کاهش علاقه به رابطه جنسی پس از درمان سرطان پروستات

سرطان پروستات، سایه ای سنگین بر زندگی مردان می اندازد. درمان این بیماری، علی رغم پیشرفت های چشمگیر، می تواند بر جنبه های مختلف زندگی زناشویی، به ویژه کاهش علاقه به رابطه جنسی پس از درمان سرطان پروستات تاثیر بگذارد. این مسئله می تواند برای بسیاری از زوجین نگران کننده باشد و صمیمیت و رابطه عاطفی آنها را تحت الشعاع قرار دهد. اما جای نگرانی است؟

خبر خوب این است که کاهش میل جنسی پس از درمان سرطان پروستات، قابل درمان است. با درک علل این مشکل و راهکارهای موجود، می توان شعله کم سوء رابطه جنسی را دوباره شعله ور کرد و صمیمیت را به زندگی مشترک بازگرداند. در این مقاله به چگونگی کنترل عوارض احتمالی درمان سرطان پروستات بر زندگی جنسی بیماران می پردازیم. همچنین در مورد ارتباط بین سرطان پروستات و فعالیت جنسی نیز صحبت خواهیم کرد‌.

چرا درمان سرطان پروستات بر میل جنسی تاثیر می گذارد؟

درک چگونگی عملکرد سیستم تولید مثل مردانه، به ما کمک می کند تا متوجه شویم که درمان های سرطان پروستات چگونه بر علاقه به رابطه جنسی تاثیر می گذارند. برقراری یک رابطه جنسی مطلوب، نیازمند برآورده شدن مراحل مختلفی است که هر گونه اختلال در آنها می تواند بر میل و عملکرد جنسی فرد تاثیر بگذارد.

برخی از درمان های سرطان پروستات می توانند بر این مراحل مختلف تاثیر بگذارند:

• اختلالات هورمونی: کاهش سطح تستوسترون در بدن، یکی از عوارض جانبی برخی از درمان های سرطان پروستات، به ویژه هورمون درمانی است. تستوسترون هورمون اصلی مردانه است که نقش مهمی در میل و عملکرد جنسی ایفا می کند. کمبود این هورمون می تواند منجر به کاهش میل جنسی، کاهش نعوظ و سایر مشکلات نعوظ شود.
• آسیب های عصبی: جراحی برداشتن پروستات (رادیکال پروستاتکتومی) ممکن است به اعصابی که در نعوظ نقش دارند، آسیب برساند. این آسیب می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند اختلال نعوظ و کاهش حس آلت تناسلی شود.
• عوارض جسمی و روحی درمان: خستگی، درد، استرس و اضطراب ناشی از درمان سرطان پروستات نیز می توانند بر میل و عملکرد جنسی فرد تاثیر منفی بگذارند.

چگونه می توان زندگی جنسی خود را بعد از سرطان پروستات بهبود بخشید؟

سرطان پروستات و درمان های آن می تواند باعث از دست دادن میل به رابطه جنسی شود. به این عارضه، کاهش لیبیدو یا میل جنسی نیز گفته می شود. مطالعه‌ای که در این زمینه انجام شد، نشان داد که بیش از ۵۰ درصد افراد مبتلا به سرطان پروستات، با اختلال نعوظ مواجه می شوند.

میل جنسی افراد مبتلا به سرطان پروستات ممکن است به دلایلی از جمله موارد زیر، کاهش یابد:

• خستگی
• اضطراب در مورد ابتلا به سرطان پروستات
• از دست دادن اعتماد به نفس و عزت نفس

همچنین کاهش میل جنسی می تواند یکی از عوارض جانبی هورمون باشد.

چگونه هورمون درمانی باعث کاهش میل جنسی می شود؟

هورمون درمانی، سطح تستوسترون را در بدن، کاهش می دهد و یا از بین می برد؛ در نتیجه باعث کاهش علاقه به رابطه جنسی شود.

مصرف داروهای هورمون درمانی مختلف می‌تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند؛ بنابراین ممکن است پزشک برای بهبود عوارض جانبی، تغییر درمان را تجویز کند.

همچنین اگر بیمار با کاهش میل جنسی مواجه شود، می تواند از پزشک خود درباره انجام هورمون درمانی متناوب بپرسد. در این روش، ۶ ماه هورمون درمانی انجام می شود و سپس برای مدتی درمان متوقف و دوباره پس از مدتی شروع می شود. در برخی موارد نیز تنها زمانی که سطح PSA شروع به بالا رفتن می کند، درمان به طور مجدد شروع می شود.

برخی از مطالعات نشان داده اند که هورمون درمانی متناوب می تواند مشکلات جنسی را کاهش دهد اما همزمان ممکن است این خطر وجود داشته باشد که هورمون درمانی نتواند سرطان را برای مدت طولانی کنترل کند. پیش بینی اینکه آیا میل به رابطه جنسی با وقفه در درمان بهبود می یابد یا خیر دشوار است زیرا ممکن است مدتی طول بکشد تا این عارضه ایجاد شود.

می توان درباره برخی از درمان های اختلالات نعوظ با پزشک معالج صحبت کرد؛ انجام درمان می تواند به بهبود این عارضه کمک کند. پزشک ممکن است درمان های زیر را برای این عارضه تجویز کند:

• داروی PDE 5 مانند تادالافیل (سیالیس) یا سیلدنافیل سیترات (ویاگرا)
• پمپ خلاء

کنترل سرطان پروستات و رابطه جنسی

چنانچه درمان سرطان پروستات باعث بروز اختلالاتی در ایجاد یا حفظ نعوظ شود، می توان با انجام اقدامات مختلفی، عملکرد جنسی طبیعی بیمار را بازگرداند.

مصرف برخی از داروها از جمله موارد زیر، می توانند در بهبود اختلالات نعوظ موثر باشند:

• داروهای خوراکی مانند سیلدنافیل (ویاگرا)، آوانافیل (اسپدرا)، تادالافیل (سیالیس) و واردنافیل (لویترا)
• کرم‌های موضعی که می‌توان مستقیماً روی آلت تناسلی استفاده کرد مانند آلپروستادیل (ویتاروس)
• آلپروستادیل، که به صورت تزریقی و قرص نیز موجود است

از طرف دیگر، بیماران می توانند برخی از درمان های فیزیکی یا مکانیکی مانند موارد زیر را نیز امتحان کنند:

• پمپ های خلاء (وکیوم) که فرد پیش از رابطه جنسی برای کشیدن خون به داخل آلت تناسلی و سفت کردن آن، استفاده می کند.
• ایمپلنت‌هایی که در صورت عدم اثربخشی دیگر روش ها می توان از آن‌ها استفاده کرد.

همه این درمان ها نشان می دهند که بهبود توانبخشی پس از درمان سرطان پروستات، امکان پذیر است. بهبود توانبخشی می‌تواند باعث بازیابی نعوظ و شروع مجدد فعالیت جنسی و لذت بردن از آن شود.

درمان کاهش میل جنسی

بسیاری از این عوارض، پس از پایان درمان از بین می روند و میل به رابطه جنسی مجدداً به حالت عادی خود بازخواهد گذاشت اما ممکن است مدتی طول بکشد؛ بنابراین در صورتی که بهبود کاهش میل جنسی مدتی طول کشید، جای نگرانی نیست.

صحبت کردن و نزدیک ماندن

چنانچه بیمار با فردی در رابطه باشد، لازم است با شریک زندگی خود در مورد احساسات خود صحبت کند. برای بسیاری از افراد صحبت کردن درباره رابطه جنسی، حتی با شریک زندگی خود که برای مدت طولانی با یکدیگر زندگی می کنند نیز، دشوار است اما باید بدانید که صحبت نکردن در مورد این مسئله می تواند بر روابط عاطفی تأثیر بگذارد. حتی اگر فرد، علاقه ای به رابطه جنسی نداشته باشد، باز هم می توان از تماس فیزیکی لذت برد.

در آغوش گرفتن و بوسیدن می تواند باعث ایجاد آرامش در فرد شود و به ایجاد احساس آرامش کمک کند. داشتن تماس فیزیکی به فرد در مشخص کردن مرزها در رابطه کمک می کند. در برخی بیماران، ایجاد احساس آرامش و تماس فیزیکی می تواند به تدریج باعث تحریک شدن فرد شود.

همچنین صحبت کردن با مشاور یا درمانگر، به طور خصوصی یا همراه با یکدیگر هم می تواند موثر باشد.

افراد همچنین می توانند از خدمات روانشناختی مانند مشاوره با یک درمانگر جنسی، استفاده کنند. در صورتی که عوارض سرطان و درمان آن بر روابط بین زوجین، تاثیر بگذارد، صحبت کردن با مشاور می تواند موثر باشد.

زوج درمانی نیز می تواند در ایجاد تعدیل در رابطه جنسی و دیگر جنبه‌های روابط افراد بیمار که دچار تغییرات فیزیکی شده اند، کمک کننده باشد.

همچنین افزایش آگاهی بیمار از احتمال ایجاد اختلال در عملکرد جنسی پس از درمان سرطان پروستات می تواند در کنار آمدن با این تغییرات، موثر باشد. آگاهی از تجربیات دیگران در موقعیت های مشابه نیز می تواند کمک کننده باشد.

درمان نشت ادرار در هنگام ارگاسم

انجام جراحی پروستات می تواند باعث نشت ادرار در هنگام برانگیختگی یا در نقطه‌ای در حین ارگاسم، شود. این عارضه در برخی از افراد، موقتی است اما در برخی دیگر ممکن است عارضه ای طولانی مدت باشد.

داشتن احساس خجالت در این مورد و در نتیجه کاهش تمایل به برقراری رابطه جنسی، طبیعی است.

 صحبت کردن در این مورد در زوج هایی که مدت طولانی با یکدیگر زندگی می کنند، می تواند کمک کننده باشد اما در زوج هایی که به تازگی زندگی مشترک خود را شروع کرده اند، ممکن است دشوار باشد. اما با انجام اقداماتی می توان این عارضه را نیز بهبود بخشید. برای مثال دفع ادرار پیش از برقراری رابطه جنسی یا استفاده از کاندوم می تواند موثر باشد.

آیا فعالیت جنسی می تواند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد؟

محققان اطلاعاتی در این زمینه را که در نتیجه آزمایش روی ۳۲۰۰۰ نفر بدست آورده بودند، مورد بررسی قرار دادند تا از تاثیر انزال منظم در پیشگیری از ابتلا به سرطان پروستات اطلاع یابند.

محققان، نتیجه مطالعه خود را در مجله European Urology منتشر کردند و گزارش دادند که انزال منظم می تواند باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان پروستات شود.

در این تحقیقات مشخص شد در هر ۱۰۰۰ نفر مبتلا به سرطان پروستات، افراد ۲۰ تا ۲۹ ساله‌ای که ۲۱ بار یا بیشتر انزال در ماه داشتند در مقایسه با افرادی که ۴ تا ۷ بار در ماه انزال داشتند،  ۲.۳۹ نفر کمتر بود.

همچنین از هر ۱۰۰۰ مبتلا به سرطان پروستات، تعداد افراد ۴۰ تا ۴۹ ساله، ۳.۸۹ نفر کمتر بود.

دلایل این نتایج نامشخص است اما نظریه‌ای علت آن را عدم فعالیت پروستات می داند. به این معنی که انزال کمتر باعث تجمع ترشحات پروستات می شود و می تواند باعث ایجاد سرطان شود.

مطالعه قبلی، جنبه های احتمالی سرطان پروستات را روشن کرد و نشان داد که فعالیت جنسی مکرر در جوانی احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد. با این حال، این مطالعه این مطلب را نیز نشان داد که به نظر می‌رسد این فعالیت در افراد مسن‌تر، به پیشگیری از ابتلا به این بیماری کمک می کند.

علل ایجاد مشکلات جنسی

با وجود این که بسیاری از افراد پس از درمان سرطان پروستات، با مشکلات جنسی مواجه می شوند، اما این مسائل معمولا به دلیل وجود خود سرطان پروستات ایجاد نمی شوند.

بیشتر علائم سرطان پروستات شامل مشکلاتی در دفع ادرار به دلیل بزرگ شدن غده پروستات است. این بزرگ شدن شروع به مسدود کردن مجرای ادراری که ادرار را از بدن خارج می نماید، می کند. با این وجود، علائم ادراری نباید بر زندگی جنسی فرد تأثیر بگذارد.

درمان‌های فعال‌تر و تهاجمی‌تر سرطان مانند جراحی، پرتودرمانی یا هورمون‌درمانی می توانند باعث ایجاد اختلال در عملکرد جنسی شوند.

اعصابی که نزدیک غده پروستات قرار دارند، نعوظ را کنترل می کنند. به همین دلیل جراحی که غده پروستات را به طور کامل برمی دارد، با احتمال ایجاد اختلال نعوظ همراه است.

این نوع جراحی معمولاً فقط برای افراد مبتلا به سرطان تهاجمی پروستات که احتمال رشد یا گسترش آن وجود دارد، مناسب است. با این حال، افراد جوان مبتلا به سرطان پروستات نیز می توانند تحت این درمان قرار گیرند.

در این نمونه های جراحی، پروستاتکتومی محافظ عصب با هدف جلوگیری از آسیب به اعصاب کنترل کننده نعوظ انجام می شود. اما با این حال، عمل حفظ اعصاب نیز همیشه امکان پذیر نیست.

اگرچه جراحی احتمال ایجاد اختلال نعوظ را کاهش می دهد اما ممکن است سرطان را به طور کامل از بین نبرد و برخی از بافت های سرطانی را دست نخورده، باقی بگذارد.

اگرچه جراحی بیشترین احتمال ایجاد این عارضه را در بین دیگر درمان ها دارد اما دیگر روش‌های درمانی سرطان پروستات نیز می‌توانند بر فعالیت جنسی تأثیر بگذارند.

دیگر گزینه های درمانی که با احتمال ایجاد اختلال نعوظ همراه هستند شامل موارد زیر هستند:

• کرایوتراپی با استفاده از پروب ها برای انجماد سلول های سرطانی پروستات
• پرتو درمانی
• براکی تراپی که در آن جراح، دانه های رادیواکتیو را در غده پروستات قرار می دهد
• هورمون درمانی

انجام هورمون درمانی می تواند باعث ایجاد مشکلات نعوظ شود. این درمان که شامل برداشتن بیضه ها و استفاده از داروهای آنتی آندروژن است، میل جنسی را نیز کاهش می دهد و می تواند باعث بروز مشکلات باروری نیز شود.

براکی تراپی نسبت به دیگر انواع پرتودرمانی ها، با احتمال کمتری برای بروز اختلال نعوظ همراه است.

همانطور که در این مقاله توضیح داده شد، مشکل نعوظ در موارد محدودی به علت ابتلا به خود بیماری ایجاد می شود.

ابتلا به سرطان پروستات می تواند باعث ایجاد مشکلات روانی نیز شود؛ زیرا افراد ممکن است در مورد تشخیص یا درمان خود احساس ضعف یا اضطراب داشته باشند و این امر می تواند میل آنها به رابطه جنسی را کاهش دهد.

البته برخی از افراد نیز ممکن است به سرطان پروستات با رشد بسیار آهسته مبتلا باشند و آن را با "انتظار هوشیارانه" یا "نظارت فعال" کنترل کنند. در این صورت، این مسیرهای درمانی، مشکلی در رابطه جنسی ایجاد نخواهند کرد.

تاثیر بر ارگاسم و انزال

برخی از عوامل موثر در سرطان پروستات ممکن است احساس فرد نسبت به رابطه جنسی را نیز تغییر دهند. اطلاع از این عوارض می تواند در مقابله با آنها به بیمار کمک کند.

برداشتن غده پروستات به طور کامل برای درمان سرطان به این معنی است که انزال دیگر امکان پذیر نخواهد بود. در عوض، فرد ممکن است "ارگاسم خشک" داشته باشد.

انجام برخی از جراحی ها ممکن است باعث ایجاد اختلالی به نام انزال رتروگراد شود. در این حالت، منی در هنگام ارگاسم از بدن خارج نمی شود، در عوض به مثانه رفته و از طریق ادرار خارج می شود.

دیگر درمان های سرطان پروستات نیز ممکن است باعث کاهش انزال شود. هورمون درمانی همچنین می تواند شدت احساس ارگاسم را نیز کاهش دهد.

نتیجه

سرطان پروستات و درمان‌های سرطان ممکن است بر توانایی فرد برای ایجاد و حفظ نعوظ، تاثیر بگذارد و همچنین باعث کاهش میل جنسی نیز شود. انجام جراحی های مختلف برای سرطان می توانند روند انزال را نیز مختل سازند‌.

می توان برای درمان اختلال نعوظ، از برخی داروها و درمان های فیزیکی مانند ویاگرا و قرص ها و کرم های مرتبط استفاده کرد. از جمله این موارد می توان به پمپ های خلاء و ایمپلنت اشاره کرد. زوج درمانی نیز می تواند در پرداختن به جنبه های روانشناختی درمان سرطان که رابطه را تحت فشار قرار داده است، کمک کند.