قرص آمینوگلوتتیمید در سرطان پروستات (داروی خوراکی) + عوارض

سرطان پروستات، شایع‌ترین سرطان در میان آقایان بالای ۵۰ سال است. در خط مقدم مبارزه با این بیماری، داروهای مختلفی وجود دارند که هر کدام با مکانیزم اثر متفاوتی عمل می‌کنند. یکی از این داروها، قرص آمینوگلوتیتیمید (Aminoglutethimide) است که با هدف کنترل رشد سلول‌های سرطانی پروستات به کار می‌رود. اما این دارو چگونه عمل می‌کند و مصرف آن چه عوارضی به دنبال دارد؟ در این مقاله همراه ما باشید تا به دنیای قرص آمینوگلوتیتیمید سفر کنیم و با هم ببینیم این دارو چگونه به یاری بیماران مبتلا به سرطان پروستات می‌شتابد.

قرص آمینوگلوتیتیدیم چیست و چگونه عمل می کند؟

قرص آمینوگلوتیتیمید با نام تجاری دیگری شناخته نمی‌شود. این دارو با مهار آنزیم‌هایی به نام P450 عمل می‌کند. آنزیم‌های P450 گروهی از آنزیم‌ها هستند که در ساخت و تجزیه بسیاری از ترکیبات در بدن، از جمله هورمون‌ها، نقش دارند.

یکی از هورمون‌های کلیدی در رشد سلول‌های سرطانی پروستات، تستوسترون است. بخشی از تستوسترون مورد نیاز بدن از غدد فوق کلیوی (Adrenal Glands) ساخته می‌شود. قرص آمینوگلوتیتیمید با مهار آنزیم‌های P450 در غدد فوق کلیوی، تولید پیش سازنده‌های تستوسترون را کاهش می‌دهد. در نتیجه، میزان تستوسترون ساخته شده در بدن افت کرده و از این طریق رشد سلول‌های سرطانی پروستات کنترل می‌گردد.

می‌توان گفت قرص آمینوگلوتیتیمید با بستن شیرهای کارخانه تولید تستوسترون در غدد فوق کلیوی، جلوی ورود مواد اولیه و در نهایت، کاهش تولید نهایی محصول (تستوسترون) را می‌گیرد.

نام عمومی: آمینوگلوتتیمید

دسته دارویی: مهارکننده های کورتیکواستروئید آدرنال، مهارکننده آروماتاز

نام تجاری (های) متداول: سیتادرن

قرص آمینوگلوتیتیمید برای چه کسانی تجویز می‌شود؟

قرص آمینوگلوتیتیمید به تنهایی برای درمان سرطان پروستات استفاده نمی‌شود. پزشک متخصص شما ممکن است این دارو را در ترکیب با سایر روش‌های درمانی مانند خارج کردن بیضه‌ها (Orchiectomy) و یا داروهای آنالوگ LHRH برای آقایان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته هورمونی مقاوم (Castration-Resistant Prostate Cancer - CRPC) تجویز کند.

همانطور که اشاره شد، سرطان پروستات هورمونی مقاوم، نوعی از سرطان پروستات است که بعد از درمان‌های هورمونی مانند مهارکننده‌های تولید تستوسترون در بیضه‌ها، همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد.

موارد استفاده

آمینوگلوتتیمید روی قسمتی از بدن به نام قشر آدرنال و بر تولید استروئیدها تأثیر می گذارد و همچنین اثرات دیگری نیز در بدن دارد. آمینوگلوتتیمید معمولاً برای درمان انواع تومورهایی که بر قشر آدرنال تأثیر می گذارند استفاده می شود. همچنین گاهی اوقات زمانی که قشر آدرنال بیش از حد فعال است بدون اینکه سرطانی باشد نیز استفاده می شود.

علاوه بر این، آمینوگلوتتیمید گاهی اوقات برای درمان برخی شرایط دیگر که توسط پزشک تعیین می شود می تواند استفاده شود.

آمینوگلوتتیمید فقط با تجویز پزشک در دسترس می باشد.

نحوه مصرف قرص آمینوگلوتیتیمید

قرص آمینوگلوتیتیمید به صورت خوراکی و طبق دستور پزشک مصرف می‌شود. پزشک شما با توجه به شرایط بیمار و مرحله پیشرفت بیماری، دوز مصرفی مناسب را تعیین می‌کند. حتما دارو را طبق دستور پزشک و در زمان‌های مشخص مصرف کنید.

قبل از استفاده از آمینوگلوتتیمید

در تصمیم گیری برای استفاده از یک دارو، خطرات مصرف دارو باید در مقابل فواید آن سنجیده شود. این تصمیمی است که شما و پزشکتان خواهید گرفت. برای این دارو موارد زیر باید در نظر گرفته شود:

آلرژی

اگر تا به حال هر گونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته اید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر انواع دیگری از آلرژی، مانند آلرژی به غذاها، رنگ ها، مواد نگهدارنده یا حیوانات، دارید به پزشک متخصص اطلاع دهید. برای مصرف محصولات بدون نسخه، نیز برچسب یا ترکیبات بسته محصول را به دقت بخوانید.

اطفال

آمینوگلوتتیمید در تعداد محدودی از کودکان آزمایش و بررسی شده است. با این حال، تعیین اثرات آمینوگلوتتیمید در کودکان دشوار بود زیرا این دارو همراه با سایر داروها تجویز می شد.

سالمندان

کمبود انرژی بیشتر در افراد مسن اتفاق میفتد که معمولاً نسبت به اثرات آمینوگلوتتیمید حساسیت بیشتری دارند.

شیر دهی

هنوز هیچ مطالعه کافی بر روی زنان برای تعیین خطرات بروز آسیب به کودکان شیرخوار هنگام استفاده از این دارو در دوران شیردهی وجود ندارد. بنابراین قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی، فواید احتمالی را در مقابل خطرات احتمالی آن بسنجید.

تداخلات دارویی

اگرچه برخی داروها به هیچ وجه نباید با هم استفاده شوند، در موارد دیگر ممکن است لازم باشد دو داروی مختلف با هم استفاده شوند، حتی اگر ممکن است تداخل دارویی اتفاق بیفتد. در این موارد، پزشک شما ممکن است بخواهد دوز را تغییر دهد یا اقدامات احتیاطی دیگری که لازم باشد، انجام دهید. هنگامی که شما از این دارو استفاده می کنید، بسیار مهم است که پزشک متخصص بداند که آیا شما از داروهای ذکر شده در زیر استفاده می کنید یا خیر. تداخلات زیر بر اساس اهمیت احتمالی آنها انتخاب شده اند و لزوماً همه را شامل نمی شوند.

استفاده از این دارو با هر یک از داروهای زیر ممکن است باعث افزایش خطر بروز عوارض جانبی خاص شود، اما استفاده از هر دو دارو ممکن است بهترین درمان برای شما باشد. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک ممکن است دوز یا تعداد دفعات مصرف یک یا هر دو دارو را تغییر دهد.

• آسنوکومارول
• دگزامتازون
• دیجی توکسین
• تئوفیلین
• وارفارین

تداخلات با غذا / تنباکو / الکل

برخی از داروها را نباید در زمان خوردن غذا یا خوردن انواع خاصی از غذا یا در زمانی نزدیک به زمان مصرف این غذاها استفاده کرد زیرا ممکن است تداخل ایجاد شود. همچنین استفاده از الکل یا تنباکو با برخی داروها نیز ممکن است باعث بروز تداخلات شود. در مورد استفاده از دارو با غذا، الکل یا تنباکو با پزشک متخصص صحبت کنید.

سایر مشکلات پزشکی

وجود سایر مشکلات پزشکی ممکن است بر استفاده از این دارو تأثیر بگذارد. در صورت وجود هر گونه مشکل پزشکی دیگر، به خصوص:

• آبله مرغان (از جمله اگر اخیراً درگیر شده اید)
• هرپس زوستر (زونا) - خطر بیماری شدیدی که سایر قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار می دهد
• عفونت – ممکن است بر قشر آدرنال تأثیر بگذارد. اگر از مکمل استروئیدی استفاده می شود، ممکن است نیاز به تغییر دوز باشد
• بیماری کلیوی
• بیماری کبد – اثرات آمینوگلوتتیمید ممکن است به دلیل دفع کندتر از بدن افزایش یابد
• تیروئید کم کار – آمینوگلوتتیمید می تواند باعث کم کاری تیروئید شود

استفاده صحیح از آمینوگلوتتیمید

این دارو را فقط طبق دستور پزشک مصرف کنید و خودسرانه میزان آن را کم یا زیاد نکنید و نیز آن را بیشتر از دستور پزشک مصرف نکنید.

این دارو گاهی باعث بروز تهوع و استفراغ می شود. این اثر معمولاً پس از مدتی مصرف دارو از بین می رود یا کاهش می یابد. بسیار مهم است که به استفاده از این دارو حتی در صورت شروع احساس بیماری ادامه دهید. از پزشک خود بخواهید تا راه هایی را برای کاهش این اثرات ارائه دهد. بدون مشورت با پزشک و اجازه او، مصرف این دارو را متوقف نکنید.

اگر مدت کوتاهی پس از مصرف آمینوگلوتیمید دچار استفراغ شدید، با پزشک خود مشورت کنید. زیرا پزشک به شما خواهد گفت که آیا می توانید دوز را دوباره مصرف کنید یا باید تا نوبت برنامه ریزی شده بعدی صبر کنید.

نگهداری

دارو را در ظرف دربسته در دمای اتاق، دور از حرارت، رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. همچنین از نگهداری دارو در فریزر اجتناب کنید. این دارو را دور از دسترس اطفال نگه دارید.

داروهای تاریخ گذشته یا داروهایی که دیگر مورد نیاز نیستند را نگه ندارید.

اقدامات احتیاطی هنگام استفاده از آمینوگلوتتیمید

بسیار مهم است که پزشک پیشرفت شما را در ویزیت های منظم بررسی کند تا مطمئن شود که دارو به درستی کار می کند و عوارض ناخواسته ای ایجاد نمی کند.

همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد که یک کارت شناسایی پزشکی همراه داشته باشید یا یک دستبند بپوشید که نشان دهد شما این دارو را مصرف می کنید.

قبل از انجام هر نوع جراحی (از جمله جراحی دندان) یا درمان اورژانسی، به پزشک یا دندانپزشک مسئول اطلاع دهید که این دارو را مصرف می کنید. از آنجایی که این دارو بر غده فوق کلیوی تأثیر می گذارد، ممکن است به مصرف استروئیدهای اضافی نیاز باشد.

در صورت بروز آسیب، عفونت یا بیماری از هر نوع، فوراً با پزشک خود مشورت کنید. این دارو ممکن است قدرت دفاعی بدن شما را در برابر عفونت یا التهاب ضعیف کند.

این دارو ممکن است باعث شود برخی افراد دچار سرگیجه، خواب آلودگی یا هوشیاری کمتر از حد معمول شوند. بنابراین قبل از رانندگی، استفاده از ماشین آلات، یا انجام هر کار دیگری که در صورت سرگیجه یا بی هوشی می تواند خطرناک باشد، مطمئن شوید که بدن شما چگونه به این دارو واکنش نشان می دهد.

عوارض جانبی آمینوگلوتتیمید

یک دارو در کنار اثرات مورد نیاز خود ممکن است عوارض ناخواسته ای نیز ایجاد کند. برخی از عوارض جانبی علائم یا نشانه هایی دارند که می توانید آن ها را ببینید یا احساس کنید. پزشک شما ممکن است با انجام آزمایش های خاصی مراقب افراد دیگر باشد. برخی از اثرات ناخواسته ای که ممکن است توسط آمینوگلوتتیمید ایجاد شود در زیر ذکر شده است. اگرچه این لیست همه عوارض جانبی را شامل نمی شود، اما در صورت بروز ممکن است به مراقبت های پزشکی نیاز داشته باشند.

در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر فوراً با پزشک خود مشورت کنید:

عوارض جانبی نادر

• مدفوع سیاه و تیره
• خون در ادرار یا مدفوع
• سرفه یا گرفتگی صدا، همراه با تب یا لرز
• تب یا لرز
• درد کمر یا پهلو، همراه با تب یا لرز
• ادرار دردناک یا دشوار همراه با تب یا لرز
• لکه های قرمز روی پوست
• تنگی نفس
• خونریزی یا کبودی غیر عادی
• زردی چشم یا پوست

در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید:

عوارض جانبی که بیشتر رایج هستند

• خواب آلودگی
• راش پوستی مانند سرخک یا خارش در صورت و/یا کف دست ها

عوارض جانبی که کمتر رایج هستند

• دست و پا چلفتی بودن یا عدم تعادل
• سرگیجه یا سبکی سر (به ویژه هنگام بلند شدن از حالت درازکش یا نشسته)
• ضربان قلب سریع
• افسردگی روانی
• رعشه
• لکنت زبان
• حرکات کنترل نشده چشم
• خستگی یا ضعف غیر عادی

• عوارض جانبی  که به ندرت ایجاد می شوند
• حساسیت یا تورم گردن

این دارو همچنین ممکن است عوارض جانبی زیر را ایجاد کند که پزشک مراقب آنهاست:

عوارض جانبی که بیشتر رایج هستند

• تعداد کم گلبول های قرمز خون
• تعداد کم گلبول های سفید خون

همچنین ممکن است برخی از عوارض جانبی ایجاد شوند که معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. این عوارض جانبی معمولاً می توانند در طول درمان از بین بروند زیرا بدن با دارو سازگار می شود. همچنین، پزشک متخصص ممکن است بتواند راه های پیشگیری یا کاهش برخی از این عوارض جانبی را به شما بگوید. اگر هر یک از عوارض جانبی زیر ادامه داشت یا آزاردهنده بود یا اگر در مورد آنها سؤالی دارید، با پزشک متخصص مشورت کنید:

عوارض جانبی که بیشتر رایج هستند

• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع

کمتر رایج هستند یا به ندرت اتفاق می افتد

• کلفت شدن صدا در زنان
• سردرد
• افزایش رشد مو در زنان
• دوره های قاعدگی نامنظم
• درد عضلانی
• استفراغ

البته برخی عوارض جانبی دیگری وجود دارد که در این لیست ذکر نشده و ممکن است در برخی از بیماران اتفاق بیفتد. بنابراین اگر با مصرف این دارو متوجه عوارض دیگری شدید، با پزشک متخصص مشورت کنید.

برای مشاوره پزشکی در مورد عوارض جانبی به پزشک خود مراجعه کنید.