اختلال نعوظ و سرطان پروستات | 3 روش نوین درمان اختلال نعوظ

تقریباً همه بیماران در چند ماه اول پس از درمان سرطان پروستات، برخی از اختلالات نعوظ را تجربه می کنند. با این حال، همه بیمارانی که اعصاب آنها آسیب ندیده و سالم مانده است در طول یک سال پس از درمان، بهبود قابل توجهی در اختلال نعوظ را مشاهده خواهند کرد.

ارتباط بین اختلال نعوظ و سرطان پروستات

سرطان پروستات، عارضه ای است که در پروستات ایجاد می شود و معمولا ناشی از وجود جهش های ژنتیکی است. گزینه های زیادی برای تشخیص سرطان پروستات وجود دارند که بر اساس پیشرفت یا مرحله بیماری، گزینه های درمانی انتخاب می شوند. علائم یا عوارض سرطان پروستات شامل مشکلات پیشرونده ادرار، وجود خون در ادرار، بدن درد و اختلال نعوظ (ED) است.

هنگامی که بیمار، اختلال نعوظ یا همان ED را به عنوان یکی از عوارض ابتلا به سرطان پروستات تجربه می کند، جنبه های جدیدی برای درمان آنها وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. از آنجایی که این موضوع معمولا برای بیماران خصوصی است، پزشکان آموزش دیده اند تا در مورد این وضعیت با بیشترین حساسیت صحبت کنند و در کنار بیماران برای دستیابی به نتایج مثبت بمانند.

سرطان پروستات: یک نگاه کلی

پروستات غده کوچکی در دستگاه تناسلی مردانه است که مایع منی تولید می کند. پروستات درست زیر مثانه و قسمت جلو مایل به راست روده قرار دارد و وجود سرطان در حال گسترش، در این اندام به عنوان سرطان پروستات شناخته می شود. شروع سرطان در پروستات زمانی اتفاق می افتد که سلول های غیر طبیعی شروع به رشد خارج از کنترل در بافت پروستات می کنند که معمولا در ابتدا به عنوان یک توده غیرعادی در بافت تشخیص داده می شود. تومورهایی که از این اندام ها شروع می شوند می توانند با پیشرفت سرطان به غدد لنفاوی، بافت ها و دیگر اندام های زیر شکم گسترش یابند.

پس از سرطان پوست، سرطان پروستات شایع‌ترین سرطان در بین آقایان و یکی از علل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در بین مردان در ایالات متحده است؛ زیرا بسیاری از سرطان‌های پروستات دیر تشخیص داده می‌شوند، تشخیص دیر هنگام این بیماری، می تواند باعث دشوار شدن درمان شود. با تشخیص زودهنگام، سرطان پروستات بسیار قابل درمان است.

احتمال ابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن، افزایش می یابد. انجام غربالگری های منظم (اگر فرد دارای شرایط باشد) بسیار مهم است. غربالگری همچنین احتمال تشخیص ابتلا به سرطان پروستات را در مراحل اولیه آن، زمانی که درمان آسان‌تر است، افزایش می‌دهد.

علائم سرطان پروستات چیست؟

علائم این بیماری، بین بیماران متفاوت است، اما کسانی که مراحل اولیه سرطان پروستات را تجربه می کنند ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• جریان ضعیف یا قطع شده ("توقف و حرکت") ادرار
• احساس ناگهانی برای دفع ادرار
• تکرر ادرار (به خصوص در شب)
• مشکل در شروع جریان ادرار
• مشکل در تخلیه کامل مثانه
• وجود خون در ادرار یا منی
• درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
• درد مداوم در پشت یا لگن

عوارض شایع سرطان پروستات شامل بی اختیاری ادرار، متاستاز و شرایط مربوط به عملکرد آلت تناسلی مانند اختلال نعوظ (ED) است.

اختلال نعوظ چیست؟

اختلال نعوظ یا ED، نوعی ناتوانی مداوم در ایجاد نعوظ کافی برای رابطه جنسی رضایت بخش است. اگرچه همه افراد مبتلا به ED به عنوان مرد شناخته نمی شوند، حدود 30 میلیون آمریکایی به ED مبتلا هستند. بیشتر افراد مبتلا به ED از نظر جنسی فعال هستند، اما معمولاً در مورد نحوه پاسخ یا عملکرد بدنشان در طول رابطه جنسی با مشکل مواجه هستند.

در صورتی که بیمار با ED مواجه باشد، به احتمال 90٪ چیزی که به عنوان "علت اصلی" آن شناخته می شود، دلیل ایجاد این بیماری است. علت اصلی برای ED می‌تواند هر بیماری زمینه‌ای باشد که بر جریان خون یا اعصاب آلت تناسلی تأثیر می‌گذارد و باعث ابتلا به ED می‌شود. ممکن است بیمار از ابتلا به دیابت، فشار خون بالا، بیماری قلبی، سطح کلسترول بالای 300 یا سرطان پروستات اطلاع نداشته باشد. بیشتر افرادی که این مشکلات عمده پزشکی را دارند، قبل از اینکه علائم این شرایط را نشان دهند، با ED مواجه می شوند.

اختلال نعوظ پس از سرطان پروستات

سرطان پروستات به طور مستقیم باعث ایجاد ED نمی‌شود، اما درمان‌های سرطان پروستات می‌تواند باعث شود بیمار این وضعیت را تجربه کند. در واقع، ED یکی از شایع ترین عوارض جانبی پس از هر نوع درمان سرطان پروستات است.

درمان سرطان پروستات می تواند توانایی بدن در تولید تستوسترون را کاهش دهد. کاهش تستوسترون، می تواند بر میل جنسی و توانایی برای ایجاد و حفظ نعوظ تأثیر بگذارد.

دیگر درمان‌ها، مانند پروستاتکتومی نیز، می‌توانند بر رگ‌های خونی و اعصاب مسئول ایجاد نعوظ تأثیر بگذارند. اگر این ساختارها در بدن دچار آسیب شوند، عملکرد آنها با مشکل مواجه می شود و باعث ایجاد ED نیز می شود.

پروستاتکتومی یا جراحی برای برداشتن پروستات نیز می تواند بر توانایی در تولید انزال تأثیر بگذارد. اگر فرد بعد از درمان سرطان پروستات دچار ED نشود، احتمال ایجاد ناتوانی در انزال در حین رابطه جنسی همچنان وجود دارد.

اختلال نعوظ پس از انجام رادیکال پروستاتکتومی

کنترل اختلال نعوظ همواره به تشخیص و درمان متخصص، نیاز دارد. روند تشخیص شامل بررسی تاریخچه عملکرد جنسی، بررسی سابقه سلامت عمومی بیمار، سابقه روانی اجتماعی، سابقه مصرف دارو، معاینه فیزیکی و آزمایش های آزمایشگاهی مناسب خواهد بود.

درمان همواره پس از تشخیص در نظر گرفته می شود. پس از تشخیص، طیف وسیعی از گزینه های درمانی به صورت کلینیکی به بیمار ارائه می شود. گزینه های درمانی کم تهاجم، شامل داروهای خوراکی، داروهایی که مستقیماً روی آلت تناسلی مصرف می شوند و دستگاه خلاء مکانیکی که روی آلت تناسلی قرار می گیرد می شود. درمان های تهاجمی نیز شامل کاشت ایمپلنت یا جراحی عروق می باشند. البته بروز مواردی مانند عوارض پروتز آلت تناسلی، ناهنجاری های عروقی آلت تناسلی، انحنای آلت تناسلی و عواقب غیر طبیعی طولانی مدت مرتبط با نعوظ نیز همواره باید مورد بررسی قرار گیرند.

درمان روانشناختی نیز یک مکمل مهم برای کنترل اختلال نعوظ است. چنانچه نتایج تشخیص نشان دهند که اختلال نعوظ با موراد روانشناختی مرتبط است، ممکن است نیاز به مراجعه به روانشناس واجد شرایط باشد. به عنوان مثال، ممکن است مشکلاتی در رابطه وجود داشته باشد که بر عملکرد جنسی بیمار با شریک زندگی تاناو تأثیر منفی بگذارد.

امروزه، اختلال نعوظ پس از پروستاتکتومی رادیکال برای سرطان پروستات موضعی بالینی به عنوان یک عارضه احتمالی برای جراحی شناخته شده است. با این وجود بسیاری از افراد با استفاده از روش رادیکال پروستاتکتومی محافظ عصب می توانند عملکرد نعوظ خود را بهبود بخشند.

با این حال، علیرغم استفاده متخصص از تکنیک پروستاتکتومی محافظ عصب، مشاهده بهبود زودهنگام عملکرد طبیعی نعوظ، بسیار نادر است. البته توجه روزافزونی به این مشکل در سال‌های اخیر با پیشرفت گزینه‌های درمانی جدید احتمالی برای افزایش بازیابی عملکرد نعوظ پس از این جراحی، شده است.

مدیریت عوارض جانبی درمان

صرف نظر از اینکه آیا اعصاب در طول جراحی سالم مانده اند یا اینکه دقیق ترین برنامه ریزی دوز در طول پرتودرمانی استفاده شده است، اختلال نعوظ می تواند یکی از شایع ترین عارضه های جانبی پس از درمان باشد. زیرا اعصاب و رگ‌های خونی که جنبه فیزیکی نعوظ را کنترل می‌کنند فوق‌العاده ظریف هستند و هر ضربه‌ای به آن ناحیه می‌تواند باعث بروز تغییر شود. با این حال، حتی اگر برخی از عوارض جانبی درمان ایجاد شوند، می توان در این مورد خوش‌بین بود: امروزه گزینه‌های بسیار خوبی برای کنترل عملکرد نعوظ وجود دارد.

با این حال، در عرض یک سال پس از درمان، بیشتر بیماران دارای اعصاب سالم، شاهد بهبود قابل توجهی خواهند بود. مهارت جراح یا پزشک نیز می تواند تأثیر قابل توجهی بر این نتیجه داشته باشد، بنابراین مهم است که تیم پزشکی خود را با دقت انتخاب کنید. به همین ترتیب، بیماران مبتلا به اختلال نعوظ اولیه و یا دیگر بیماری ها یا اختلالاتی که توانایی آنها را برای حفظ نعوظ مختل می کند، مانند دیابت یا مشکلات عروقی، کار مشکل تری برای بازگشت به عملکرد پیش از درمان خواهند داشت. باید به یاد داشته باشید که عملکرد بدن پس از درمان فقط می تواند به خوبی قبل از درمان باشد. بهترین پیش آگهی در مورد وضعیت بیمار پس از درمان بر اساس میزان سلامتی او هنگام شروع درمان تعیین می شود.

تأثیر درمان سرطان پروستات بر عملکرد نعوظ

چهار جزء اصلی عملکرد و اختلال نعوظ که ممکن است تحت تأثیر درمان سرطان پروستات قرار گیرد، شامل موارد زیر است:

1. میل جنسی: (میل جنسی) معمولاً تحت تأثیر هورمون درمانی، یا درمانی است که تستوسترون را کاهش می دهد. ممکن است فرد، میل جنسی کمی داشته باشد ولی همچنان توانایی نعوظ خود را حفظ کند، اما معمولا برای افرادی که تمایل کمتری به برقراری رابطه جنسی دارند، نعوظ نیز دشوارتر خواهد بود. هنگامی که تستوسترون پس از تکمیل هورمون درمانی به حالت عادی بازگردد، این وضعیت بهبود می یابد. از دست دادن میل جنسی می تواند برای برخی از بیماران و یا شریک زندگی آنها یک نگرانی بزرگ باشد و برای برخی دیگر مشکلات کمتری ایجاد کند. در صورتی که احتمال ایجاد استرس در رابطه وجود داشته باشد باید به مشاور مراجعه شود.
2. توانایی مکانیکی: توانایی دستیابی به نعوظ ثابت است. این توانایی توسط اعصاب و عروقی که ارتباط نزدیکی با پروستات و ساختارهای نزدیک آلت تناسلی دارند کنترل می شود. توانایی مکانیکی بیشتر تحت تأثیر جراحی یا پرتودرمانی قرار می گیرد.
3.  ارگاسم / اوج لذت: بعد از درمان، رسیدن به ارگاسم می تواند دشوارتر باشد، به خصوص اگر میل جنسی فرد کم باشد یا نعوظ به اندازه گذشته سفت نباشد. همچنین، در برخی موارد ممکن است در ابتدا پس از درمان، زمانی که فرد به ارگاسم می رسد، کمی احساس ناراحتی داشته باشد. این احساس معمولا گذرا است و برطرف می شود. تشخیص ارگاسم از انزال بسیار مهم است، زیرا افراد ممکن است همچنان احساس لذت ارگاسم بدون انزال را داشته باشند.
4. انزال ممکن است پس از درمان بسیار کم باشد. پروستات و وزیکول‌های منی که وظیفه انزال را بر عهده دارند، در طول درمان برداشته می‌شوند و یا تحت تاثیر پرتو درمانی قرار می‌گیرند، بنابراین طبیعی است که بعد از آن انزال بسیار کم و یا بدون انزال باشد. بنابراین اگرچه می توان نعوظ داشت و به ارگاسم رسید، اما این احتمال وجود دارد که چیزی خارج نشود.

تأثیر پروستاتکتومی و پرتودرمانی بر عملکرد نعوظ

پس از پروستاتکتومی

پروستاتکتومی: از دهه 1980، بیشتر بیماران با آنچه که پروستاتکتومی "ضد عصب" نامیده می شود، درمان می شوند. هدف از این روش، خارج کردن پروستات و وزیکول‌های منی در عین حفظ اعصاب مجاور پروستات است. مطالعات نشان داده است که تقریبا 50 درصد از افرادی که توانایی نعوظ پیش از جراحی را دارند، این توانایی را برای مدت طولانی حفظ خواهند کرد. این عدد با توجه به سن، میزان چاقی و توانایی حفظ اعصاب می تواند افزایش یا کاهش یابد. به طور کلی، افراد مبتلا به سرطان پروستات با خطر کمتری نسبت به میانگین عملکرد نعوظ، با توجه به اینکه راحت تر از اعصاب محافظت می کنند، دارای میزان بالاتری هستند. در مقابل، در افراد مبتلا به سرطان پروستات بدخیم، حفظ اعصاب معمولا چالش برانگیزتر است، زیرا ممکن است تومور در اعصاب خارج از کپسول پروستات پخش شده باشد و در این شرایط، میزان عملکرد نعوظ کمتر از حد معمول خواهد بود.

در طول یک سال، حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از بیماران و پس از دو سال، حدود ۳۰ تا ۶۰ درصد از آنها، عملکرد طبیعی اعصاب خود را بازیافته اند. البته این آمار به پزشک جراح و میزان «ناچیز بودن دستکاری عصبی» که جراح می‌تواند در زمان جراحی انجام دهد، بسیار متفاوت است.

پس از پرتو درمانی

پرتودرمانی: مانند جراحی، آسیب به عروق خونی و اعصاب پس از پرتودرمانی می‌تواند باعث کاهش عملکرد نعوظ در طول زمان شود. به طور کلی، پرتودرمانی در 5 تا 10 سال اول پس از درمان در مقایسه با جراحی، تأثیر کمتری بر عملکرد نعوظ دارد و تقریباً 70 درصد از افرادی که قبل از درمان دارای عملکرد نعوظ اولیه هستند، پس از درمان نیز عملکرد نعوظ خود را حفظ خواهند کرد. با این حال، پرتودرمانی نسبت به جراحی تاخیر کندتری در کاهش عملکرد نعوظ دارد. 15 سال پس از درمان، این آمار مشابه کسانی خواهد بود که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند.

حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد از بیمارانی که تحت درمان با براکی تراپی قرار می گیرند در مقابل تقریبا ۵۰ درصد از افرادی که پرتودرمانی خارجی استاندارد انجام داده اند، با اختلال نعوظ مواجه می شوند. تعداد محدودی از بیماران پس از دو تا سه سال، بهبود خواهند یافت. البته در برخی موارد این افراد با تشدید عارضه مواجه می شوند.

همچنین بیمارانی که تحت درمان با روش‌هایی برای به حداقل رساندن عوارض جانبی، قرار می‌گیرند و یا افرادی که تحت درمان‌ توسط پزشکانی بدون مهارت کافی قرار می گیرند، عوارض شدیدتری را تجربه خواهند کرد.

افراد مبتلا به دیگر بیماری ها یا اختلالات که توانایی بیمار برای حفظ نعوظ را مختل می سازند (مانند دیابت، مشکلات عروقی و دیگر موارد) برای بازگشت به عملکرد پیش از درمان، با مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد.

به نظر نمی رسد که این آمار در دراز مدت تحت تأثیر استفاده از هورمون درمانی کوتاه مدت (4 تا 6 ماهه) قرار گیرند، اما تحت تأثیر استفاده از هورمون درمانی طولانی مدت (18 تا 36 ماه) قرار خواهند گرفت. تکنیک‌های جدیدتر در پرتودرمانی، به نام پرتودرمانی «صرف عروق»، نتایج امیدوارکننده‌ای را برای بهبود حفظ عملکرد نعوظ نشان داده‌اند، طبق این نتایج، تقریبا در 80 درصد افراد ، عملکرد پایه حفظ می‌شود. از انکولوژیست پرتودرمانی خود در مورد پرتودرمانی حفظ رگ بپرسید.

راه‌های پیشگیری از اختلال نعوظ پس از سرطان پروستات

برای پیشگیری یا کاهش احتمال اختلال نعوظ پس از سرطان پروستات، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. مشاوره قبل از درمان: قبل از شروع هر نوع درمان برای سرطان پروستات، با پزشک خود مشاوره کنید و درباره احتمال اختلال نعوظ و راهکارهای پیشگیری صحبت کنید.
2. ورزش منظم: ورزش می‌تواند به بهبود عملکرد جنسی کمک کند. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا می‌توانند خوب باشند.
3. مراقبت از عوامل روانشناختی: استرس، اضطراب و افسردگی ممکن است اختلال نعوظ را تشدید کنند. بنابراین، مراقبت از سلامت روانی نیز مهم است. می‌توانید از روش‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و تمرینات تنفسی استفاده کنید.
4. حمایت از روابط زناشویی: بحث و گفتگو با همسرتان درباره اختلال نعوظ و تغییراتی که ممکن است پس از درمان سرطان پروستات رخ دهد، می‌تواند در افزایش فهم و حمایت از یکدیگر کمک کند. ارتباط با همسر و صحبت کردن درباره نیازها و ترس‌های هر دو طرف می‌تواند به تقویت رابطه و بهبود جنسیت کمک کند.
5. مشاوره روان‌درمانی: اگر اختلال نعوظ شما پس از درمان سرطان پروستات بسیار شدید است و تأثیرات جدی بر روی کیفیت زندگی شما دارد، مشاوره روان‌درمانی می‌تواند مفید باشد. یک مشاور متخصص می‌تواند به شما راهنمایی کند و راهکارهای مدیریت این اختلال را ارائه دهد.

درمان اختلال نعوظ پس از سرطان پروستات

بحث در مورد شرایط مرتبط با ارتباط جنسی یا سلامت پروستات می تواند ناراحت کننده باشد، اما درک این شرایط و چگونگی تأثیر آنها بر سلامت کلی برای هر بیمار مبتلا به ED اهمیت بسیار زیادی دارد. هنگامی که پزشک در جریان ابتلای بیمار به این عارضه قرار گرفت، می تواند داروهایی را تجویز کند که معمولا اثربخشی سریعی دارند و یا بیمار را برای دیگر گزینه های درمانی به پزشک متخصص معرفی می کند.

حتی اگر فرد تصمیم بگیرد که ED را به صورت مستقیم درمان نکند، مراجعه به پزشک کمک می کند تا بیمار، در مورد ابتلا به هر نوع عارضه پزشکی آگاه شود. شناسایی علت اساسی و درمان سرطان پروستات می تواند به بهبود علائم ED کمک کند.

درمان‌های سرطان پروستات که ممکن است به طور غیرمستقیم ED را نیز بهبود بخشند که شامل جراحی، پرتودرمانی، درمان سیستمیک و درمان کانونی هستند.

کنترل اختلال نعوظ

مصرف برخی داروهای خوراکی، باعث انبساط ماهیچه‌های آلت تناسلی می شوند و جریان خون در آن را سرعت می بخشند. به طور متوسط، مشاهده اثربخشی این داروها، یک ساعت زمان نیاز دارد. همچنین مشاهده اثرات بهبود بخش نعوظ نیز می‌تواند از ۸ تا ۳۶ ساعت، طول بکشد.

حدود ۷۵ درصد از بیمارانی که تحت عمل جراحی پروستاتکتومی با ناچیز بودن دستکاری عصبی یا دیگر اشکال دقیق تر پرتودرمانی، قرار گرفته می گیرند پس از مصرف این داروها، نعوظ موفقیت آمیزی خواهند داشت. با این حال، این روش های درمانی برای همه افراد از جمله بیماران مبتلا به آنژین یا دیگر مشکلات قلبی که دارو مصرف می کنند و افرادی که تحت درمان با آلفا بلاکرها هستند، مناسب نیستند.

درمان های جایگزین برای اختلال نعوظ

افرادی که عملکرد نعوظ در آنها پس از درمان بهبود نیافته است، می‌توانند از داروهای تزریقی که از نظر دارویی باعث ایجاد نعوظ می‌شوند استفاده کنند. پروستاگلاندین، رایج ترین دارویی است که در این موارد تجویز می شوند.

استفاده از دستگاه های مکانیکی

دستگاه انقباض خلاء (وکیوم) با وارد کردن خون به داخل آلت تناسلی با استفاده از  فشار وکیوم، نعوظ مکانیکی ایجاد می کند. یک حلقه لاستیکی که بر روی پایه آلت تناسلی قرار گرفته است نیز از خروج خون پس از اعمال فشار وارده، جلوگیری خواهد کرد. استفاده از این دستگاه تقریبا در ۸۰ درصد از افراد موثر است.

گزینه های جراحی

یکی از گزینه های جراحی، استفاده از ایمپلنت آلت تناسلی سه تکه است که می تواند با کمک جراحی جایگزین آلت تناسلی شود. این ایمپلنت، شامل یک لوله پلاستیکی منعطف باریک که در طول آلت تناسلی قرار داده می شود، یک ساختار بالون مانند کوچک پر از مایع متصل به دیواره شکم و یک دکمه رهاسازی قرار داده شده در بیضه، می باشد.

آلت تناسلی تا زمانی که نعوظ انجام نشده است، شل باقی می ماند اما دکمه رهاسازی در مرحله نعوظ، فشرده می شود و مایع از بالون به داخل لوله پلاستیکی وارد می شود. هم زمان با پر شدن لوله از مایع و صاف شدن آن، آلت تناسلی نیز به سمت بالا، کشیده شده و نعوظ ایجاد خواهد شد.

استفاده از این ایمپلنت با فرض اینکه تمامی اجزاء آن به درستی کار کنند، ۱۰۰٪ موثر خواهد بود؛ به گونه ای که حدود ۷۰٪ از افراد حتی پس از گذشت ۱۰ سال همچنان از ایمپلنت خود راضی هستند. از آنجایی که این روش تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، برای افرادی که به دلایل پزشکی مختلف، امکان انجام جراحی را ندارند، قابل انجام نمی باشد.

پرسش های متداول