تغذیه و رژیم غذایی در سرطان پیشرفته پروستات + غذا های مفید

سرطان پروستات، شایع‌ترین سرطان در میان آقایان بالای ۵۰ سال است. در مراحل اولیه، به لطف پیشرفت‌های پزشکی، می‌توان با روش‌های درمانی مختلف، با این بیماری مبارزه کرد. اما در مراحل پیشرفته، هدف اصلی کنترل بیماری، کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی است. در این مسیر، رژیم غذایی نقشی کلیدی ایفا می‌کند. در این مقاله، قصد داریم به طور مفصل و با زبانی ساده، رژیم غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته‌ی پروستات را مورد بررسی قرار دهیم.

چرا رژیم غذایی در سرطان پیشرفته پروستات مهم است؟

همانطور که می‌دانید، سلول‌های سرطانی برای رشد و تکثیر خود به انرژی نیاز دارند. این انرژی از طریق رژیم غذایی تامین می‌شود. بنابراین، انتخاب مواد غذایی مناسب می‌تواند به کاهش سرعت پیشرفت بیماری و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.

علاوه بر این، در مراحل پیشرفته‌ی سرطان پروستات، ممکن است فرد دچار عوارض جانبی ناشی از درمان مانند بی‌اشتهایی، تهوع، خستگی و یا مشکلات گوارشی شود. رژیم غذایی متعادل و تنظیم‌شده می‌تواند به کاهش این عوارض و بالا بردن سطح انرژی فرد کمک کند.

در کنار درمان سرطان پروستات، لازم است رژیم غذایی به خصوصی را نیز رعایت کنید – که شامل غذاهایی که باید از مصرف آنها پرهیز شود نیز خواهد شد – رعایت رژیم غذایی در کنار درمان، به بهبود سلامت بیمار کمک می کند. اگرچه هیچ رژیم غذایی به خصوصی برای درمان سرطان پروستات وجود ندارد، اما عادات غذایی بیمار می توانند در نتیجه درمان موثر باشند.

دکتر مارک پومرانتز، پزشک انکولوژیست مرکز انکولوژی ادراری تناسلی در موسسه سرطان دانا فاربر، در این باره می‌گوید: «در همه سرطان‌ها، به‌ خصوص سرطان پروستات، داشتن رژیم غذایی سالم، معقول و کم قند برای مراقبت از سرطان بسیار مفید است.»

او همچنین می گوید که درمان سرطان پروستات می تواند بر متابولیسم (نحوه تبدیل غذا به انرژی)، قدرت و استقامت بیمار نیز تأثیر بگذارد. غذاهایی که بیمار می خورد می تواند به عملکرد قلب کمک کند و سلامت عمومی بیمار را بهبود می بخشد، در نتیجه بدن بیمار می تواند این درمان ها را بهتر انجام دهد.

پومرانتز می‌گوید: «در کنار ورزش، داشتن رژیم غذایی سالم به بیمار کمک می‌کند تا حد ممکن وزن مناسبی داشته باشد، این عملکرد اهمیت بسیاری دارد و باعث اثربخشی درمان سرطان پیشرفته پروستات می شود.»

اصول کلی تغذیه در سرطان پیشرفته‌ی پروستات

رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته، بر پایه تغذیه‌ی سالم و متعادل استوار است. نوشیدن مایعات کافی، به ویژه آب، برای جذب مواد مغذی، دفع سموم و پیشگیری از یبوست ضروری است. همچنین توجه به نکات زیر برای تغذیه در دوران سرطان پیشرفته پروستات مهم است:

غذاهای ضد سرطان

• خوراک‌های غنی از فیبر: مصرف خوراک‌های غنی از فیبر می‌تواند در کنترل سرطان پروستات مؤثر باشد. فیبرهای موجود در میوه‌ها، سبزیجات و مواد غذایی گیاهی دیگر، کمک به بهبود عملکرد روده و تخلیه منظم مدفوع می‌کنند. این امر می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات و کنترل آن تأثیرگذار باشد. غلات سبوس‌دار مانند برنج قهوه‌ای، جو و نان سبوس‌دار، سرشار از فیبر هستند. فیبر به کنترل وزن، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و افزایش احساس سیری کمک می‌کند.
• ماهی: ماهی‌ها منابعی بسیار خوب برای اسیدهای چرب امگا-3 هستند که می‌توانند در کاهش التهابات و رشد سلول‌های سرطانی مؤثر باشند. مصرف ماهی‌هایی مانند ماهی قزل آلا، ماهی تون، ماهی سالمون و ماهی ماکرل می‌تواند در کنترل سرطان پروستات و بهبود وضعیت بیمار کمک کند.
• گوشت سفید و محصولات لبنی: گوشت سفید و محصولات لبنی نیز قابلیت استفاده در رژیم غذایی بیماران سرطان پروستات را دارند. این مواد غذایی حاوی پروتئین‌های مورد نیاز برای تقویت سیستم ایمنی بدن و محافظت در برابر عفونت‌ها هستند. مصرف گوشت سفید مانند مرغ و ماهی‌های سفید همچنین می‌تواند در کاهش مصرف گوشت قرمز که به افزایش خطر سرطان پروستات مرتبط است، موثر باشد.

غذاهای قابل استفاده در زمان محدودیت مصرف

• محصولات غنی از پروتئین: پروتئین برای تقویت و ترمیم بافت‌ها ضروری است. منابع پروتئینی کم‌چرب مانند ماهی، مرغ بدون پوست، حبوبات و لبنیات کم‌چرب را در رژیم غذایی خود بگنجانید. در مواردی که بیمار نیاز به محدودیت در مصرف پروتئین داشته باشد، می‌توان از محصولات غنی از پروتئین مثل تخم مرغ، ماهی و ماکارونی استفاده کرد. این محصولات غنی از پروتئین هستند و به بیمار امکان می‌دهند تا نیازهای پروتئینی خود را برآورده کند.
• محصولات غنی از آهن: بیماران سرطان پروستات ممکن است نیاز به محدودیت در مصرف آهن داشته باشند. در این صورت، می‌توان از محصولاتی مانند لوبیا، نخود و اسفناج که حاوی آهن هستند، استفاده کرد. این محصولات به بیمار امکان می‌دهند تا نیازهای آهنی خود را برآورده کند.
• محصولات غنی از ویتامین D: ویتامین D یکی از ویتامین‌های مهم برای سلامتی است که می‌تواند در کاهش خطر سرطان پروستات و بهبود وضعیت بیمار تأثیرگذار باشد. محصولاتی مانند ماهی، تخم مرغ، شیر و محصولات لبنی حاوی ویتامین D می‌باشند. بنابراین، مصرف این محصولات می‌تواند به بیماران سرطان پروستات کمک کند تا نیازهای ویتامینی خود را برآورده کنند.

غذاهای قابل استفاده برای عوارض جانبی

• غذاهای ضد التهاب: عوارض جانبی مرتبط با سرطان پروستات ممکن است شامل التهابات باشد. در این صورت، مصرف غذاهای ضد التهاب می‌تواند به تسکین علائم و بهبود وضعیت بیمار کمک کند. میوه‌ها و سبزیجاتی نظیر زردچوبه، زنجبیل، سیر، پیاز، گلرنگ و مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا-3 می‌توانند به عنوان غذاهای ضد التهاب مفید باشند.
• غذاهای ضد اسهال: بعضی از درمان‌های سرطان پروستات ممکن است عوارض جانبی نظیر اسهال داشته باشند. در این صورت، مصرف غذاهای ضد اسهال می‌تواند به تسکین این عارضه کمک کند. موز، آرد سوخاری، سبزه، سیب زمینی، خشکبار و نان سفید از جمله غذاهایی هستند که ممکن است در کنترل اسهال مؤثر باشند.
• غذاهای ضد بی‌اشتهایی: بیماران سرطان پروستات ممکن است با عوارض جانبی نظیر بی‌اشتهایی مواجه شوند. در این صورت، مصرف غذاهای ضد بی‌اشتهایی می‌تواند به تقویت اشتها و بهبود وضعیت بیمار کمک کند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، پروتئین‌های سبک مانند ماهی و مرغ، خوراک‌های حاوی چربی سالم نظیر آووکادو و مغزهای خشک می‌توانند از جمله غذاهای ضد بی‌اشتهایی باشند.

خوردن میوه و سبزیجات در سرطان پیشرفته‌ی پروستات

این گروه غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند. سعی کنید روزانه حداقل ۵ وعده میوه و سبزیجات در رنگ‌های مختلف مصرف کنید. مصرف میوه‌ها و سبزیجات به دلیل حاوی ترکیبات ضد اکسیدان و ویتامین‌ها و مواد مغذی مفیدی می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات و بهبود وضعیت بیمار مؤثر باشد. میوه‌ها و سبزیجاتی مانند گوجه فرنگی، برگ کلم، برگ نعناع، هویج، سیب، آلو و آناناس از جمله مواد غذایی مفید برای سرطان پروستات هستند.

یک بشقاب پر از میوه ها و سبزیجات رنگارنگ، سطح فیبر و آنتی اکسیدان بدن را افزایش می دهد. مصرف میوه و سبزیجات، در طول درمان سرطان بسیار مفید هستند.

فیبر بالا در میوه ها و سبزیجات می تواند به کاهش سطح تستوسترون بدن کمک کند. تستوسترون به تحریک رشد تومور کمک می کند و در نتیجه، کاهش آن می تواند تاثیر خوبی بر روند درمان داشته باشد. مصرف فیبر همچنین می تواند به مواد سرطان زا متصل شود و آنها را از بدن دفع کند.

آنتی اکسیدان ها به از بین رفتن رادیکال های آزاد کمک می کنند - مولکول هایی که به سلول های سالم بدن آسیب می رسانند. آنها می توانند بر رشد سرطان نیز تأثیر بگذارند. داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات سرشار از آنتی اکسیدان، به جلوگیری از ایجاد رادیکال های آزاد کمک می کند.

پومرانتز می‌گوید محققان در حال بررسی هستند تا مشخص کنند که آیا مصرف برخی آنتی اکسیدان‌ها به شکل مکمل، مانند ویتامین E و سلنیوم، می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را برای برخی افراد افزایش دهند یا خیر.

پومرانتز می‌گوید: «مواردی وجود دارند که نشان می دهند مصرف مقدار قابل توجه آنتی‌اکسیدان‌ها در برخی افراد مبتلا به سرطان پروستات موثر بوده، اما مصرف آنها در برخی دیگر از بیماران که دارای ژنتیک نادر و متفاوتی بوده اند، بی تاثیر بوده است». "همچنین، مطالعاتی در حال انجام است تا مشخص کنند آیا می‌توان به طور دقیق تشخیص داد که مصرف آنها برای چه افرادی مناسب است یا خیر."

همیشه، پیش از مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف روغن های بی ضرر برای قلب در سرطان پیشرفته‌ی پروستات

چربی‌های اشباع‌‌شده و ترانس، می‌توانند برای سلامتی مضر باشند. مصرف این چربی‌ها را در رژیم غذایی خود محدود کنید و به جای آن‌ها از چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو و آجیل‌های خام استفاده کنید.

رایج ترین شکل درمان سرطان پیشرفته پروستات، هورمون درمانی است. در این روش، میزان تستوسترون در بدن کاهش می یابد که تأثیر مستقیمی بر میزان چربی دریافتی و حفظ آن در بدن خواهد داشت.

پومرانتز در این باره می گوید: «تستوسترون، نسبت عضله به چربی را در مردان کنترل می کند. هنگامی که این هورمون کاهش می یابد، ممکن است افراد در معرض احتمال از دست دادن توده عضلانی و به دست آوردن بافت چربی، به ویژه در اطراف شکم خود قرار گیرند. بافت چربی، با ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت مرتبط است.

به همین دلیل کاهش مصرف غذاهای پرچرب مانند گوشت قرمز و لبنیات و همچنین دریافت پروتئین از منابع سالم مانند ماهی که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است و سبزیجات، اهمیت زیادی دارد.

موارد زیر می توانند جایگزین غذاهای ذکر شده شوند:

• ماهی هایی مانند سالمون
• طیور بدون چربی
• آجیل
• حبوبات

از مصرف گوشت های فرآوری شده حاوی نیترات و گوشت های کبابی که با ابتلا به سرطان مرتبط هستند، خودداری کنید.

در سرطان پیشرفته‌ی پروستات، مراقب قند خود باشید

مصرف قند و شکر می‌تواند منجر به افزایش سطح قند خون شود. این امر می‌تواند بر روند درمان و یا تشدید عوارض جانبی تاثیر بگذارد. مصرف قند و شکر را در رژیم غذایی خود محدود کنید. اگرچه مصرف شکر، ممکن است باعث ایجاد یا تشدید سرطان نشود، اما ارتباط غیر مستقیمی بین این دو وجود دارد. بنابراین، نیازی به حذف کامل قند از رژیم غذایی نیست، اما بهتر است میزان مصرف آن را محدود کنید.

پومرانتز در این باره می‌گوید: «وقتی سطح قند مصرفی در یک ظرف پتری تغییر می‌دهید، تاثیر آن را روی سلول‌های سرطانی خواهید دید. چیزی که هنوز مشخص نیست این است که آیا این شرایط، در بدن نیز ایجاد می شود یا خیر.

غذاهای دارای قند بالا مانند کیک، کلوچه و نوشابه‌های گازدار بدون فواید تغذیه‌ای، میزان کالری دریافتی را افزایش می‌دهند. مصرف قند زیاد، باعث افزایش وزن و افزایش چربی اضافی بدن می شود و احتمال ابتلا به بیماری های مختلف و احتمال عود سرطان را افزایش می دهد.

محدود کردن مصرف نوشیدنی های الکلی

الکل، سرشار از کربوهیدرات است. مصرف مقدار زیاد آن می تواند سطح قند را در بدن افزایش دهد. مصرف بیش از حد آن می تواند باعث ایجاد اضافه وزن، فشار به قلب و در نتیجه افزایش احتمال عود سرطان شود.

مصرف بیش از حد الکل همچنین می تواند گزینه های درمانی در دسترس را نیز محدود کند.

پومرانتز می گوید: «الکل روی کبد تأثیر می گذارد و بسیاری از داروهای سرطانی که پزشکان از آنها استفاده می کنند نیز توسط کبد متابولیزه می‌شوند. وقتی فشار بی‌رویه به کبد وارد می‌شود، تعداد داروهایی که می توان از آنها در درمان استفاده کرد نیز محدود می شود.

مصرف الکل همچنین می تواند بدن را از پردازش و جذب برخی ویتامین ها و مواد مغذی ضروری باز دارد.

مواد غذایی مفید برای بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته‌ی پروستات

برخی از مواد غذایی خاص می‌توانند به دلیل داشتن ترکیبات و خواص منحصر به فرد، برای بیماران مبتلا به سرطان پروستات مفید باشند. در این راستا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گوجه فرنگی: گوجه فرنگی منبعی غنی از لیکوپن است. لیکوپن، ماده‌ای با خاصیت آنتی‌اکسیدانی، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات کمک کند.
• چای سبز: چای سبز حاوی پلی‌فنول‌ها است که دارای خواص ضدسرطانی هستند. این پلی‌فنول‌ها می‌توانند به کاهش رشد سلول‌های سرطانی و افزایش مرگ سلولی کمک کنند.
• ماهی‌های چرب: ماهی‌های چرب مانند سالمون، تن و ساردین، سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند. اسیدهای چرب امگا-۳ دارای خواص ضدالتهابی و ضدسرطانی هستند. این اسیدهای چرب می‌توانند به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند.
• انار: انار منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها است. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به کاهش آسیب سلولی و پیشگیری از سرطان کمک کنند.
• آجیل و دانه‌ها: آجیل و دانه‌ها مانند گردو، بادام و تخم کتان، سرشار از فیبر، ویتامین E و سلنیوم هستند. این مواد مغذی می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کنند.
• سبزیجات چلیپایی: سبزیجات چلیپایی مانند کلم بروکلی، گل کلم و کلم پیچ، حاوی سولفورافان هستند. سولفورافان، ماده‌ای با خاصیت ضدسرطانی، می‌تواند به کاهش رشد سلول‌های سرطانی و افزایش مرگ سلولی کمک کند.

نکاتی برای انتخاب و مصرف مواد غذایی:

• مواد غذایی را به صورت تازه و ارگانیک مصرف کنید.
• از مصرف غذاهای فرآوری‌شده، سرخ‌کردنی و شور خودداری کنید.
• غذا را به آرامی و به طور کامل بجوید.
• در وعده‌های غذایی خود تنوع ایجاد کنید.
• به جای مصرف غذاهای پرچرب، از روش‌های پخت سالم مانند بخارپز، کبابی و آب‌پز استفاده کنید.
• در صورت نیاز، از مکمل‌های غذایی تحت نظر پزشک استفاده کنید.

پرسش های متداول