اهمیت پیگیری پس از درمان سرطان پروستات + انجام معاینات منظم

مبارزه با سرطان پروستات با پایان درمان به اتمام نمی‌رسد. درست مانند سربازی پیروز در میدان جنگ که همچنان مراقب دشمن باقی می‌ماند، شما نیز بعد از گذراندن مراحل درمان، باید برای تضمین پیروزی نهایی‌تان هوشیار و پیگیر باشید. پیگیری منظم و دقیق پس از درمان، سلاح قدرتمندی در دستان شماست تا هرگونه نشانه‌ی احتمالی عود را شناسایی کرده و از سلامت خود محافظت کنید.

پیگیری پس از درمان چیست؟

پس از اتمام دوره درمان هایی مانند جراحی، رادیوتراپی یا براکی تراپی، با هدف از بین بردن سرطان پروستات، معاینات منظمی انجام خواهد شد. به این معاینات پیگیری پس از درمان گفته می‌شود.

اهداف انجام این معاینات شامل موارد زیر هستند:

• بررسی پاسخ دهی سرطان به درمان
• کمک به بهبود گونه عارضه جانبی مرتبط با درمان
• فرصتی برای مطرح کردن سوالات و نگرانی‌های بیمار

چرا پیگیری پس از درمان مهم است؟

فرض کنید با موفقیت از یک طوفان سهمگین عبور کرده‌اید، اما همچنان هوا را برای بارش‌های احتمالی چک می‌کنید، یا حتی اگر خانه‌تان را ضد سرقت کرده‌اید، باز هم مراقب رفت و آمدهای مشکوک اطراف آن هستید. پیگیری پس از درمان سرطان پروستات نیز حکم همین مراقبت‌های پیشگیرانه را دارد. دلایل اهمیت این پیگیری را مرور کنیم:

• تشخیص زودهنگام عود: متاسفانه، عود سرطان پروستات در برخی از بیماران اتفاق می‌افتد. پیگیری منظم به پزشک شما کمک می‌کند تا هرگونه عود احتمالی را در مراحل اولیه تشخیص دهد، زمانی که درمان آسان‌تر و موثرتر است. به عبارتی، این پیگیری درست مانند یک سیستم هشداردهنده عمل می‌کند تا بتوان جلوی شعله‌ور شدن دوباره آتش بیماری را گرفت.
• کنترل عوارض جانبی: درمان‌های سرطان پروستات، مانند جراحی یا پرتودرمانی، می‌توانند عوارض جانبی مختلفی به همراه داشته باشند. پیگیری منظم به پزشک شما کمک می‌کند تا این عوارض جانبی را کنترل و مدیریت کند، درست مانند یک باغبان ماهر که با رسیدگی منظم، علف‌های هرز را از باغ زیبای سلامتی شما دور نگه می‌دارد.
• اطمینان خاطر و آرامش بیشتر: پیگیری منظم و دریافت تاییدیه سلامت از پزشک، مانند نوری در تاریکی است که به شما امید و اطمینان خاطر می‌دهد. درست مانند کوهنوردی که با رسیدن به هر قله‌، نفس راحتی می‌کشد و برای فتح قله‌های بعدی مصمم‌تر می‌شود، این پیگیری‌ها نیز شما را در مسیر بهبودی و حفظ سلامتی‌تان، گام به گام همراهی می‌کنند.

آیا سرطان پروستات قابل درمان است؟

اگرچه درمان با هدف بهبود و از بین رفتن سرطان پروستات انجام می‌شود، اما پزشک یا پرستار معمولاً از کلمه "درمان" استفاده نمی‌کنند. در عوض ممکن است بگویند بیمار در حال بهبودی است. این بدان معنی است که هیچ نشانه‌ای از سرطان وجود ندارد.

متأسفانه، امکان بیان نظر قطعی درباره عود سرطان توسط پزشک یا پرستار وجود ندارد. سرطان‌ها با یکدیگر متفاوت هستند و اثربخشی درمان به عوامل زیادی بستگی دارد. اما آنها می‌توانند درباره روند درمان و انتظاری که از آن دارند به بیمار اطلاع دهند.

این معاینه‌ها در چه زمانی و در کجا انجام خواهند شد؟

جلسات معاینه، معمولاً دو یا سه ماه پس از اتمام درمان شروع می‌شوند. سپس هر سه تا شش ماه یک بار معاینه انجام خواهد شد. حدود دو سال پس از درمان، تعداد این معاینه‌ها کمتر خواهند شد. روند معاینه ها در هر بیمارستان متفاوت است، بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مدت زمان این معاینه ها، با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید.

اگر بیمار، در کارآزمایی بالینی تحت درمان قرار گرفته باشد، نحوه و زمان انجام این جلسات نیز متفاوت خواهند بود. پرستار یا پزشک معالج، اطلاعات بیشتری در مورد برنامه پیگیری پس از درمان به بیمار ارائه خواهند داد.

مکانی که معاینه‌ها در آنجا برگزار خواهند شد بر اساس خدمات درمانی محل سکونت و موقعیت بیمار تعیین می شوند. مکان‌هایی که معاینات می‌توانند در آنجا انجام شوند شامل موارد زیر هستند:

• بیمارستانی که بیمار در آنجا تحت درمان قرار گرفته است
• بیمارستانی که به محل سکونت بیمار نزدیکتر است
• بیمارستانی که جراحی عمومی بیمار در آنجا انجام می‌شود
• معاینه از طریق تماس تلفنی با پزشک یا پرستار، به جای مراجعه به بیمارستان یا مراکز انجام جراحی های عمومی

همچنین مکانی که جلسات پس از درمان در آن انجام می شوند نیز ممکن است تغییر کنند. به عنوان مثال، ممکن است جلسه‌های اولیه در بیمارستان و جلسه‌های بعدی در مراکز جراحی‌های عمومی، برگزار شوند.

باید اطلاعات فردی درباره مکانی که این معاینات در آنجا انجام می‌شوند در اختیار بیمار قرار گیرد تا در صورت بروز هرگونه مشکل، مانند بروز علائم جدید یا عوارض جانبی، در هر زمان با آنها تماس بگیرد.

پیگیری تلفنی

اگر سطح PSA بیمار، تا شش ماه پس از درمان ثابت بماند، می‌توان بیمار را بر اساس سطح PSA او، از راه دور معاینه کرد.

 آزمایش‌های PSA نیز در بیمارستان یا مراکز جراحی‌های عمومی انجام خواهند شد، اما برای دریافت نتایج آنها نیازی به مراجعه مجدد نیست. درعوض، پزشک بیمارستان، پرستار یا پزشک عمومی با بیمار تماس تلفنی می‌گیرند و یا در مورد نتایج آزمایش‌ها به بیمار گزارش کتبی ارائه می‌دهند، همچنین ممکن است به بیمار اطلاع داده شود که نیازی به معاینه ندارد.

در صورت افزایش سطح PSA بیمار، لازم است معاینه‌ای در بیمارستان انجام شود تا علت این افزایش سطح PSA بررسی شود.

بیشتر افراد معمولا این نوع پیگیری را ترجیح می دهند، زیرا این روش به این معنی است که بیمار شرایط مناسبی دارد و نیازی به مراجعه به بیمارستان ندارد.

پزشک یا پرستار، اطلاعاتی در مورد عوارض جانبی احتمالی درمان، مانند مشکلات ادراری یا مشکلات جنسی، و هر گونه علائمی که بیمار باید از آن آگاه باشد، و همچنین اطلاعاتی درباره اینکه در صورت مشاهده هرگونه تغییر با چه کسی تماس بگیرد، در اختیار بیمار قرار می‌دهند. بیمار، پزشک یا پرستار، می‌توانند در هر زمانی که سؤال یا ابهامی دارید، قرار ملاقاتی ترتیب دهند.

خود مدیریتی

ممکن است در برخی بیمارستان‌ها، تعداد جلسات کمتری برای پیگیری پس از درمان تعیین شود، در این شرایط خود بیمار باید بر شرایط سلامتی و بهبودی خود کنترل بیشتری داشته باشد. معمولا به این روش، خود مدیریتی می‌گویند.

بیمار می‌تواند نتایج آزمایش‌های خود را به صورت آنلاین نیز مشاهده کند و یا می‌تواند از یک کارمند پشتیبانی برای این کار کمک بگیرد، که این شخص، برای معاینه‌های بعدی با بیمار در ارتباط خواهد بود. همچنین بیماران می‌توانند با شرکت در برخی کارگاه‍ها،‌ دانش، مهارت و اعتماد به نفس لازم برای مراقبت از سلامتی خود را افزایش دهند.

بیمار با چه کسی ملاقات خواهد کرد؟

در صورتی که جلسات معاینه در بیمارستان برگزار شوند، یکی از اعضای تیم چند تخصصی (MDT) با بیمار ملاقات خواهد کرد. تیم متخصصان درمانی، وظیفه مراقبت از بیمار را به عهده دارند. به این افراد، تیم متخصص گفته می‌شود. ممکن است بیمار، هر بار با یک شخص متفاوت ملاقات کند اما همه متخصصان این تیم، درباره شرایط بیمار اطلاعات مورد نیاز را خواهند داشت. این تیم معمولاً شامل افراد زیر است:

• پرستار متخصص
• متخصص اورولوژی (جراح متخصص در مشکلات سیستم ادراری و تولید مثلی)
• انکولوژیست (پزشک متخصص در درمان‌های سرطان به غیر از جراحی، مانند رادیوتراپی)
• پزشک رادیوگرافی (متخصص درمانی متخصص در برنامه ریزی و انجام رادیوتراپی)

در صورتی که جلسات معاینه، در مراکز جراحی عمومی انجام شوند، پزشک عمومی یا پرستار مطب این معاینه ها را انجام خواهند داد. در صورت مشاهده هرگونه علائم عود سرطان، لازم است بیمار به بیمارستان مراجعه کند.

شخص رابط (درمانگر اصلی)

پس از درمان معمولاً یک نفر به عنوان شخص رابط، برای معاینه‌های بعدی در نظر گرفته خواهد شد. این شخص می‌تواند پرستار متخصص، پزشک بیمارستان، پزشک عمومی، پزشک رادیوگرافی یا دیگر متخصصان درمانی باشد. این فرد، معمولا شخص رابط نامیده می‌شود.

این فرد، درمان بیمار را هماهنگ می‌کند، به سؤالات او پاسخ می‌دهد و می‌تواند در دریافت اطلاعات و پشتیبانی از بیمار کمک کند. لازم است با شخص رابط خود آشنا شوید و همچنین از نحوه برقراری ارتباط با او آگاهی یابید.

در این یادداشت منظور از پزشک یا پرستار، معمولاً همان شخص رابط است.

در جلسات معاینه چه اقداماتی انجام می‌شود؟

پس از درمان سرطان پروستات، برنامه‌ای برای معاینات منظم و تست‌های پزشکی تعیین می‌شود. این معاینات به منظور بررسی وضعیت سلامت بیمار، تشخیص زودهنگام بازگشت بیماری و کنترل علائم جانبی درمان انجام می‌شود. در ادامه به برخی از معاینات منظم بعد از درمان سرطان پروستات می‌پردازیم:

آزمایش PSA

آزمایش PSA نوعی آزمایش خون است که میزان پروتئینی به نام آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) را در خون اندازه گیری می‌کند. این آزمایش معمولاً یک یا دو هفته قبل از معاینه، انجام می‌شود تا نتایج آن در جلسه معاینه مورد بررسی قرار گیرد. زمان انجام آن به بیمار اطلاع داده می‌شود. بر اساس امکانات هر منطقه، این آزمایش می‌تواند در مراکز جراحی‌های عمومی یا در بیمارستان ها انجام شود.

ممکن است از بیمار خواسته شود که از انجام هر گونه ورزش شدید یا انزال در 48 ساعت قبل از آزمایش PSA خودداری کند، زیرا انجام هر یک از این موارد، می‌تواند باعث افزایش موقت سطح PSA خون شود.

داشتن رابطه مقعدی یا تحریک پروستات در حین رابطه جنسی نیز می‌تواند سطح PSA خون را افزایش دهد. ممکن است لازم باشد که یک هفته قبل از انجام آزمایش PSA از انجام این فعالیت ها خودداری شود.

آزمایش PSA روش خوبی برای بررسی تاثیر درمان در بهبود سرطان پروستات است. افزایش مداوم سطح PSA می‌تواند اولین نشانه عود سرطان باشد.

در صورت بروز هرگونه مشکل در انجام آزمایش PSA، یا در صورت داشتن هرگونه نگرانی در این مورد، می توانید با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید.

سطح PSA

نکاتی برای بهره وری بیشتر از جلسات معاینه پس از درمان

• هر گونه سوال یا نگرانی را از قبل یادداشت کنید
• زیرا در طول جلسه معاینه، ممکن است مواردی که می خواهید مطرح کنید را فراموش کنید.
• بهتر است یک نفر همراه با خود ببرید.
• به خاطر سپردن همه موارد در قرارهای معاینه می‌تواند دشوار باشد. برخی از افراد معتقدند که همراه داشتن یک نفر در این جلسات می‌تواند در به خاطر سپاری مطالب کمک کند. اگر به صورت تلفنی تحت معاینه قرار می‌گیرید، می‌توانید از یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود بخواهید که همراه با شما به مطالبی که تلفنی گفته می‌شود گوش کند.
• یادداشت بردارید
• نوشتن موارد ذکر شده در طول جلسه یا بعد از آن، می‌تواند در به خاطر سپردن موارد کمک کند.
• می‌توانید درخواست ضبط مطالب ذکر شده در جلسه را داشته باشید.
• می توانید این کار را با استفاده از تلفن همراه یا دستگاه ضبط صوت انجام دهید. بیمار حق دارد جلسات معاینه خود را در صورت تمایل ثبت کند زیرا در این جلسات اطلاعات شخصی بیمار ذکر می‌شوند. در صورتی که می‌خواهید جلسه معاینه را ضبط کنید، لازم است از قبل به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
• درخواست کمک کنید
• اگر چیزی باعث آزار بیمار شده است، می‌تواند آن را با پزشک یا پرستار خود مطرح کند.
• از هر کدام از مدارک، یک کپی تهیه کنید
• در صورت برگزاری جلسه معاینه در بیمارستان، بهتر است یک کپی از نامه‌ای که برای پزشک عمومی ارسال شده است در اختیار بیمار قرار گیرد. این کار، معمولا در برخی از بیمارستان ها انجام می‌شود. داشتن کپی از هر کدام از مدارک پزشکی، باعث یادآوری مطالب ذکر شده در جلسات معاینه می‌شود.

آزمایش‌های تصویری

برخی از آزمایش‌های تصویری مانند سونوگرافی معده، رادیوگرافی سینه و توموگرافی استخوان ممکن است به منظور بررسی وضعیت سلامت بیمار و تشخیص زودهنگام بازگشت بیماری انجام شود.

معاینه فیزیکی

معاینه فیزیکی با توجه به وضعیت بیمار و در دسترس بودن نتایج آزمایش‌های تصویری و آزمایش‌های خونی، توسط پزشک انجام می‌شود. در این معاینه، پزشک به دقت بررسی فیزیکی بیمار و با توجه به علائم و نشانه‌های مربوطه، تشخیص وضعیت بیماری را بررسی می‌کند.

مشاوره و پشتیبانی روانی

سرطان پروستات تأثیر زیادی بر روحیه و روان بیمار دارد. بعد از درمان، مشاوره و پشتیبانی روانی به بیمار کمک می‌کند تا با عواقب روانی این بیماری مقابله کند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد.

در هر جلسه، پزشک یا پرستار از بیمار می پرسد که از زمان آخرین معاینه تا کنون چه وضعیتی داشته است.

در مورد علائم یا عوارض جانبی درمانی که مشاهده شده و همچنین هر گونه مشکل یا نگرانی دیگری می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید. می‌توانید پزشک را از شرایط احساسی و همچنین جسمی خود مطلع سازید. همچنین می‌توانید در مورد مشکلات عملی خود، مانند بروز هرگونه مشکل در محل کار یا فعالیت‌های روزمره نیز با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است پرسشنامه‌ای در مورد نیازهای فیزیکی، اجتماعی، عاطفی و عملی، به بیمار داده شود. به این فرم ارزیابی نیازهای جامع (HNA) نیز می‎گویند.

پزشک عمومی، پزشک معالج یا پرستار بیمارستان می‌توانند برای مقابله با عوارض جانبی به بیمار کمک کنند و یا او را به شخص دیگری معرفی کنند. به عنوان مثال، اگر بیمار مشکل نشت ادرار (بی اختیاری ادرار) دارد، می تواند به یک متخصص کنترل ادرار مراجعه کند؛ و یا در صورت داشتن اختلال در ایجاد یا حفظ نعوظ (اختلال نعوظ)، پزشک، بیمار را را به متخصص اختلال نعوظ (ED) معرفی می‌کند. آنها همچنین می‌توانند در کنترل مشکلات عاطفی، مانند احساس اضطراب یا افسردگی و مشکلات عملی مانند مدیریت امور مالی نیز، به بیمار کمک کنند.

ممکن است برخی از افراد، از صحبت کردن در مورد برخی از عوارض جانبی درمان، مانند اختلالات نعوظ، خجالت بکشند. اما باید به یاد داشته باشید - پزشکان و پرستاران هر روز افراد مبتلا به این عارضه‌ها را ملاقات می‌کنند، بنابراین تا حد امکان در این مورد خجالت نکشید. آنها آنجا هستند تا به بیماران کمک کنند.

بین جلسات معاینه چه اقداماتی انجام می‌شود؟

• در صورت داشتن هرگونه نگرانی یا مشاهده علائم جدید یا بروز عوارض جانبی بین جلسات بعدی با پزشک یا پرستار خود تماس بگیرید.
• در صورت داشتن نگرانی درباره هر مسئله‎ای، می‌توانید آن را با کادر درمانی خود در میان بگذارید - نگران شلوغ بودن آنها نباشید.
• می‌توانید با تماس با آنها، پشتیبانی یا مشاوره دریافت کنید؛ در صورت نیاز ممکن است تاریخ معاینه بعدی، زودتر تعیین شود.

هر چند وقت یکبار باید معاینه انجام شود؟ 

مدتی پس از درمان، جلسات معاینه شروع خواهند شد. مدت زمان دقیق آن، به نوع سرطان، عوارض جانبی درمان و امکانات منطقه زندگی بیمار بستگی دارد. معمولا این معاینه‌ها تا چندین سال ادامه خواهند داشت.

پس از اتمام جلسات معاینه، همچنان آزمایش های PSA انجام خواهند شد. اگر در این مورد مشکل یا نگرانی دارید با پزشک عمومی خود صحبت کنید – پزشک ممکن است بیمار را به بیمارستان ارجاع دهد. اگر زمان زیادی از اتمام درمان یا انجام آزمایش PSA می‌گذرد، حتما کادر درمان بیمارستان را از سابقه ابتلا به سرطان پروستات خود مطلع سازید.

عوارض جانبی درمان

درمان سرطان پروستات می‌تواند باعث ایجاد برخی عوارض جانبی شود که ممکن است پس از پایان درمان نیز ادامه یابند. برخی از این عوارض جانبی حتی می‌توانند تا چندین ماه یا چندین سال پس از پایان درمان نیز ایجاد شوند.

عوارض جانبی روی هر فرد، تأثیر متفاوتی دارد - ممکن است همه عوارض جانبی احتمالی در بیمار ایجاد نشوند.

کنترل عوارض جانبی

عوارض جانبی می‌توانند بر زندگی روزمره شخص نیز تأثیر بگذارند؛ اما می‌توان با انجام اقداماتی، آنها را بهبود بخشید یا آنها را کنترل کرد. باید در این باره با پزشک، پرستار یا پزشک عمومی خود صحبت کنید.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، می‌توانید با پزشک یا پرستار خود ملاقات کنید تا در این باره از آنها کمک بگیرید. همچنین آنها ممکن است بیمار را به شخصی ارجاع دهند که توانایی مشاوره و یا حمایت بیشتری در این زمینه را داشته باشد.

احتمال عود سرطان

درمان در بسیاری از افراد مبتلا به سرطان پروستات موضعی یا پیشرفته، اثربخشی خوبی خواهد داشت و سرطان را به طور کامل از بین خواهد برد. اما در برخی موارد همه سرطان‌ها با موفقیت درمان نمی‌شوند، و یا ممکن است سرطان پیشرفته‌تر از آن چیزی باشد که تصور می‌شود. در این صورت، سرطان ممکن است عود کند – در این موارد، به آن ها سرطان عود کننده پروستات گفته می‌شود.

یکی از اهداف برگزاری جلسات معاینه، این است که علائم عود سرطان بررسی شوند. در صورت عود سرطان، می توان از درمان‌هایی استفاده کرد که هدف آنها کنترل یا از بین بردن کامل سرطان است.

تعیین میزان احتمال بروز عود یا عدم عود سرطان به طور قطعی ممکن نیست. پزشک می‌تواند فقط درباره احتمال بروز آن به بیمار اطلاع دهد.

هنگامی که پزشک برای اولین بار تشخیص می‌دهد که فرد مبتلا به سرطان پروستات است، ممکن است در مورد احتمال عود سرطان پس از درمان نیز با او صحبت کند. برای تعیین این احتمال، پزشک سطح PSA، سطح گلیسون و مرحله سرطان را بررسی می‌کند. اگر پروستات برداشته شده باشد، لازم است برای انجام آزمایش‌های بیشتر به آزمایشگاه مراجعه شود. نتایج این آزمایش‌ها می‌توانند اطلاعات بیشتری از میزان تهاجمی بودن سرطان و احتمال گسترش آن در اختیار پزشک قرار دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر، با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید.

سطح PSA پس از درمان

افزایش مداوم سطح PSA می‌تواند اولین نشانه عود سرطان باشد. بررسی سطح PSA با آزمایش‌های منظم آن انجام می‌شود.

تغییر در سطح PSA که از علائم عود سرطان است، بستگی به درمانی که انجام شده است دارد. در مورد وضعیت خود با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید.

به چه علائمی باید توجه شود؟

پس از عود، احتمالاً پیش از بروز هرگونه علائم مربوط به سرطان، افزایش سطح PSA رخ می‌دهد؛ و معمولا علائمی که ایجاد می‌شوند عوارض جانبی درمان هستند تا نشانه عود سرطان.

با این حال، در صورت بروز هرگونه علائم یا عوارض جانبی جدید و یا داشتن هرگونه نگرانی درمورد عود سرطان خود، به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید. در صورت عود سرطان و گسترش آن به قسمت‌های خارج از پروستات، ممکن است علائمی مانند خستگی مفرط، استخوان درد و مشکلات ادراری در فرد ایجاد شوند.

پزشک یا پرستار می‌تواند در تشخیص علت بروز این علائم و کنترل هر گونه عارضه جانبی به بیمار کمک کند. آنها همچنین می‌توانند سطح PSA را نیز بررسی کنند و آزمایش‌های دیگری را برای بررسی عود سرطان انجام دهند.

چه آزمایش‌های دیگری باید انجام شوند؟

اگر پزشک یا پرستار تشخیص دهند که سطح PSA بیمار غیرطبیعی است و یا در صورت بروز علائم جدید، این احتمال وجود دارد که سرطان عود کرده باشد؛ در نتیجه ممکن است پزشک آزماش‌های دیگری مانند بیوپسی پروستات، اسکن MRI، سی تی اسکن، اسکن استخوان یا اسکن PET را نیز تجویز کند.

در صورت نیاز، پزشک یا پرستار درباره انجام این آزمایش‎ها توضیح خواهند داد؛ همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با پرستاران متخصص ما نیز در تماس باشید.

افکار و احساسات مشترک پس از پایان درمان

ممکن است پس از پایان درمان، فرد احساست متفاوتی داشته باشد. برخی از افراد، پس از پشت سر گذاشتن سرطان و بازگشت به زندگی عادی، احساس آرامش و آمادگی خواهند داشت. اما معمولا برخی دیگر برای ادامه کار با مشکل مواجه خواهند شد. سازگاری با زندگی پس از سرطان می‌تواند زمان‌بر باشد.

برای برخی از افراد، تأثیر عاطفی به جا مانده از حوادث پیش آمده، پس از پایان درمان می‌تواند آسیب زننده باشد. ممکن است شخص احساس عصبانیت کند - برای مثال، ممکن است برای آنچه که تجربه کرده و یا برای بروز عوارض جانبی درمان احساس عصبانیت کند؛ همچنین ممکن است در مورد آینده نیز غمگین یا نگران باشد.

جلسات معاینه نیز می‌توانند باعث ایجاد احساسات مختلفی در افراد شوند. ممکن است مراجعه به پزشک یا پرستار، برای تعدادی از بیماران آرامش بخش باشد و یا برای برخی دیگر، به خصوص در چند روز قبل از معاینه، باعث ایجاد استرس شود.

نگرانی‌ها در مورد عود سرطان

ممکن است فرد درمورد عود سرطان دچار نگرانی‌ شود. این مورد طبیعی است و معمولا با گذشت زمان بهبود می یابد. با انجام اقداماتی، مانند یافتن راه هایی برای کاهش استرس، می توان این نگرانی‌ها را از بین برد. انجام تمرینات تنفسی و گوش دادن به موسیقی نیز می‌توانند در ایجاد آرامش و کنترل استرس موثر باشند. برخی از افراد معتقدند که مطرح کردن افکار خود با دیگران، مانند یک دوست، می‌تواند به بهبود این شرایط کمک کند. در صورت وجود این علائم، می‌توان برای کاهش استرس یا اضطراب از NHS کمک گرفت – همچنین می‌توان به طور مستقیم از خدمات روان‌درمانی استفاده کرد و یا از پزشک عمومی در این باره پرسید.

در صورت داشتن نگرانی درباره سطح PSA خود و یا بروز هرگونه علائم جدید، با پزشک یا پرستار خود در این باره صحبت کنید. در صورت عود سرطان، نیاز به انجام درمان‌های بیشتری خواهد بود.

احساس انزوا

پس از درمان، ممکن است کاهش تعداد دفعات مراجعه به پزشک یا پرستار نسبت به گذشته، برای بیمار نگران کننده باشد. همچنین ممکن است باعث ایجاد احساس از دست دادن حمایت و اطمینان در بیمار شود. برخی از افراد معتقدند که پس از پایان درمان، احساس انزوا و رها شدن دارند. در صورت داشتن نگرانی در این باره می‌توانید با پزشک عمومی خود و یا با افرادی که می توانند به شما کمک کنند صحبت کنید.

مقابله با عوارض جانبی درمان

برخی از افراد با بروز عوارض جانبی طولانی مدت پس از پایان درمان سرطان، متوجه تأثیر عاطفی آنها بر زندگی خود می‌شوند. دریافت حمایت‌های لازم برای کنترل این عوارض جانبی می‌تواند موثر باشد. راهنماهای تعاملی «چگونه کنترل کنیم» نکات کاربردی زیادی برای کمک به کنترل عوارض جانبی از جمله خستگی، عوارض جنسی و مشکلات ادراری در اختیار بیماران قرار می‌دهند.

افسردگی و اضطراب

افراد مبتلا به سرطان پروستات ممکن است قبل یا بعد از درمان دچار افسردگی شوند.

افسردگی می‌تواند علائم مختلفی از جمله احساس ناراحتی و ناامیدی، از دست دادن علاقه به چیزهایی که معمولاً فرد از آنها لذت می‌برد و احساس گریه بسیار ایجاد کند. بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی، احساس اضطراب یا نگرانی را نیز تجربه می‌کنند. این احساسات می‌توانند بر زندگی فرد تأثیر بگذارند و باعث ایجاد احساس خستگی مداوم، بد خوابی و کاهش اشتها شوند. همچنین می‌توانند باعث افزایش احساس عصبانیت و تحریک پذیری نیز شوند.

در صورت بروز این عوارض و عدم بهبود آنها پس از چند هفته، با پزشک عمومی، پزشک بیمارستان یا پرستار خود صحبت کنید – می‌توان با انجام اقداماتی این عوارض را کنترل کرد.

داشتن فعالیت بدنی منظم می‌تواند در مقابله با احساس اضطراب و افسردگی موثر باشد. یادگیری راه‌هایی برای ایجاد آرامش، مانند یوگا یا مدیتیشن نیز می‌تواند کمک کننده باشد.

شما می توانید از مرجع سرطان پروستات ایران، اطلاعات تکمیلی را در خصوص "تاثیر سرطان پروستات بر سلامت روان بیمار" کسب کنید.

برنامه پیگیری شما چگونه است؟

برنامه پیگیری پس از درمان، نقشه راه اختصاصی شماست که با توجه به عوامل مختلفی از جمله مرحله سرطان، نوع درمان، سن و سلامت عمومی‌تان طراحی می‌شود. به طور کلی، این برنامه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• معاینات فیزیکی منظم: پزشک با لمس و بررسی دقیق، هرگونه تغییر احتمالی را شناسایی می‌کند، درست مانند یک نقاش ماهر که با دقت به ریزه‌کاری‌های اثرش توجه می‌کند.
• آزمایش خون: آزمایش خون، به ویژه بررسی سطح PSA (آنتی‌ژن اختصاصی پروستات)، اطلاعات ارزشمندی در اختیار پزشک قرار می‌دهد. این فاکتور خونی، بسان چراغی است که می‌تواند تاریکی‌های احتمالی را روشن کند.
• تصویربرداری: سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی، مانند چشمان تیزبین پزشک، به بررسی داخلی بدن و یافتن هرگونه ناهنجاری کمک می‌کنند.

نکاتی برای یک پیگیری موثر:

• برنامه پیگیری خود را جدی بگیرید و به دقت آن را دنبال کنید. تعهد شما به این برنامه، کلید موفقیت است.
• در صورت مشاهده هرگونه علائم جدید یا مشکوک، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. هرگز علائم را نادیده نگیرید، حتی اگر به نظر جزئی می‌آیند.
• سوالات خود را از پزشک بپرسید و در مورد هر چیزی که متوجه نشدید، توضیح بخواهید. پزشک شما راهنمای همراه شماست و از هیچ سوالی نباید خجالت بکشید.
• از یک سیستم پشتیبانی قوی برای کمک به خود در عبور از این دوران استفاده کنید. با خانواده، دوستان یا گروه‌های حمایتی صحبت کنید و اجازه ندهید احساس تنهایی بر شما غلبه کند.

به خاطر بسپارید، پیگیری پس از درمان سرطان پروستات، نه یک پایان، بلکه یک آغاز است. آغاز روندی است برای حفظ سلامتی، رسیدن به آرامش و فتح قله‌های جدید در زندگی. با تعهد به این برنامه و همکاری نزدیک با پزشک خود، می‌توانید با اطمینان خاطر بیشتری در مسیر بهبودی گام برداشته و از پیروزی نهایی بر این بیماری لذت ببرید.

سوالاتی که باید از پزشک یا پرستار خود بپرسید شامل موارد زیر هستند:

• هر چند وقت یک بار و کجا جلسات معاینه انجام خواهند شد؟
• این جلسات چگونه خواهند بود؟
• چگونه نتایج آزمایش های خود را دریافت خواهم کرد؟
• آیا احتمال ایجاد عارضه جانبی تا زمان معاینه بعدی وجود دارد؟
• برای کنترل عوارض جانبی، چه اقداماتی می‌توانم انجام دهم؟
• خطر عود سرطان چقدر است؟

پرسش های متداول