انواع رادیوتراپی سرطان پروستات و عوارض آن (پرتودرمانی)

سرطان پروستات شایع‌ترین سرطان در بین مردان ایرانی است و تشخیص آن می‌تواند نگرانی‌های زیادی به همراه داشته باشد. یکی از گزینه‌های درمانی رایج برای این سرطان، رادیوتراپی یا همان پرتودرمانی است که با استفاده از پرتو ها سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. انواع مختلفی از رادیوتراپی یا پرتودرمانی برای سرطان پروستات وجود دارد و هر کدام عوارض جانبی خاص خود را به همراه دارد. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع رادیوتراپی سرطان پروستات و عوارض احتمالی آن آشنا کنیم.

روش پرتودرمانی سرطان پروستات

پرتودرمانی روشی است که در آن از پرتوها یا ذرات پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. با توجه به مرحله سرطان پروستات و برخی دیگر از عوامل، ممکن است از روش پرتودرمانی برای درمان استفاده شود. این عوامل شامل موارد زیر است:

• به عنوان درمان اولیه برای سرطانی که فقط در غده پروستات وجود دارد و هنوز در مراحل ابتدایی است. میزان اثربخشی این درمان برای بیماران، تقریباً مشابه بیمارانی است که با پروستاتکتومی رادیکال تحت درمان قرار می گیرند.
• به عنوان بخشی از درمان اولیه (همراه با هورمون درمانی) برای سرطان هایی که خارج از غده پروستات و در بافت های مجاور رشد کرده اند.
• اگر سرطان به طور کامل برداشته نشود یا بعد از جراحی در ناحیه پروستات عود کند.
• اگر سرطان پیشرفته باشد، از این روش برای کمک به کنترل سرطان تا زمانی که ممکن است استفاده می شود؛ همچنین می تواند برای کمک به پیشگیری یا بهبود علائم نیز مورد استفاده قرار گیرد.

انواع رادیوتراپی سرطان پروستات (پرتودرمانی)

انواع اصلی پرتودرمانی مورد استفاده برای درمان سرطان پروستات عبارتند از:

• پرتودرمانی خارجی (EBRT)
• پرتودرمانی داخلی (براکی تراپی)

پرتودرمانی خارجی (EBRT)

در EBRT، پرتوهای درمانی، از دستگاهی خارج از بدن بر روی غده پروستات متمرکز می شوند. این نوع پرتودرمانی (رادیوتراپی) را می توان برای درمان سرطان هایی که در مراحل اولیه قرار دارند و یا برای کمک به بهبود علائمی مانند درد استخوان، در صورتی که سرطان به ناحیه خاصی از استخوان گسترش یافته باشد، استفاده کرد.

نحوه انجام این درمان به شرح زیر است:

• اندازه گیری و علامت گذاری ناحیه درمان
• استفاده از ام آر آی یا سی تی اسکن برای شناسایی ناحیه مورد نظر
• محاسبه دوز مورد نیاز

انجام چندین جلسه پرتودرمانی (رادیوتراپی) ضروری است زیرا بدن تنها می تواند مقادیر کمی از اشعه را در یک زمان تحمل کند. پخش کردن دوز پرتودرمانی در چندین جلسه، احتمال بروز عوارض جانبی را کاهش می دهد.

روش های متفاوتی برای انجام EBRT وجود دارند:

• روش درمانی معمول: در این روش، 35 تا 45 دوز در طی 7 تا 9 هفته از دوشنبه تا جمعه وارد برای بیمار تجویز می شود. همچنین، در هر هفته، یک دوره ریکاوری 2 روزه را نیز برای بیمار در نظر گرفته می شود.
• هیپوفرکشن متوسط: در این روش، از دوز اشعه بیشتری استفاده می شود و تعداد جلسات درمانی نیز کمتر است. ممکن است لازم باشد تنها در 20 جلسه در طول 4 هفته درمان انجام شود.
• هیپوفرکشن شدید: در این روش، دوزهای بالایی از اشعه در طول پنج جلسه تجویز می شود. برای برخی بیماران، این روش می تواند درمانی سریع تر با عوارض جانبی کمتر باشد. این روش همچنین می تواند اثربخشی برابر با مصرف دوزهای پایین تر در مدت طولانی باشد، اما استفاده از آن برای همه افراد مناسب نیست. به این روش، پرتودرمانی استریوتاکتیک (SBRT) نیز می گویند.

این روش معمولاً بدون درد است. هر جلسه درمانی فقط چند دقیقه طول می کشد، اگرچه زمان تنظیم پرتوها – مراحل قرارگیری برای درمان – بیشتر طول می کشد.

تکنیک های جدیدتر EBRT پرتوها را با دقت بیشتری روی تومور متمرکز می کنند. این کار، به پزشکان اجازه می دهد تا دوزهای بالاتری از پرتوها را به تومور بتابانند و در عین حال میزان قرار گرفتن بافت های سالم مجاور در معرض تابش اشعه را کاهش دهند.

پرتودرمانی منسجم سه بعدی (3D-CRT)

در روش 3D-CRT از رایانه های ویژه ای برای ترسیم دقیق موقعیت پروستات استفاده می شود. سپس پرتوهای درمانی تشکیل شده و از چندین جهت به سمت پروستات تابانده می شوند، که این کار احتمال آسیب رسیدن به بافت‌ها و اندام‌های سالم مجاور را کمتر می کند.

پرتودرمانی با شدت تعدیل شده (IMRT)

IMRT، شکل پیشرفته درمان با 3D-CRT است، که رایج ترین نوع پرتودرمانی خارجی برای سرطان پروستات است. این دستگاه از یک ماشین کامپیوتری استفاده می کند که در حین ارسال پرتو در اطراف بیمار حرکت می کند. همراه با شکل دادن به پرتوها و هدف قرار دادن آنها به سمت پروستات از چندین زاویه، می توان شدت (قدرت) پرتوها را تنظیم کرد تا دوز اشعه های تابیده شده به بافت های سالم مجاور را کاهش دهد. این روش درمانی، به پزشکان اجازه می دهد تا درمان را با اشعه هایی با دوزهای بالاتر انجام دهند.

برخی از ماشین‌های پرتودرمانی (رادیوتراپی) جدیدتر دارای اسکنرهای تصویربرداری هستند. این پیشرفت که به عنوان رادیوتراپی (پرتودرمانی) هدایت شده با تصویر (IGRT) شناخته می شود، به پزشک اجازه می دهد تا درست قبل از تاباندن پرتو، از پروستات عکس بگیرد تا تنظیمات جزئی در هدف گیری اشعه ها را انجام دهد. به نظر می رسد که این عملکرد به تابش دقیق اشعه ها کمک می کند و منجر به کاهش عوارض جانبی می شود.

نوعی از IMRT، ارک تراپی با حجم مدوله شده (VMAT) نامیده می شود. در این روش از دستگاهی استفاده می شود که با یک بار چرخش در اطراف بدن، اشعه را به سرعت می تاباند. این دستگاه هر جلسه درمانی را تنها در چند دقیقه انجام می دهد. اگرچه این روش درمانی می تواند برای بیمار راحت تر باشد، اما هنوز بیشتر بودن اثربخشی آن از روش IMRT معمولی ثابت نشده است.

پرتودرمانی بدن استریوتاکتیک (SBRT)

در این روش، از روش های هدایت‌شده تصویری پیشرفته برای رساندن دوزهای بیشتری از اشعه به یک ناحیه دقیق مانند پروستات استفاده می‌شود. از آنجایی که در هربار تابش دوزهای زیادی از اشعه تابیده می‌شود، کل دوره درمان تنها در چند روز انجام می شود.

روش SBRT اغلب با نام دستگاه هایی که اشعه را می تابانند، مانند Gamma Knife®، X-Knife®، CyberKnife®، و Clinac® شناخته می شود.

مزیت اصلی استفاده از SBRT نسبت به IMRT این است که روش درمانی زمان کمتری می برد (به جای هفته ها درمان، طی چند روز انجام می شود). هر چند عوارض جانبی ناشی از انجام این روش کمتر نیست. در واقع، برخی تحقیقات نشان داده اند که برخی از عوارض جانبی احتمالی که در نتیجه انجام SBRT ایجاد می شوند می توانند شدیدتر از IMRT باشند.

پرتو درمانی با اشعه پروتون

در این روش درمانی، اشعه‎‌های پروتون به جای اشعه ایکس بر روی سرطان متمرکز می شود. برخلاف پرتوهای ایکس که هم قبل و هم بعد از برخورد با هدف خود انرژی آزاد می‌کنند، پروتون‌ها آسیب کمی به بافت‌هایی که از آن‌ها عبور می‌کنند وارد می‌کنند و انرژی خود را تنها پس از طی مسافت معینی آزاد می‌کنند. این بدان معناست که پرتودرمانی با پروتون در عمل می تواند پرتوهای بیشتری را به پروستات برساند در حالی که آسیب کمتری به بافت های سالم مجاور وارد می کند. پرتودرمانی با پروتون را می توان با تکنیک هایی مشابه 3D-CRT و IMRT هدف قرار داد.

اگرچه در تئوری پرتودرمانی با پروتون ممکن است موثرتر از استفاده از اشعه ایکس باشد، اما مطالعات تاکنون نشان نداده اند که آیا این درست است یا خیر. در حال حاضر، پرتودرمانی با پروتون به طور گسترده در دسترس نیست. ماشین‌های مورد نیاز برای ساخت پروتون‌ها بسیار گران هستند و در بسیاری از مراکز ایالات متحده در دسترس نیستند. پرتودرمانی با پروتون، ممکن است در حال حاضر توسط همه شرکت های بیمه پوشش داده نشود.

عوارض جانبی احتمالی پرتودرمانی خارجی (EBRT)

برخی از عوارض جانبی EBRT مانند عوارض ناشی از جراحی هستند، در حالی که برخی دیگر متفاوت هستند.

• مشکلات روده: تشعشع می تواند رکتوم را تحریک کند و باعث ایجاد وضعیتی به نام پروکتیت پرتویی شود.
• این عارضه می تواند باعث ایجاد اسهال، گاهی مدفوع همراه با خون و نشت رکتوم شود. اکثر این عوارض با گذشت زمان از بین می روند، اما در موارد نادر عملکرد طبیعی روده باز نمی گردد. برای کمک به کاهش اختلالات روده، ممکن است رژیم غذایی خاصی در طول پرتودرمانی (رادیوتراپی) تجویز شود تا به محدود کردن حرکت روده در طول درمان کمک کند. گاهی اوقات یک دستگاه یا ژل بالون مانند بین رکتوم و پروستات قبل از درمان قرار داده می شود تا مانند یک فاصله دهنده عمل کند و میزان تشعشعات وارده به راست روده را کاهش دهد.

شما میتوانید از مرجع سرطان پروستات ایران، اطلاعات تکمیلی را در خصوص "اختلالات عملکرد روده پس از درمان سرطان پروستات" کسب کنید.

• مشکلات ادراری: رادیوتراپی (پرتودرمانی) می تواند مثانه را تحریک کرده و باعث ایجاد بیماری به نام سیستیت پرتویی شود. ممکن است دفع ادرار در بیمار افزایش یابد، در حین ادرار کردن احساس سوزش داشته باشد و یا در ادرار خون مشاهده شود. مشکلات ادراری معمولاً با گذشت زمان بهبود می یابند، اما در برخی موارد هرگز از بین نمی روند.
  برخی از افراد پس از درمان دچار بی اختیاری ادرار می شوند، به این معنی که نمی توانند ادرار خود را کنترل کنند و یا دچار نشت ادرار می شوند. همانطور که در بخش جراحی توضیح داده شد، سطوح و انواع مختلفی از بی اختیاری وجود دارد. به طور کلی، این عارضه جانبی پس از انجام رادیوتراپی (پرتودرمانی) نسبت به زمانی که جراحی انجام می شود کمتر رخ می دهد. خطر بروز این عارضه در ابتدا کم است، اما هر سال پس از درمان افزایش می یابد.
  در برخی موارد، لوله ای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن می برد (مجرای ادراری) ممکن است بسیار باریک شده و یا حتی بسته شود که به آن تنگی مجرای ادراری می گویند. در نتیجه بروز این عارضه، ممکن است بیمار نیاز به انجام درمان بیشتر برای باز کردن مجدد آن داشته باشد.
• اختلالات نعوظ، از جمله ناتوانی جنسی: پس از چند سال، میزان ناتوانی جنسی که پس از انجام پرتودرمانی ایجاد می شود، تقریباً مشابه اثری است که انجام جراحی بر جای می گذارد. اختلالات نعوظ معمولاً بلافاصله پس از پرتودرمانی (رادیوتراپی) رخ نمی‌دهد، اما به تدریج در گذر زمان ایجاد می‌شود. این نتیجه با تاثیری که جراحی بر جای می گذارد متفاوت است، در جراحی ناتوانی جنسی بلافاصله رخ می دهد و ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد.
  در رادیوتراپی (پرتودرمانی) نیز مانند جراحی، هر چه سن بیمار بیشتر باشد، احتمال اینکه اختلال نعوظ ایجاد شود نیز بیشتر است. اختلالات نعوظ را اغلب می توان با درمان هایی مانند موارد ذکر شده در بخش جراحی، از جمله مصرف برخی داروها، برطرف کرد.
• احساس خستگی: پرتودرمانی می تواند باعث ایجاد خستگی شود که می تواند تا چند هفته یا چند ماه پس از توقف درمان باقی بماند.
• لنف ادم: غدد لنفاوی به طور معمول راهی برای بازگشت مایعات به قلب از تمام نواحی بدن فراهم می کنند. اگر غدد لنفاوی اطراف پروستات در اثر پرتودرمانی (رادیوتراپی) آسیب ببینند، مایع می تواند به مرور زمان در پاها یا ناحیه تناسلی جمع شود و باعث تورم و درد شود. لنف ادم معمولاً با فیزیوتراپی قابل درمان است، اگرچه ممکن است به طور کامل از بین نرود.

پرتودرمانی داخلی (براکی تراپی)

پرتودرمانی داخلی، IRT یا براکی تراپی (که کاشت بذر یا پرتودرمانی بینابینی نیز نامیده می شود) از گلوله های کوچک رادیواکتیو یا "دانه ها" استفاده می کند که هر کدام به اندازه یک دانه برنج است. این گلوله ها مستقیماً در پروستات قرار می گیرند.

• از براکی تراپی به تنهایی معمولاً فقط برای افرادی که مبتلا به سرطان پروستاتی هستند و در مراحل اولیه خود که رشد نسبتاً کندی دارد (درجه پایین) استفاده می شود.
• استفاده از براکی تراپی همراه با پرتوهای خارجی در برخی موارد گزینه ای برای افرادی است که بیشتر در معرض رشد سرطان در خارج از پروستات قرار دارند.

استفاده از براکی تراپی نیز توسط برخی عوامل دیگر محدود شده است. برای افرادی که رزکسیون پروستات از طریق مجرای پیشابراه (TURP) انجام داده اند یا افرادی که سابقه مشکلات ادراری دارند، خطر عوارض جانبی ادراری ممکن است بیشتر باشد. براکی تراپی می تواند در افرادی که غدد پروستات بزرگی دارند پاسخ دهی مناسبی نداشته باشد زیرا ممکن است این دانه ها در همه مکان های مورد نظر قرار نگیرند. یکی از راه‌های برطرف کردن این مشکل می تواند انجام چند ماه هورمون درمانی برای کوچک کردن پروستات باشد.

برای کمک به قرار دادن گلوله های رادیواکتیو از برخی آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی ترانس رکتوم، سی تی اسکن یا MRI استفاده می شود. برنامه های کامپیوتری ویژه‌ای دوز دقیق پرتوهای مورد نیاز را محاسبه می کنند.

2 نوع براکی تراپی پروستات وجود دارد. هر دو در اتاق عمل انجام می شوند. بیمار یا بی حسی نخاعی (بی حسی در نیمه پایینی بدن) یا بیهوشی عمومی (به صورت خوابیده) دریافت می کند و ممکن است نیاز به بستری شدن یک شب در بیمارستان باشد. روش براکی‌تراپی می‌تواند به تنهایی یا همراه با پرتوهای خارجی (با دوز کمتر از زمانی که به تنهایی استفاده می شود) انجام شود.

براکی تراپی دائمی (دوز کم یا LDR).

در این نوع، گلوله ها ی (دانه ها) مواد رادیواکتیو (مانند ید-125 یا پالادیوم-103) در داخل سوزن های نازکی قرار می گیرند که از طریق پوست در ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد وارد پروستات می شوند. گلوله ها با برداشتن سوزن ها در جای خود باقی می مانند و برای هفته ها یا ماه ها دوزهای کم پرتو را وارد بدن می کنند. پرتوهای تابیده شده از این دانه ها مسافت بسیار کوتاهی را طی می کنند، بنابراین دانه ها می توانند مقدار زیادی پرتو را در یک منطقه بسیار کوچک منتشر کنند. این کار، میزان آسیب به بافت های سالم مجاور را محدود می کند.

معمولاً حدود 100 دانه در بدن قرار داده می شود، اما این مقدار بستگی به اندازه پروستات دارد. از آنجایی که این دانه ها بسیار کوچک هستند، به ندرت باعث ایجاد ناراحتی می شوند و به سادگی پس از مصرف مواد رادیواکتیو در جای خود باقی می مانند.

همچنین ممکن است در کنار انجام براکی تراپی، درمان با پرتوهای خارجی نیز انجام شود، به خصوص اگر خطر انتشار سرطان در خارج از پروستات بیشتر باشد (به عنوان مثال، اگر میزان گلیسون بالا باشد).

براکی تراپی موقت (دوز بالا یا HDR).

این روش به ندرت انجام می شود. در درمان با دوزهای بالاتر، پرتوها برای مدت کوتاهی در محل باقی می مانند. سوزن های توخالی از طریق پوست بین کیسه بیضه و مقعد و داخل پروستات قرار می گیرند. لوله های نایلونی نرم (کاتتر) در این سوزن ها قرار می گیرند. سپس سوزن ها برداشته می شوند اما کاتترها در جای خود باقی می مانند. سپس ایریدیوم-192 یا سزیم-137 رادیواکتیو در کاتترها معمولاً به مدت 5 تا 15 دقیقه قرار می گیرد. به طور کلی، حدود 1 تا 4 درمان کوتاه در طی 2 روز انجام می شود و هر بار ماده رادیواکتیو حذف می شود. پس از آخرین درمان، کاتترها برداشته می شوند. تا حدود یک هفته پس از درمان، ممکن است کمی درد یا تورم در ناحیه بین کیسه بیضه و راست روده ایجاد شود و ادرار ممکن است به رنگ قهوه ای مایل به قرمز باشد.

خطرات براکی تراپی

• اقدامات احتیاطی در برابر اشعه: اگر براکی تراپی دائمی (LDR) انجام شود، دانه ها مقدار کمی اشعه را برای چند هفته یا چند ماه از خود ساطع می کنند. حتی با وجود اینکه پرتوها دور از دسترس نیستند، ممکن است پزشک توصیه کند در این مدت از قرارگیری در کنار زنان باردار و کودکان خودداری کنید. اگر قصد سفر دارید، نسخه پزشک را در مورد درمان خود همراه داشته باشید، زیرا گاهی اوقات وجود مقدار پایین اشعه در بدن توسط سیستم های تشخیص در فرودگاه ها قابل دریافت است.
• همچنین این احتمال وجود دارد که برخی از دانه ها حرکت کنند (جا به جا شوند): ممکن است از شما خواسته شود که در هفته اول و یا چند روز بعد، ادرار خود را صاف کنید تا دانه هایی که ممکن است بیرون آمده باشند را پیدا کنید. همچنین ممکن است انجام اقدامات احتیاطی دیگری مانند استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی نیز توصیه شود. حتماً هر دستورالعملی را که پزشک تجویز می کند را دنبال کنید. همچنین گزارش هایی مبنی بر حرکت دانه ها از طریق جریان خون به سایر قسمت های بدن مانند ریه ها گزارش شده است. تا آنجایی که پزشکان می توانند بگویند، این اتفاق به ندرت اتفاق می افتد و به نظر نمی رسد که عوارض بدی ایجاد کند.

این اقدامات احتیاطی بعد از انجام براکی تراپی HDR لازم نیست، زیرا اشعه بعد از درمان در بدن باقی نمی ماند.

عوارض جانبی براکی تراپی

• اختلالات روده‌ای: انجام براکی تراپی گاهی اوقات می تواند رکتوم را تحریک کرده و باعث ایجاد عارضه‌ای به نام پروکتیت پرتویی شود. اختلالات روده‌ای مانند درد رکتوم، سوزش و یا اسهال (گاهی با خونریزی) ممکن است ایجاد شود، اما بروز اختلالات طولانی مدت جدی غیرمعمول هستند.
• مشکلات ادراری: بی اختیاری شدید ادرار (اختلال در کنترل ادرار) عارضه جانبی شایعی نیست. اما برخی از افراد به دلیل تحریک مجرای ادراری، مجرایی که ادرار را از مثانه خارج می کند، مشکل تکرر ادرار یا علائم دیگر دارند. این عارضه در هفته‌های پس از درمان تشدید می‌شود و می تواند با گذشت زمان بهبود یابد. در برخی موارد، مجرای ادرار ممکن است به طور کامل بسته شود (به آن تنگی مجرای ادراری می گویند) و نیاز به باز کردن با کاتتر یا جراحی داشته باشد.
• اختلالات نعوظ: برخی مطالعات نشان داده اند که میزان اختلالات نعوظ که بعد از انجام براکی تراپی ایجاد می شود کمتر است، اما مطالعات دیگری نشان داده اند که این میزان با مقداری که پس از انجام پرتودرمانی خارجی یا جراحی ایجاد می شود تفاوتی ندارد. هر چه سن بیمار کمتر باشد و عملکرد جنسی پیش از درمان بهتر باشد، احتمال اینکه بعد از درمان دوباره عملکرد قبلی باز گردد، بیشتر خواهد بود.

با پزشک خود صحبت کنید: بهترین راه برای انتخاب درمانی آگاهانه

انتخاب روش درمانی مناسب برای سرطان پروستات یک تصمیم مهم است و صحبت با پزشک متخصص انکولوژی ضروری است. پزشک با بررسی شرایط شما، مزایا و معایب هر روش رادیوتراپی را به طور کامل توضیح می‌دهد و به شما در انتخاب بهترین گزینه کمک می‌کند. به خاطر داشته باشید که هر فردی به یک روش درمانی خاص پاسخ می‌دهد و مهم است که انتظارات واقع‌بینانه‌ای از درمان داشته باشید.

درمان ترکیبی

پزشک می تواند مناسب ترین دوره پرتو درمانی را برای بیمار تجویز کند. در برخی موارد، لازم است بیش از یک نوع پرتو درمانی انجام شود. در این صورت ممکن است پرتودرمانی داخلی و خارجی در ترکیب با یکدیگر تجویز شوند؛ در صورتی که یک روش درمانی مؤثر نبود، می توان آن را تغییر داد.

گزینه های دیگر، ترکیب پرتودرمانی و شیمی درمانی هستند. شیمی‌درمانی می‌تواند سلول‌های سرطانی را نسبت به پرتوها پذیراتر کند. ترکیب این دو روش می تواند باعث اثربخشی بیشتر درمان شود.

مقایسه پرتودرمانی و جراحی 

جراحی می تواند در مراحل اولیه، که سرطان فراتر از پروستات گسترش نیافته است، موثر باشد. در صورت گسترش سرطان به دیگر بافت های بدن، عوارض آن معمولا از فواید آن بیشتر خواهد بود.

در برخی موارد، پزشک هم پرتودرمانی و هم جراحی را تجویز می کند.

گزینه های دیگر درمانی سرطان پروستات

دیگر گزینه های درمانی شامل سونوگرافی با تمرکز با شدت بالا (HIFU) و هورمون تراپی است.

عوارض جانبی پرتودرمانی برای سرطان پروستات

پرتودرمانی می تواند باعث ایجاد عوارض نامطلوبی شود.

آسیب به سلول های سالم: پرتودرمانی سلول های سرطانی را از بین می برد، اما می تواند به سلول های سالم نیز آسیب برساند.

با این حال، برخلاف سلول‌های سرطانی، سلول‌های سالم معمولا پس از درمان می‌توانند خود را ترمیم کنند. در نتیجه، بیشتر عوارض ناشی از آن کوتاه مدت خواهند بود و پس از پایان درمان نیز بهبود خواهند یافت.

اختلالات روده‌ای و مثانه: استفاده از پرتودرمانی برای درمان سرطان پروستات می تواند روده، مثانه یا هر دو را تحریک کند.

عرضه های زیر می توانند در نتیجه انجام پرتودرمانی ایجاد شوند:

پروکتیت پرتویی: علائم این عارضه شامل اسهال و وجود خون در مدفوع است.

سیستیت پرتویی: علائم این عارضه شامل احساس نیاز به دفع بیشتر ادرار، احساس سوزش هنگام دفع ادرار و وجود خون در ادرار است.

اختلالات مرتبط با مثانه پس از درمان بهبود می یابند، اما ممکن است به طور کامل از بین نروند.

اختلال در نعوظ: اختلالات مرتبط با نعوظ به طور ناگهانی ظاهر نمی‌شوند، اما ممکن است در طول زمان، به خصوص در افراد مسن ایجاد شوند. مصرف دارو می تواند به بهبود این عارضه کمک کند.

لنف ادم: آسیب به غدد لنفاوی می تواند باعث تجمع مایع در طول زمان در ناحیه تناسلی یا پاها شود. فرد ممکن است متوجه تورم و درد در این نواحی شود. علائم این عارضه پس از پایان درمان بهبود می‌یابند، اما در برخی موارد ممکن است به طور کامل از بین نروند.

پرتودرمانی می تواند باعث ایجاد احساس ناخوشی شود.

عوارضی که ممکن است ایجاد شوند شامل موارد زیر هستند:

• درد و حساسیت پوستی
• خستگی جسمانی
• حالت تهوع
• از دست دادن اشتها
• درد در دهان

استراحت کردن می تواند به حفظ انرژی بیمار کمک کند و همچنین لازم است بیمار، از نظر فیزیکی و ذهنی توانایی ادامه دادن دوره درمان را داشته باشد. سرطان و درمان آن می تواند از نظر احساسی خسته کننده باشد. پزشک می تواند مشاوری را برای کمک به بیمار، به او معرفی کند.

این احتمال وجود دارد که پرتودرمانی، باعث ابتلا به نوع دیگری از سرطان شود.

دوزهای بالای پرتودرمانی می تواند منجر به بروز عوارض جانبی طولانی مدت و غیرقابل برگشت شود. در برخی موارد، پرتودرمانی می تواند منجر به ابتلا به نوع دیگری از سرطان شود. به یاد داشته باشید که در هنگام تجویز این روش ها توسط پزشک، تمام این موارد در نظر گرفته شده اند.

اگر سرطان پروستات پس از انجام پرتودرمانی مجدداً عود کند، پزشک انجام دوباره آن را توصیه نمی کند. انجام این کار ممکن است بدن را در معرض تشعشعات بیشتری نسبت به آنچه که می تواند تحمل کند، قرار دهد.

بدن فردی که تحت پرتودرمانی داخلی قرار گرفته است ممکن است مقداری پرتوی رادیواکتیو از خود ساطع کند. لازم است بیمار، تا مدتی از تماس با زنان باردار و کودکان خردسال پرهیز کند.

بارداری و باروری

پزشکان انجام پرتودرمانی در دوران بارداری را توصیه نمی کنند، زیرا می تواند باعث آسیب به جنین شود.

در صورت بارداری در طول درمان، باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود.

در حال حاضر تاثیر پرتودرمانی بر اسپرم ها و یا بر جنین، در صورت بارداری در طول درمان مشخص نیست؛ با این حال، پزشکان برای پیشگیری از بارداری در طول دوره درمان و چند هفته پس از آن، به عنوان یک اقدام احتیاطی، استفاده از روش های پیشگیری از بارداری را توصیه می کنند.

نکته پایانی

پزشک تنها زمانی پرتو درمانی را برای درمان سرطان پروستات تجویز می کند که معتقد باشد مزایای آن بیشتر از خطرات و عوارض جانبی آن است. بیمار مبتلا به سرطان پروستات باید در مورد گزینه های درمانی موجود و عوارض جانبی احتمالی آن با پزشک خود صحبت کند. همچنین باید با کمک پزشک باید درباره مناسب ترین روش درمانی خود تصمیم بگیرد.

پرسش های متداول