آزمایش ژنتیک در سرطان پروستات | تاثیر و نقش مهم ژنتیک

آزمایش ژنتیک می تواند در تشخیص زودهنگام و پیشگیری از بروز این بیماری بسیار مؤثر باشد. با استفاده از آزمایش ژنتیک در سرطان پروستات، افراد مستعد و افرادی که در خانواده‌هایی با سابقه سرطان پروستات هستند، می توانند اقدامات لازم را برای حفظ سلامتی و تشخیص زودهنگام بیماری انجام دهند و همینطور بررسی نقش مهم ژنتیک در سرطان می تواند در موارد بسیاری به بیمار کمک کند.

آزمایش ژنتیک در سرطان پروستات

آزمایش ژنتیک یکی از روش‌های تشخیصی پیشرفته است که در تشخیص و پیشگیری از سرطان پروستات به کار می‌رود. این آزمایش می تواند به شناسایی ژن‌هایی که با خطر ابتلا به سرطان پروستات مرتبط هستند، کمک کند. با استفاده از آزمایش ژنتیک، افرادی که در خانواده‌هایی با سابقه سرطان پروستات هستند، می توانند از طریق تشخیص زودهنگام و پیشگیری از بروز بیماری، اقدامات مناسبی را انجام دهند.

تاکید بر آزمایش ژنتیک

در بررسی و تشخیص سرطان پروستات، آزمایش ژنتیک نقش بسیار مهمی دارد. این آزمایش به عنوان یک ابزار تشخیصی قوی، به افراد کمک می کند تا در صورت وجود خطر ابتلا به سرطان پروستات، اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند و یا درمان را در مراحل ابتدایی بیماری آغاز کنند. بنابراین، آزمایش ژنتیک می تواند به عنوان یک روش موثر در کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات عمل کند.

• چگونه ژن ها می توانند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند
• چه زمانی باید آزمایش ژنتیک سرطان پروستات را انجام داد
• اطلاعات ژنتیکی چه مواردی را نشان می دهند

احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری ها ممکن است با بررسی ژن ها مشخص شود. این یکی از دلایلی است که پزشکان در مورد سابقه پزشکی خانوادگی از افراد می پرسند.

ژن های وراثتی و ارتباط آنها با سرطان پروستات

مدت‌هاست که محققان می‌دانند خانواده‌ها می‌توانند انواع ژن‌هایی را که احتمال ابتلا به سرطان‌های پستان، تخمدان، رحم و روده بزرگ را افزایش می‌دهند، انتقال دهند. اخیراً، آنها کشف کرده اند که برخی از همین ژن ها می توانند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را نیز افزایش دهند. اگر فرد، حامل ژنی باشد که می تواند باعث ایجاد سرطان پروستات شود، این می تواند درمان و همچنین تصمیمات مرتبط با سلامتی او را در آینده تغییر دهد. همچنین می تواند به این معنی باشد که ممکن است والدین، خواهر و برادر و فرزندان او نیز دارای ژنی باشند که احتمال ابتلا به سرطان در آنها را نیز افزایش می دهد.

چگونه ژن ها می توانند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند

محققان تعداد محدودی از ژن ها را یافته اند که با ایجاد تغییراتی در آنها (جهش)، می توانند در ابتلا به سرطان پروستات نقش داشته باشند. مواردی که در ادامه ذکر می شود توسط دانشمندان مورد بررسی قرار گرفته اند:

• BRCA1 و BRCA2. به طور معمول این ژن ها که ژن های سرکوب کننده تومور نامیده می شوند، به پیشگیری از سرطان کمک می کنند. اما ایجاد جهش های ارثی در این ژن ها، می تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد آنها شود. ایجاد جهش های پرخطر، احتمال ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را افزایش می دهد. اما در مردان، ایجاد این تغییرات - به ویژه تغییرات در BRCA2 - می تواند باعث ابتلا به سرطان پروستات شود.
• MSH2، MSH6، MLH1 و PMS2. بر اساس عملکرد طبیعی این ژن ها، به سلول ها کمک می کنند تا هرگونه مشکل در سلول را برطرف کنند؛ در صورت ایجاد اختلال در عملکرد آنها، ممکن است سرطان ایجاد شود. بروز تغییرات ارثی در هر یک از این ژن ها می تواند باعث ایجاد سندرم لینچ شود. این سندرم سرطانی ارثی، احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ، پروستات، رحم و دیگر سرطان ها را افزایش می دهد.
• CHEK2، ATM، PALB2 و RAD51D. این ژن‌ها همچنین به سلول‌ها کمک می‌کنند تا در صورت ایجاد اشتباه و مشکل در سلول، آن را اصلاح کنند. ایجاد جهش در آنها می تواند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.
• RNASEL. این ژن، در هنگام ایجاد مشکل در سلول، به سلول کمک می کند تا خود را از بین ببرد. در نتیجه، سلول آسیب زیادی به بدن وارد نمی کند. در صورت ایجاد اختلال در عملکرد این ژن، به دلیل وجود جهش ارثی، سلول های غیر طبیعی و دارای مشکل از بین نمی روند و به سرطان پروستات تبدیل می شوند.
• HOXB13. این ژن در رشد غده پروستات نقش دارد. ایجاد برخی جهش‌های نادر در این ژن، می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را که در سنین جوانی، معمولاً قبل از 55 سالگی اتفاق می‌افتند، افزایش دهند.

تحقیقات بیشتر برای تشخیص دیگر تغییرات ژنی که می توانند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند در حال انجام هستند.

چه زمانی باید آزمایش ژنتیک برای سرطان پروستات انجام شود

معمولا موارد ابتلا به سرطان پروستات، جهش های ژنی را در بر نمی گیرند. تحقیقات نشان می دهند که از هر 20 مورد 2-1 مورد در افراد مبتلا به این سرطان، دارای جهش های مرتبط با سرطان هستند. وجود علائم زیر می تواند نشان دهد که جهش ژنی باعث ابتلا به سرطان پروستات شده است:

• سرطان غیر منتشر پروستات همراه با سابقه خانوادگی ابتلا به برخی دیگر از سرطان ها. افرادی که مبتلا به سرطان لوکال پروستات هستند (سرطانی که فقط در پروستات وجود دارد) و دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پستان، روده بزرگ، تخمدان، پانکراس یا پروستات هستند، ممکن است دارای جهش های ژنی مرتبط نیز باشند. بهتر است ابتدا درباره سابقه خانوادگی خود با پزشک صحبت کنید تا درصورت نیاز، پزشک انجام آزمایش ژنتیک را تجویز کند. پزشکان معمولا آزمایش ژنتیک را فقط در صورتی تجویز می کنند که سرطان تهاجمی باشد.
• سرطان متاستاتیک پروستات. تحقیقات نشان می دهند که از هر 8 نفر مبتلا به سرطان پروستات، یک نفر مبتلا به سرطان گسترش یافته پروستات (سرطان متاستاتیک) دارای جهش های ژنی مرتبط هستند. انجام آزمایش ژنتیک برای این گروه از افراد ضروری است.

برای آشنایی با "آزمایش های سرطان پروستات" میتوانید، از بخش مرجع سرطان پروستات ایران استفاده کنید.

وجود جهش‌های ژنی خطرساز

در صورت عدم ابتلا به سرطان پروستات، داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به برخی از سرطان‌ها، همچنان می‌تواند نشان دهنده این باشد که جهش‌های ژنی خطرسازی در خانواده وجود دارند. افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان های زیر، بهتر است آزمایش ژنتیک انجام دهند:

• سرطان پروستات
• سرطان پستان
• سرطان کولون
• سرطان تخمدان
• سرطان پانکراس

پزشک یا مشاور ژنتیک می‌تواند در تصمیم‌گیری درباره اینکه آیا بر اساس سابقه خانوادگی فرد برای ابتلا به سرطان، نیاز به انجام آزمایش ژنتیک وجود دارد یا خیر به بیمار کمک کند.

اطلاعات ژنتیکی چه مواردی را مشخص می کنند

در صورت وجود جهش ژنتیکی که احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد، اطلاع از آن می تواند در موارد بسیاری به بیمار کمک کند. برخی از این موارد شامل موارد زیر هستند:

تغییر برنامه درمانی

مصرف نوعی داروی درمان سرطان به نام مهارکننده PARP می تواند در بهبود و درمان سرطانی که جهش های ژنتیکی می تواند ایجاد کند، مؤثر باشد. این داروها، پروتئین های موجود در سلول های سرطانی را که به آن ها کمک می کنند تا خود را ترمیم کنند و زنده بمانند، از بین می برند. برخی از داروهای شیمی درمانی و ایمونوتراپی نیز اثر بهتری در افرادی که مبتلا به سرطان پروستات ارثی هستند، دارند.

تأثیر بر تشخیص و انتخاب درمان

جهش های ژنتیکی ممکن است باعث ایجاد سرطان پروستات از نوع تهاجمی آن شوند. درصورتی که پزشک از وجود جهش های ارثی مطلع باشد، می تواند از همان ابتدا درمان سرطان را با روش تهاجمی تری شروع کند.

افزایش تعداد دفعات انجام غربالگری های پیشگیرانه

اگر فرد سرطان پروستات نداشته باشد، اما دارای جهش ژنی باشد که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهد، ممکن است پزشک، غربالگری سرطان پروستات را زودتر تجویز کند و یا آن را با دفعات بیشتری نسبت به دیگر افراد انجام دهد. برخی جهش های مرتبط با سرطان پروستات، احتمال ابتلا به سرطان های دیگر را نیز افزایش می دهند. پزشکان می‌توانند غربالگری‌های مکرر را برای تشخیص زودهنگام آن سرطان‌ها نیز تجویز کنند.

کمک به خانواده

والدین، جهش های ژنتیکی مرتبط با سرطان را به فرزندان خود منتقل می کنند. اگر فرد دچار جهش باشد، به این معنی است که یکی از والدین او نیز آن جهش را دارد. خواهر و برادر آنها، خواهر و برادر فرد و فرزندان او نیز می توانند جهش را به ارث برده باشند. اعضای خانواده می توانند برای اطلاع از وجود این جهش، آزمایش ژنتیک انجام دهند. اطلاع از وجود جهش می تواند به آنها در پیشگیری از ابتلا و تشخیص زودهنگام سرطان کمک کند.