اختلاف نظرها در تاثیر مواد غذایی و مکمل ها بر سرطان پروستات

سرطان پروستات، شایع ترین سرطان در میان مردان ایرانی، دنیایی از ابهامات و سوالات را به همراه دارد. یکی از این پرسش های همیشگی، نقش تغذیه و مکمل ها در پیشگیری و درمان این بیماری است. در این مقاله، به اختلاف نظرهای موجود در مورد تاثیر مواد غذایی و مکمل ها بر سرطان پروستات می پردازیم و با بررسی شواهد علمی، سعی می کنیم تا ابهامات را برطرف کرده و به پاسخی منطقی برسیم.

وجود غذاهای خاصی که در کاهش احتمال عود سرطان پروستات نقش داشته باشند هنوز مشخص نیست. برخی مطالعات، تعدادی از غذاها و مکمل های مختلف را مورد بررسی قرار داده اند. برای اطمینان از اینکه آیا هریک از این مواد در کاهش رشد یا احتمال عود سرطان پروستات نقشی دارند یا خیر، به انجام بررسی های بیشتری نیاز است.

گوجه فرنگی و لیکوپن

گوجه فرنگی و غذاهای بر پایه گوجه فرنگی حاوی لیکوپن هستند. این ماده در گوجه فرنگی پخته و فرآوری شده بیشتر از گوجه فرنگی تازه وجود دارد. خوردن غذاهای حاوی لیکوپن خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می دهد. اما تصور نمی شود که لیکوپن بتواند رشد سرطان را کاهش دهد یا از عود آن جلوگیری کند.

بنابراین، در حالی که مواد غذایی حاوی لیکوپن را می توان در یک رژیم غذایی سالم گنجاند، پزشکان مصرف مکمل های آن را تجویز نمی کنند.

انار

انار منبع مناسب فیبر و ویتامین‌ها است. مطالعاتی که در مورد تاثیرات انار در کاهش عود سرطان پروستات انجام شد، نتایج متفاوتی داشتند. برخی از آنها نشان دادند که نوشیدن آب انار یا مصرف عصاره انار هیچ تاثیری در این زمینه ندارند.

اما مطالعه کوچکی در افرادی که هر روز آب انار می‌نوشیدند، انجام شد. محققان از این آزمایش دریافتند که پیشرفت سرطان پروستات آنها بیشتر از حد طبیعی طول کشیده است. بنابراین، در حال حاضر مفید بودن انار برای افراد مبتلا به سرطان پروستات مشخص نشده است. برای اطمینان بیشتر به تحقیقات بیشتر و آزمایش های گسترده تری در این زمینه نیاز است.

بهتر است انار را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

چای سبز

چای سبز نوشیدنی است که از برگ های خشک گیاه آسیایی کاملیا سیننسیس تهیه می شود. بسیاری از مردم آسیا آن را می نوشند. تعداد افرادی که به انواع سرطان مبتلا می شوند در آسیا کمتر از سایر نقاط جهان است. برخی افراد معتقدند که این آمار، به دلیل مصرف زیاد چای سبز است.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد چای سبز می تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات کمک کند.

لبنیات و کلسیم

برخی تحقیقات نشان داده اند که افرادی که رژیم غذایی سرشار از کلسیم دارند ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار داشته باشند. و همچنین این افراد ممکن است بیشتر به سرطان پروستات پیشرفته یا تهاجمی مبتلا شوند. اما هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد حذف غذاهای لبنی و کلسیم از رژیم غذایی باعث کاهش رشد سرطان پروستات یا کاهش خطر عود آن می شود.

افراد مبتلا به سرطان پروستات باید یک رژیم غذایی متعادل سالم که شامل مقادیر کافی کلسیم باشد را در پیش بگیرند. زیرا این مواد غذایی نقش مهمی در نحوه عملکرد بدن ما دارد. به عنوان مثال به قوی و سالم ماندن استخوان‌ها و همچنین به عملکرد ماهیچه‌ها نیز کمک می‌کند.

بزرگسالان روزانه به 700 میلی گرم کلسیم نیاز دارند که بیشتر افراد می توانند آن را از طریق یک رژیم غذایی سالم و متعادل دریافت کنند. محصولات لبنی کم چرب و کم قند می توانند انتخاب مناسبی باشند.

منابع خوب کلسیم شامل موارد زیر هستند:

• غذاهای لبنی مانند شیر، پنیر و ماست
• ماهی های کنسرو شده حاوی استخوان، به عنوان مثال، ماهی آزاد یا ساردین
• سبزیجات دارای برگ سبز
• آجیل هایی مانند بادام و آجیل برزیلی
• دانه هایی مانند دانه کنجد

تعیین مقدار مشخصی از هر مورد دشوار است. اما مصرف روزانه 700 میلی گرم کلسیم می تواند شامل تمام موارد زیر باشد:

• کنسرو کوچک از ماهی های کوچک بدون استخوان یا ساردین
• بروکلی 50 گرمی 
• 200 میلی لیتر شیر

 اگر تحت درمان با هورمون درمانی قرار دارید، مصرف مقادیر کافی کلسیم بسیار مهم است. به این دلیل که نازک شدن استخوان (پوکی استخوان) یکی از عوارض جانبی این روش درمانی است. اگر برای داشتن یک رژیم غذایی متعادل مشکل دارید با پزشک عمومی خود صحبت کنید و بپرسید که آیا نیاز به مصرف مکمل دارید یا خیر.

منبع راهنمایی در ایتالیا می گوید که مصرف مکمل های کلسیم تا دوز 1500 میلی گرم مشکلی ایجاد نمی کنند. مصرف دوزهای بالاتر از این مقدار می تواند باعث بروز عوارض جانبی از جمله ناراحتی معده شود. همچنین می تواند منجر به بروز دیگر عوارض نیز شود. معمولا پزشک عمومی دوز کمتر از این مقدار را تجویز می کند.

بنابراین مهم است که مقادیر کافی کلسیم مصرف شود، اما نباید از مکمل‌هایی با دوز بالا استفاده کنید.

ویتامین دی

برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز داریم. آنها با هم نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان ها دارند. کمبود ویتامین D در بزرگسالان می تواند منجر به بروز عوارض استخوانی مانند پوکی استخوان شود. مصرف ویتامین D برای افرادی که تحت هورمون درمانی قرار دارند بسیار مهم است، زیرا این افراد در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند.

افرادی که در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند عبارتند از:

• افرادی که از لباس های پوشیده استفاده می کنند
• افراد مسن
• افرادی که مدت زمان زیادی در خانه هستند
• بیماران مبتلا به سرطان پوست
• افرادی که از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری می کنند.
• افراد دارای رنگ پوست تیره از زمینه های آفریقایی، آفریقایی-کارائیبی و جنوب آسیا

ما بیشتر ویتامین D خود را از نور خورشید و برخی غذاها دریافت می کنیم.

سازمان بهداشت عمومی انگلستان توصیه می کند که در زمستان و پاییز، مردم در بریتانیا باید به طور روزانه از مکمل های ویتامین D حاوی 10 میکروگرم استفاده کنند. این توصیه به این دلیل است که دریافت ویتامین D کافی از طریق رژیم غذایی برای افراد دشوار است.

افرادی از گروه‌های نژادی خاص با پوست تیره ممکن است در تابستان یا زمستان ویتامین D کافی از نور خورشید دریافت نکنند. بنابراین ممکن است نیاز به مصرف مکمل ها در تمام طول سال داشته باشند. با پزشک عمومی خود در مورد وضعیت خود و اینکه آیا باید مکمل ویتامین D مصرف کنید یا خیر صحبت کنید.

ویتامین D در رژیم غذایی از موارد زیر دریافت می شود:

• ماهی های روغنی مانند سالمون و ساردین
• چربی و غلات
• تخم مرغ

برخی تحقیقات نشان می‌دهند افراد مبتلا به سرطان پروستات که مکمل‌های ویتامین D مصرف می‌کنند، سطح PSA در آنها کاهش می یابد. PSA نوعی پروتئین موجود در خون  به نام آنتی ژن اختصاصی پروستات است. آزمایش خون PSA برای کمک به تشخیص سرطان پروستات و همچنین ارزیابی میزان پاسخ دهی به درمان استفاده می شود. اما شواهد کافی برای اثبات کاهش خطر عود سرطان توسط مصرف مکمل های ویتامین D وجود ندارد.

مصرف بیش از 25 میکروگرم مکمل ویتامین D برای مدت طولانی می تواند مضر باشد و منجر به بروز مشکلات کلیوی و استخوانی شود.

بنابراین، مصرف غذاهای غنی از ویتامین D را در رژیم غذایی خود قرار دهید و در صورت امکان از نور خورشید استفاده کنید. اگر در معرض خطر ابتلا به کاهش یا کمبود این ویتامین هستید، از مکمل ها استفاده کنید و مقدار دوز تجویز شده را رعایت کنید.

سویا

سویا محصولی از گیاه سویا است. همچنین در محصولات بر پایه سویا مانند توفو، شیر سویا یا میسو و به عنوان مکمل وجود دارد. مشخص نیست که آیا سویا رشد سرطان پروستات یا احتمال عود آن را کاهش می دهد یا خیر. به این دلیل که تحقیقات انجام شده تاکنون نتایج متناقضی را به همراه داشته اند.

بسیاری از آزمایش ها به بررسی نقش سویا در افراد مبتلا به سرطان پروستات قبل و بعد از درمان آنها پرداخته اند. این آزمایش ها عمدتاً اثرات مکمل‌های سویا را مورد بررسی قرار داده اند، اما برخی از آنها به استفاده از غذاهای حاوی سویا مانند شیر سویا نیز پرداخته‌اند.

آزمایش‌های مختلف از روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری تأثیر سویا بر سرطان استفاده کردند. راه اصلی بررسی سطح PSA در خون بود. در حالی که برخی آزمایش ها کاهش سطح PSA را برای افرادی که مکمل‌های سویا مصرف می‌کردند نشان داد، برخی دیگر این نتیجه را نشان ندادند. عارضه اصلی که در نتیجه مصرف مکمل ها رخ می دهد ناراحتی معده است.

می توانید غذاهای حاوی سویا را به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم در رژیم غذایی خود قرار دهید.

سلنیوم

سلنیوم یک ماده شیمیایی طبیعی است که در غذاهای گیاهی مانند سبزیجات، ماهی، صدف، برخی از گوشت ها، غلات، تخم مرغ، مایه آبجو و جوانه گندم یافت می شود. تحقیقات اولیه آزمایشگاهی نشان داد که سلنیوم از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند. اما اکثر آزمایش های بالینی روی انسان نتایج یکسانی را به همراه نداشته است.

مطالعه‌ای، استفاده از مکمل‌های سلنیوم را در افراد پس از تشخیص سرطان مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که مصرف این مکمل ها می تواند به این معنی باشد که افرادی که از آن استفاده می کنند، بیشتر در معرض مرگ ناشی از سرطان پروستات قرار دارند.

بنابراین، پزشکان تا زمانی که اطلاعات بیشتری به دست آورند، مصرف مکمل‌های سلنیوم را تجویز نمی کنند.

تحقیقات بین المللی بیشتری در مورد استفاده از مکمل های سلنیوم برای سرطان پروستات و سایر انواع سرطان در حال بررسی است.

ویتامین E

ویتامین E یک آنتی اکسیدان است که در انواع غذاها از جمله مغزها، دانه ها، سبزیجات برگ سبز و روغن نباتی یافت می شود. همچنین می توانید آن را به صورت مکمل نیز مصرف کنید. تاکنون تحقیقات در مورد تاثیر مصرف ویتامین E در کاهش احتمال عود سرطان و یا کند شدن رشد سرطان پروستات موردی را ذکر نکرده اند. 

مطالعه‌ای این موضوع را مورد بررسی قرار داد که آیا مصرف ویتامین E می تواند از ابتلا به سرطان پروستات جلوگیری کند یا خیر. محققان دریافتند افرادی که مکمل های ویتامین E مصرف می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند.

برخی آزمایش ها به بررسی این موضوع پرداخته اند که آیا آنتی اکسیدان ها در طول درمان می توانند عوارض جانبی را کاهش دهند یا خیر. برخی از این آزمایش ها نشان دادند که ویتامین E عوارض جانبی را کاهش می‌دهد، اما همچنین دریافتند که مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است مانع از اثربخشی درمان شود.

بنابراین، پزشکان مصرف دوزهای بالای آنتی‌اکسیدان‌ها را همراه با پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی، تا زمانی که بی خطر بودن آن تایید شود، تجویز نمی کنند.

مصرف غذاهای حاوی ویتامین E به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم بی خطر است. اما مشخص نیست که مصرف مکمل های ویتامین E برای افراد مبتلا به سرطان پروستات چقدر موثر و مفید است.

مکمل های مولتی ویتامین

شواهد مطمئنی وجود ندارد که نشان دهد مصرف مکمل های مولتی ویتامین به عنوان درمانی برای سرطان پروستات مفید هستند یا خیر. پزشکان فقط در صورتی مصرف آنها را تجویز می کنند که امکان رعایت رژیم غذایی معمولی وجود نداشته باشد.

ویتامین ها و مواد معدنی موجود در غذا بخش مهمی از یک رژیم غذایی متعادل سالم هستند. آنها نقش های مختلفی را در بدن انجام می دهند، از جمله حفظ سلامت استخوان، بهبودی و کمک به سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونت. ویتامین ها در انواع غذاها مانند سبزیجات و میوه ها، شیر و لبنیات و تخم مرغ وجود دارند. همچنین مواد معدنی را در غذاهایی مانند غلات، گوشت، ماهی، سبزیجات و مغزها نیز می توانید پیدا کنید.

مورد استثنا در این مورد، مکمل های ویتامین D است. افرادی از برخی نژادهای خاص و دارای پوست تیره ممکن است نیاز به مصرف مکمل ویتامین D در تمام طول سال داشته باشند. در مورد وضعیت خود و اینکه آیا باید مکمل ویتامین D مصرف کنید یا خیر، با پزشک عمومی خود صحبت کنید.

سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید در ادامه ذکر شده است:

• آیا می توانم برای دریافت رژیم غذایی به یک متخصص تغذیه مراجعه کنم؟
• آیا می توانم از مولتی ویتامین ها یا دیگر مکمل ها در کنار داروهای تجویز شده یا درمان سرطان استفاده کنم؟

رویکردی محتاطانه: 5 نکته کلیدی برای بیماران

1. با پزشک خود در مورد رژیم غذایی و مکمل ها صحبت کنید: پزشک شما با توجه به شرایط پزشکی خاص شما می تواند بهترین توصیه ها را در مورد رژیم غذایی و مصرف احتمالی مکمل ها ارائه دهد.
2. رژیم غذایی سالم و متعادل را دنبال کنید: بر اساس دستورالعمل های غذایی ارائه شده توسط متخصصان تغذیه، رژیم غذایی خود را بر پایه میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و منابع پروتئینی کم چرب تنظیم کنید.
3. از مصرف چربی های اشباع شده و گوشت قرمز به مقدار زیاد خودداری کنید: مطالعات نشان می دهند که کاهش مصرف این مواد غذایی ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد.
4. به دنبال منابع علمی معتبر باشید: برای کسب اطلاعات در مورد سرطان پروستات و ارتباط آن با رژیم غذایی و مکمل ها، به وب سایت های سازمان های معتبر پزشکی مانند انجمن سرطان آمریکا (https://www.cancer.org/) یا موسسه ملی سرطان (https://www.cancer.gov/) مراجعه کنید.
5. از مصرف مکمل ها بدون تجویز پزشک خودداری کنید: به خاطر داشته باشید که مکمل ها دارو نیستند و مصرف خودسرانه آنها می تواند عوارض جانبی جدی به دنبال داشته باشد.