انواع هورمون درمانی سرطان پروستات چیست و چگونه انجام می‌شود

در این مقاله قصد داریم، با زبانی ساده و قابل فهم، انواع هورمون درمانی را برای سرطان پروستات بررسی کنیم، نحوه عملکرد آن ها را شرح دهیم، عوارض جانبی احتمالی را بیان کنیم و در نهایت به سوالات پرتکرار شما پاسخ دهیم. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با این سلاح قدرتمند در مبارزه با سرطان پروستات آشنا شوید.

هورمون درمانی سرطان پروستات

به هورمون درمانی همچنین درمان سرکوب آندروژن نیز گفته می شود. هدف از انجام این درمان، کاهش سطح هورمون های مردانه به نام آندروژن در بدن و یا جلوگیری از سوخت رسانی آنها به سلول های سرطان پروستات است. هورمون درمانی، درست مانند قطع کردن خطوط تامین سوخت دشمن، جلوی رسیدن تستوسترون به این سلول ها را می گیرد و بدین ترتیب، مانع از پیشرفت سرطان می شود.

آندروژن ها سلول های سرطانی پروستات را تحریک به رشد می کنند. آندروژن های اصلی بدن تستوسترون و دی هیدروتستوسترون (DHT) هستند. بیشتر آندروژن‌ها توسط بیضه‌ها ساخته می‌شوند، اما غدد فوق کلیوی (غده‌هایی که بالای کلیه‌ها قرار دارند) و همچنین خود سرطان پروستات نیز می‌توانند مقدار مناسبی از این هورمون را تولید کنند.

کاهش سطح آندروژن یا جلوگیری از ورود آنها به سلول های سرطانی پروستات اغلب باعث کاهش اندازه سرطان پروستات می شوند و یا رشد آن را کندتر می کند. اما انجام هورمون درمانی به تنهایی سرطان پروستات را درمان نمی کند.

شما میتوانید از مرجع سرطان پروستات ایران، اطلاعات تکمیلی را در خصوص "هورمون های جنسی مردانه" کسب کنید.

چه زمانی از هورمون درمانی استفاده می شود؟

هورمون درمانی می تواند در موارد زیر استفاده شود:

• اگر سرطان به حدی گسترش یافته باشد که با جراحی یا انجام پرتو درمانی قابل درمان نباشد، و یا اگر به دلایل دیگری امکان انجام این درمان ها وجود نداشته باشد، هورمون درمانی انجام می شود.
• اگر سرطان پس از درمان با جراحی یا پرتودرمانی باقی بماند یا عود کند، هورمون درمانی انجام می شود.
• اگر احتمال عود سرطان زیاد باشد (بر اساس نمره گلیسون بالا، سطح PSA بالا و یا رشد سرطان در خارج از پروستات) هورمون درمانی می تواند همراه با پرتودرمانی به عنوان درمان اولیه نیز انجام شود.
• هورمون درمانی می تواند پیش از انجام پرتودرمانی نیز انجام شود تا سرطان را کوچک تر کند و در نتیجه پاسخ دهی به درمان بیشتر شود.

انواع هورمون درمانی برای سرطان پروستات

برای درمان سرطان پروستات معمولا می‌توان از دو نوع هورمون درمانی استفاده کرد.

1. درمان برای کاهش سطح آندروژن (هورمون جنسی) بیضه

در درمان کاهش آندروژن که ADT نیز نامیده می شود، از روش جراحی یا مصرف دارو برای کاهش سطح آندروژن های ساخته شده در بیضه ها استفاده می شود.

ارکیکتومی (اخته کردن با جراحی)

اگرچه این روش نیز نوعی جراحی است، اما اثربخشی آن مشابه نوعی هورمون درمانی است. در این عمل، جراح بیضه‌ها را که بیشتر آندروژن‌ها (مانند تستوسترون و DHT) در آن ساخته می‌شوند، خارج می‌کند. این امر باعث می شود که رشد بیشتر تومورهای پروستات متوقف شود و یا برای مدتی اندازه آنها کوچک شود.

این درمان به صورت سرپایی انجام می شود. همچنین این روش کم هزینه ترین و ساده ترین شکل هورمون درمانی است. اما برخلاف برخی درمان‌های دیگر، دائمی است و بسیاری از افراد با برداشته شدن بیضه های خود مشکل دارند. به همین دلیل، آنها ممکن است به جای استفاده از این روش، درمان با داروهایی را انتخاب کنند که سطح هورمون را کاهش می دهند (مانند آگونیست یا آنتاگونیست LHRH).

برخی از افرادی که این جراحی را انجام می دهند، نگران عوارض بعد از برداشتن بیضه ها هستند. در صورت تمایل، می توان بیضه های مصنوعی را که بسیار شبیه به بیضه های معمولی هستند، داخل کیسه بیضه قرار داد.

آگونیست های LHRH

آگونیست های هورمون آزاد کننده هورمون لوتئین (LHRH) (که آنالوگ های LHRH یا آگونیست های GnRH نیز نامیده می شوند) داروهایی هستند که میزان تستوسترون ساخته شده توسط بیضه ها را کاهش می دهند. درمان با این داروها، اخته پزشکی نیز نامیده می شود، زیرا آنها سطح آندروژن را به اندازه ارکیکتومی کاهش می دهند.

با استفاده از این داروها، بیضه‌ها در جای خود باقی می‌مانند، اما به مرور زمان کوچک می‌شوند و حتی ممکن است آنقدر کوچک شوند که دیگر احساس نشوند.

آگونیست های LHRH به صورت ایمپلنت های کوچک زیر پوست تزریق می شوند یا قرار می گیرند. با توجه به داروی مصرفی، آنها از یک بار در ماه تا هر 6 ماه تجویز می شوند. آگونیست های LHRH موجود در ایالات متحده عبارتند از:

• لوپرولید (لوپرون، الیگارد)
• گوسرلین (زولادکس)
• تریپتورلین (ترلستار)
• لوپرولید مزیلات (کامسوی)

هنگامی که آگونیست های LHRH برای اولین بار وارد بدن می شوند، سطح تستوسترون قبل از کاهش، برای مدت کوتاهی افزایش می یابد. این اثر که شعله ور شدن تومور نامیده می شود، ناشی از عملکرد پیچیده این داروها است. افرادی که سرطان آنها به استخوان ها گسترش یافته است ممکن است استخوان درد داشته باشند. افرادی که غده پروستات آنها برداشته نشده است ممکن است در ادرار کردن دچار مشکل شوند. اگر سرطان به ستون فقرات گسترش یافته باشد، حتی افزایش بسیار کم رشد تومور در نتیجه شعله ور شدن آن، می تواند باعث ایجاد فشار به نخاع شده و منجر به بروز درد یا فلج شود. هنگام شروع درمان با آگونیست های LHRH، می توان با مصرف داروهایی به نام آنتی آندروژن ها (که در ادامه به آنها پرداخته می شود) به مدت چند هفته از شعله ور شدن سرطان جلوگیری کرد.

آنتاگونیست های LHRH

از آنتاگونیست های LHRH می توان برای درمان سرطان پیشرفته پروستات استفاده کرد. این داروها به روشی نسبتا متفاوت از آگونیست‌های LHRH عمل می‌کنند، اما سطح تستوسترون را سریع‌تر کاهش می‌دهند و مانند آگونیست‌های LHRH باعث شعله‌ور شدن تومور نمی‌شوند. درمان با این داروها را نیز می توان نوعی اخته پزشکی در نظر گرفت.

• دگارلیکس (فیرماگون) به صورت تزریق ماهانه به صورت زیر پوستی انجام می شود. برخی از افراد ممکن است متوجه عوارضی در محل تزریق شوند (مانند درد، قرمزی و تورم).
• ریلوگولیکس (اورگوویکس) به صورت قرص، یک بار در روز مصرف می شود، بنابراین کمتر نیاز به مراجعه به مطب پزشک خواهد بود.

عوارض جانبی احتمالی: ارکیکتومی و آگونیست ها و آنتاگونیست های LHRH همگی می توانند عوارض جانبی مشابهی در نتیجه کاهش سطح هورمون هایی مانند تستوسترون ایجاد کنند. این عوارض جانبی می توانند شامل موارد زیر باشند:

• کاهش یا عدم وجود میل جنسی
• اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی)
• کوچک شدن بیضه ها و آلت تناسلی
• گرگرفتگی، که ممکن است با گذشت زمان بهتر شود یا از بین برود
• حساسیت پستان و رشد بافت پستان (ژنیکوماستی)
• پوکی استخوان (نازک شدن استخوان)، که می تواند منجر به شکستگی استخوان شود
• کم خونی (کاهش تعداد گلبول های قرمز خون)
• کاهش عملکرد ذهنی
• از دست دادن توده عضلانی
• افزایش وزن
• خستگی
• افزایش سطح کلسترول
• افسردگی

برخی تحقیقات نشان داده اند که خطر ابتلا به فشار خون بالا، دیابت، سکته مغزی، حملات قلبی و حتی مرگ ناشی از بیماری قلبی در افرادی که تحت درمان با هورمون درمانی قرار می گیرند، بیشتر است، اگرچه همه مطالعات انجام شده این نتایج را نشان نمی دهند.

بسیاری از عوارض جانبی هورمون درمانی قابل پیشگیری یا درمان هستند. موارد زیر مثال هایی از این موارد هستند:

• گرگرفتگی اغلب می تواند با مصرف داروهای ضد افسردگی خاص یا برخی داروهای دیگر بهبود یابد.
• پرتودرمانی متمرکز بر پستان می تواند به جلوگیری از بزرگ شدن پستان ها کمک کند، اما اگر این روش پس از بزرگ شدن پستان ها انجام شود، اثربخش نخواهد داشت.
• مصرف برخی داروها می تواند به پیشگیری و درمان پوکی استخوان کمک کنند.
• افسردگی را می توان با مصرف داروهای ضد افسردگی و یا مراجعه به مشاور درمان کرد.
• ورزش می تواند به کاهش بسیاری از عوارض جانبی از جمله خستگی، افزایش وزن و کاهش توده استخوانی و عضلانی کمک کند.

نگرانی های بسیاری وجود دارد که ممکن است انجام هورمون درمانی برای سرطان پروستات منجر به ایجاد اختلالاتی در تفکر، تمرکز و یا حافظه شود، اما این موضوع به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است. با این حال، به نظر می رسد هورمون درمانی در برخی از افراد باعث ایجاد اختلال در حافظه می شود. در موارد نادر، این اختلالات شدید هستند و اغلب فقط برخی از ابعاد حافظه را تحت تاثیر قرار می دهند. بررسی های بیشتری برای بررسی این موضوع در حال انجام است.

2. درمان برای کاهش سطح آندروژن (هورمون جنسی) تولید شده در غدد فوق کلیوی

آگونیست ها و آنتاگونیست های LHRH می توانند از ساخت آندروژن در بیضه ها جلوگیری کنند، اما سلول های سایر قسمت های بدن مانند غدد فوق کلیوی و سلول های سرطان پروستات همچنان می توانند هورمون های مردانه‌ای بسازند که می توانند رشد سرطان را تحریک کنند. مصرف برخی داروها می توانند از تشکیل آندروژن های ساخته شده توسط این سلول ها جلوگیری کنند.

ابیراترون (زایتیگا) ترشح آنزیمی (پروتئینی) به نام CYP17 را متوقف می کند که این کار باعث توقف ساخت آندروژن می شود.

ابیراترون را می توان در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات که دارای شرایط زیر هستند استفاده کرد:

• خطر بالا (سرطان با میزان گلیسون بالا، گسترش سرطان به چندین نقطه در استخوان ها یا گسترش به سایر اندام ها)
• مقاوم به اخته (سرطانی که با وجود سطوح پایین تستوسترون ناشی از آگونیست LHRH، آنتاگونیست LHRH یا ارکیکتومی همچنان در حال رشد است)

این دارو به صورت قرص روزانه مصرف می شود. این کار از تولید تستوسترون بیضه ها جلوگیری نمی کند، بنابراین افرادی که ارکیکتومی نکرده اند باید درمان را با آگونیست یا آنتاگونیست LHRH ادامه دهند. از آنجایی که آبیراترون سطح برخی دیگر از هورمون های بدن را نیز کاهش می دهد، پردنیزون (یک داروی کورتیکواستروئیدی) نیز باید در طول درمان مصرف شود تا از عوارض جانبی آن جلوگیری شود.

از کتوکونازول (نیزورال) برای اولین بار برای درمان عفونت های قارچی استفاده شد، این دارو همچنین از تولید آندروژن ها در غدد فوق کلیوی مانند آبیراترون نیز جلوگیری می کند. این دارو اغلب برای درمان افرادی که به تازگی تشخیص داده شده است که به سرطان پیشرفته پروستات مبتلا هستند و تعداد تومورها بسیار زیاد است، تجویز می شود، زیرا این درمان، راهی سریع برای کاهش سطح تستوسترون است. همچنین اگر دیگر روش های هورمون درمانی موثر نبودند، می توان از این روش استفاده کرد.

مصرف کتوکونازول همچنین می‌تواند تولید کورتیزول، یک هورمون استروئیدی مهم در بدن را نیز متوقف کند، بنابراین افراد تحت درمان با این دارو اغلب نیاز به مصرف کورتیکواستروئید (مانند پردنیزون یا هیدروکورتیزون) دارند.

عوارض جانبی احتمالی: مصرف ابیراترون می تواند باعث درد مفاصل یا ماهیچه، فشار خون بالا، تجمع مایعات در بدن، گرگرفتگی، ناراحتی معده و اسهال شود. مصرف کتوکونازول نیز می تواند باعث افزایش تست (عملکرد) خون کبد، حالت تهوع، استفراغ، ژنیکوماستی (بزرگ شدن بافت پستان در مردان) و راش های پوستی شود.

هر روشی، شرایط خاص خودشو داره

اینکه کدوم روش هورمون درمانی برای شما مناسب تره، به عوامل مختلفی مثل مرحله و شدت سرطان، سن و سلامتی عمومی شما بستگی داره. انتخاب روش درمانی، تصمیمی مشترک بین شما و پزشک متخصصه.

اثرات هورمون درمانی بر سرطان پروستات

هورمون درمانی می تواند اثرات مختلفی بر سرطان پروستات داشته باشد، از جمله:

• کاهش سرعت رشد تومور: هورمون درمانی با قطع کردن منابع تغذیه ای سلول های سرطانی، سرعت رشد و تکثیر آن ها را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
• کوچک شدن تومور: در بسیاری از موارد، هورمون درمانی می تواند باعث کوچک شدن تومور پروستات شود.
• کاهش علائم سرطان: هورمون درمانی می تواند علائمی مانند درد استخوان، مشکل در دفع ادرار و ناتوانی جنسی را که ناشی از سرطان پروستات هستند، تا حد زیادی بهبود بخشد.
• افزایش طول عمر: هورمون درمانی می تواند به طور قابل توجهی طول عمر بیماران مبتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.

عوارض جانبی هورمون درمانی

مثل هر دارویی، هورمون درمانی هم میتونه عوارضی به همراه داشته باشه. شایع ترین عوارض شامل گرگرفتگی، تعریق شبانه، کاهش میل جنسی و اختلالات نعوظ میشن. اما نگران نباشید، راهکارهایی برای کنترل این عوارض وجود داره. پزشک میتونه با تجویز داروهای دیگه یا تغییر سبک زندگی، به رفع این مشکلات کمک کنه.

داروهایی که مصرف آنها عملکرد آندروژن را مختل می‌کند

آنتی آندروژن ها

برای رشد بیشتر سلول های سرطانی پروستات، آندروژن ها باید به پروتئینی در سلول سرطان پروستات به نام گیرنده آندروژن متصل شوند. آنتی آندروژن ها داروهایی هستند که به این گیرنده ها نیز متصل می شوند و از ایجاد تومور آندروژن ها جلوگیری می کنند. آنتی آندروژن ها آنتاگونیست گیرنده آندروژن نیز نامیده می شوند.

این داروها شامل موارد زیر هستند:

• فلوتامید (یولکسین)
• بیکالوتامید (کاسودکس)
• نیلوتامید (نیلاندرون)

این داروها به صورت قرص های روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در ایالات متحده، آنتی آندروژن ها اغلب به تنهایی استفاده نمی شوند:

• اگر ارکیکتومی یا آگونیست یا آنتاگونیست LHRH به تنهایی موثر نباشند، ممکن است مصرف آنتی آندروژن به درمان اضافه شود.
• در برخی موارد، هنگامی که مصرف آگونیست LHRH برای اولین بار شروع می شود، مصرف یک آنتی آندروژن به مدت چند هفته تجویز می شود. مصرف این دارو می تواند به جلوگیری از شعله ور شدن تومور کمک کند.
• مصرف یک آنتی آندروژن همچنین می تواند همراه با ارکیکتومی یا آگونیست LHRH به عنوان هورمون درمانی خط اول ترکیب شود. این درمان، بلوک ترکیبی آندروژن (CAB) نامیده می شود. هنوز در مورد اینکه آیا CAB در این شرایط مؤثرتر از ارکیکتومی یا آگونیست LHRH به تنهایی است، بحث وجود دارد. به نظر می رسد اثربخشی آن زیاد نیست.
• در برخی از افراد، اگر یک آنتی آندروژن دیگر اثربخشی نداشته باشد، صرفاً متوقف کردن آنتی آندروژن می تواند باعث توقف رشد سرطان برای مدت کوتاهی شود. این اثر ترک ضد آندروژن نامیده می شود، اگرچه مشخص نیست که این عملکرد چگونه ایجاد می شود.

عوارض جانبی احتمالی: آنتی آندروژن ها دارای عوارض جانبی مشابه آگونیست های LHRH، آنتاگونیست های LHRH و ارکیکتومی هستند، اما ممکن است عوارض جانبی جنسی کمتری داشته باشند. هنگامی که این داروها به تنهایی مورد استفاده قرار می گیرند، اغلب در میل جنسی و نعوظ اختلالی ایجاد نمی شود. هنگامی که این داروها در افرادی که سابقه درمان با آگونیست های LHRH را دارند مورد استفاده قرار می گیرد، باعث بروز اسهال، که عارضه جانبی اصلی آن است می شود. همچنین در نتیجه مصرف آن، حالت تهوع، مشکلات کبدی و خستگی نیز می تواند رخ دهد.

آنتی آندروژن های جدیدتر

انزالوتامید (اکستندی)، آپالوتامید (ارلیدا) و دارولوتامید (نوبکا) انواع جدیدتری از آنتی آندروژن ها هستند.

• همه این داروها می توانند در افراد مبتلا به سرطان که سرطان در آنها گسترش نیافته است ولی دیگر انجام هورمون درمانی برای آنها موثر نیست (معروف به سرطان پروستات مقاوم به اخته غیر متاستاتیک (CRPC) که در ادامه توضیح داده شده است) مفید باشد.
• انزالوتامید همچنین می تواند برای سرطان متاستاتیک پروستات (سرطانی که گسترش یافته است) استفاده شود، چه مقاوم به اخته باشد و چه حساس به اخته (هنوز به برخی اشکال هورمون درمانی پاسخ می دهد).
• آپالوتامید همچنین می تواند برای سرطان پروستات متاستاتیک حساس به اخته استفاده شود.

این داروها صورت قرص های روزانه مصرف می شوند.

عوارض جانبی احتمالی: عوارض جانبی این درمان ها می تواند شامل اسهال، خستگی، راش های پوستی و تشدید گرگرفتگی باشد. این داروها همچنین می توانند باعث ایجاد عوارض جانبی در سیستم عصبی از جمله سرگیجه و در برخی موارد تشنج شوند. افرادی که یکی از این داروها را مصرف می کنند بیشتر در معرض آسیب دیدگی در اثر زمین خوردن قرار دارند. برخی از افراد در طول مصرف این نوع جدید ضد آندروژن ها نیز دچار مشکلات قلبی شده اند.

شما میتوانید از مرجع سرطان پروستات ایران، اطلاعات تکمیلی را در خصوص "عوارض جانبی هورمون درمانی سرطان پروستات" کسب کنید.

داروهای سرکوب کننده آندروژن

استروژن ها (هورمون های زنانه) زمانی جایگزین اصلی برای برداشتن بیضه ها (ارکیکتومی) در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات بودند. به دلیل عوارض جانبی احتمالی آنها (از جمله لخته شدن خون و بزرگ شدن پستان)، انواع دیگر هورمون درمانی جایگزین استروژن ها شده اند. با این حال، اگر استفاده از دیگر درمان‌های هورمونی مؤثر نباشند، ممکن است از استروژن‌ها استفاده شود.

مزایا و معایب هورمون درمانی سرطان پروستات

هورمون درمانی سرطان پروستات مزایا و معایب خود را دارد. برخی از مزایا عبارتند از:

• کاهش حجم تومور سرطانی
• کاهش علائم بالینی سرطان پروستات
• کاهش خطر پیشرفت سرطان به مراحل پیشرفته‌تر

اما، هورمون درمانی سرطان پروستات نیز ممکن است معایبی داشته باشد. برخی از معایب این نوع درمان عبارتند از:

• عوارض جانبی مختلفی که قبلاً به آنها اشاره شد
• نیاز به مصرف دائم هورمون‌ها
• مقاومت بعضی از سرطان‌ها به هورمون درمانی

مسائل فعلی درباره هورمون درمانی

مسائل زیادی در مورد هورمون درمانی وجود دارد که همه پزشکان درباره آنها اتفاق نظر ندارند، مانند بهترین زمان شروع و توقف آن و بهترین راه برای انجام آن. مطالعات در حال حاضر به بررسی این مسائل می پردازند. در ادامه چند مورد از آنها را ذکر می کنیم.

درمان سرطان در مراحل اولیه

برخی از پزشکان از هورمون درمانی به جای مشاهده یا نظارت فعال در افراد مبتلا به سرطان پروستات در مراحل اولیه که نمی خواهند جراحی یا پرتودرمانی انجام دهند، استفاده می کنند. مطالعات افزایش بقا را در این افراد، نسبت به افرادی که تا زمان ایجاد علائم تحت درمان قرار نگرفته اند را نشان نمی دهند. به همین دلیل، هورمون درمانی معمولاً برای سرطان پروستات در مراحل اولیه توصیه نمی شود.

مقایسه درمان زود هنگام با تاخیر در درمان

هنوز مشخص نیست زمان مناسب شروع هورمون درمانی برای افرادی که نیاز به انجام هورمون درمانی دارند (یا در نهایت نیاز خواهند داشت)، مانند افرادی که سطح PSA آنها پس از جراحی یا پرتودرمانی در حال افزایش است یا افراد مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات که هنوز هیچگونه علائمی ندارند، چه زمانی است. برخی از پزشکان معتقدند که هرچه زودتر هورمون درمانی شروع شود، تاثیر بیشتری خواهد داشت، حتی اگر بیمار علائمی نداشته باشد. برخی از مطالعات نشان داده اند که هورمون درمانی می تواند سرعت گسترش بیماری را کاهش دهد و حتی در افزایش بقا در برخی افراد نیز نقش داشته باشد.

اما همه پزشکان با این نتیجه موافق نیستند. برخی منتظر شواهد بیشتری برای اثربخشی آن هستند. آنها معتقدند به دلیل عوارض جانبی هورمون درمانی و احتمال اینکه سرطان زودتر از موعد نسبت به درمان مقاومت پیدا می کند، تا زمانی که بیمار علائمی ندارد نباید هورمون درمانی را شروع کرد. این موضوع در حال بررسی است.

مقایسه هورمون درمانی متناوب با هورمون درمانی مداوم

اکثر سرطان های پروستات که با هورمون درمانی درمان می شوند در طی چند ماه یا سال به این درمان مقاومت پیدا می کنند. برخی از پزشکان معتقدند که ممکن است نیازی به سرکوب مداوم آندروژن نباشد، بنابراین درمان متناوب (انجام درمان و سپس ایجاد وقفه) را تجویز می کنند. این درمان می‌تواند از بروز عوارض جانبی مانند کاهش انرژی، مشکلات جنسی و گرگرفتگی جلوگیری کند.

در یکی از انواع هورمون درمانی متناوب، پس از کاهش PSA ، درمان متوقف می شود. اگر سطح PSA شروع به افزایش کرد، مصرف داروها مجدد شروع می شود. در شکل دیگری از درمان متناوب، از هورمون درمانی برای دوره های زمانی ثابت استفاده می شود - به عنوان مثال، 6 ماه درمان و سپس 6 ماه استراحت.

در حال حاضر، مشخص نیست که تاثیر این روش با هورمون درمانی مداوم چه تفاوت هایی دارد.

برخی از مطالعات نشان داده اند که درمان مداوم می تواند باعث افزایش بقا در بیماران شود؛ درحالی که دیگر مطالعات این تاثیر را نشان نداده اند.

مسدود کردن ترکیبی آندروژن (CAB)

برخی از پزشکان بیمارانی که آندروژن در آنها مسدود شده است ( توسط ارکیکتومی یا آگونیست یا آنتاگونیست LHRH) را همراه با نوعی آنتی آندروژن درمان می کنند. برخی از مطالعات نشان داده اند که این کار می تواند موثرتر از مسدود کردن آندروژن به تنهایی باشد، اما برخی دیگر این را تایید نمی کنند. بیشتر پزشکان هنوز متقاعد نشده اند که استفاده از این درمان ترکیبی در درمان سرطان پروستات گسترش یافته بهتر از شروع درمان با مصرف دارو به تنهایی است.

مسدود کردن آندروژن سه گانه (TAB)

برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند که درمان ترکیبی را یک قدم جلوتر، با افزودن دارویی به نام مهارکننده 5-آلفا ردوکتاز – یا فیناستراید (پروسکار) یا دوتاستراید (آوودارت) – به داروی ترکیبی آندروژن انجام دهند. درحال حاضر شواهد بسیار کمی برای تایید مصرف این مسدودکننده سه گانه آندروژن وجود دارد.

سرطان پروستات حساس و مقاوم به هورمون

از این عبارات در برخی موارد، برای توصیف اینکه سرطان پروستات بیمار چگونه به هورمون درمانی پاسخ می دهد استفاده می شود.

• سرطان پروستات حساس به اخته (CSPC) به این معنی است که سرطان با پایین نگه داشتن سطح تستوسترون به همان میزانی که در صورت برداشتن بیضه ها کاهش می یابد (به نام سطح اخته) کنترل می شود. سطح این هورمون را می توان با انجام ارکیکتومی یا با مصرف آگونیست LHRH یا آنتاگونیست LHRH پایین نگه داشت.
• سرطان پروستات مقاوم به اخته (CRPC) به این معنی است که سرطان همچنان در حال رشد است حتی زمانی که سطح تستوسترون در سطح اخته یا کمتر از آن باشد. برخی از این سرطان ها ممکن است با سایر اشکال هورمون درمانی مانند آبیراترون یا یکی از آنتی آندروژن های جدیدتر بهبود یابند.
• سرطان پروستات مقاوم به هورمون (HRPC) به سرطان پروستاتی گفته می شود که دیگر هیچ نوع هورمون درمانی، از جمله استفاده از داروهای جدیدتر، برای آن اثربخشی ندارد.

در شرایطی که هورمون درمانی در سرطان پروستات اثربخشی نداشته باشد، چه اقداماتی نیاز است؟

اگر هورمون درمانی اثربخشی خود را در درمان سرطان پروستات از دست بدهد، ممکن است پزشک از درمان های جایگزین مانند شیمی درمانی، رادیوتراپی و ایمونوتراپی استفاده کند.

بیشتر سرطان های پروستات در نهایت به هورمون درمانی مقاوم می شوند. سپس ممکن است پزشک باتوجه به وضعیت بیمار، از درمان های جایگزین استفاده کند.

این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازد که چرا هورمون درمانی ممکن است اثربخشی خود را از دست بدهد و انواع درمان‌هایی که پزشکان ممکن است برای سرطان پروستات مقاوم به هورمون درمانی تجویز کنند را بررسی می کند.

سرطان پروستات مقاوم به اختگی (CRPC)

در مراحل اولیه، سرطان پروستات برای رشد به آندروژن ها یا هورمون های جنسی مردانه نیاز دارد. هورمون درمانی، باعث کاهش یا مسدود شدن آندروژن‌ها می شود، و در نتیجه می‌تواند از پیشرفت بیشتر سرطان پروستات جلوگیری کند.

سرطان پروستات مقاوم به اختگی (CRPC) نوعی سرطان پروستات است که به درمان‌های هورمونی زیر، به نام درمان محرومیت از آندروژن (ADT) مقاوم است:

• ارکیکتومی ، که شامل برداشتن یک یا هر دو بیضه است
• آگونیست ها یا آنتاگونیست های LHRH

CRPC همچنان می تواند به انواع دیگر هورمون درمانی پاسخ دهد.

پزشکان ممکن است CRPC را بیشتر طبق موارد زیر طبقه بندی کنند:

• CRPC غیر متاستاتیک، به این معنی است که سرطان به دیگر نواحی بدن گسترش نیافته است
• CRPC متاستاتیک، به این معنی که سرطان به نواحی دیگر مانند غدد لنفاوی یا استخوان ها گسترش یافته است.

چرا هورمون درمانی اثربخشی خود را از دست می دهد؟

با گذشت زمان، در بیشتر موارد هورمون درمانی برای سرطان پروستات اثربخشی نخواهد داشت.

با CRPC، سرطان پروستات علیرغم سطوح بسیار پایین یا غیرقابل تشخیص آندروژن به رشد خود ادامه می دهد.

اگر سلول های سرطانی نسبت به درمان مقاومت نشان دهند، ممکن است هورمون درمانی اثربخشی خود را از دست بدهد. ADT می تواند برخی از سلول های سرطانی را از بین ببرد، در حالی که برخی دیگر ممکن است سازگار شوند و تکامل یابند تا در برابر هورمون درمانی مقاوم شوند.

کارشناسان به طور کامل مطمئن نیستند که چرا سلول های سرطانی پروستات در نهایت به هورمون درمانی مقاوم می شوند.

چگونه پزشکان از اثربخشی هورمون درمانی مطلع می شوند؟

برای نظارت بر نحوه عملکرد هورمون درمانی، پزشک سطوح آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) در خون و همچنین سطح تستوسترون را اندازه گیری می کند.

افزایش سطح PSA و کاهش سطح تستوسترون می تواند نشان دهنده CRPC باشد. همچنین پزشک ممکن است از نتایج آزمایش های تصویربرداری برای بررسی وضعیت رشد سرطان نیز استفاده کنند.

گزینه های درمانی جایگزین

اگر درمان های هورمونی خط اول از کار افتاده باشند، پزشک می تواند از گزینه های درمانی زیر استفاده کند:

• مسدود کردن کامل آندروژن: مسدود کننده های گیرنده آندروژن، مانند انزالوتامید، فلوتامید، یا بیکالوتامید هستند.
• آبیراترون: نوعی داروی ضد آندروژن است.
• ایمونوتراپی: در این روش از واکسن sipuleucel-T استفاده می شود که به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سرطان پروستات کمک می کند.
• شیمی درمانی: پزشک معمولا از داروی دوستاکسل برای CRPC یا کابازیتاکسل استفاده می کند.
• درمان هدفمند: Rucaparib camsylate و اولاپاریب دو نوع داروی درمان هدفمند هستند که ممکن است به درمان CRPC که دارای جهش است کمک کنند.
• دی کلرید رادیوم 223: دی کلرید رادیوم 223 نوعی داروی رادیوتراپی است که در داخل بدن عمل می کند و سلول های سرطانی را با استفاده از اشعه از بین می برد.
• پرتودرمانی: پزشک ممکن است پرتودرمانی خارجی را با هورمون درمانی ترکیب کند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد و یا درد و مشکلات ادراری را بهبود بخشد.
• آزمایش های بالینی: آزمایش های بالینی ممکن است گزینه های درمانی جدیدی را برای افراد مبتلا به سرطان پروستات که به درمان های استاندارد مقاوم هستند ارائه دهند.

پزشکان به تجویز ADT به عنوان بخشی از درمان ادامه خواهند داد. این کار سطح تستوسترون را پایین نگه می دارد، زیرا افزایش تستوسترون می تواند به رشد تومور کمک کند.

چشم انداز برای CRPC

درمان های دیگر حتی زمانی که سرطان پروستات به هورمون درمانی مقاوم می شود نیز در دسترس هستند.

با این حال، ممکن است نتیجه های به دست آمده برای استفاده از CRPC ضعیف باشد. مطالعه ای در سوئد در سال 2021 روی 4098 بیمار مبتلا به CRPC مورد بررسی قرار گرفت. میزان مرگ و میر در این گروه برای کم خطرترین گروه 57 درصد و برای بالاترین رده 89 درصد بود.

میانگین زمان بقای کلی در این گروه 1.86 سال بود. محققان همچنین اظهار داشتند که استفاده از این روش برای فرد مبتلا به CRPC ، احتمالاً بسیار خطرناک خواهد بود.

برای کسب اطلاعات و منابع مبتنی بر شواهد بیشتر برای سرطان پروستات، به مرجع سرطان پروستات ایران مراجعه کنید.

چه کسانی کاندیدای هورمون درمانی هستند؟

هورمون درمانی برای همه افراد مبتلا به سرطان پروستات مناسب نیست. انتخاب این روش درمانی به عوامل مختلفی مانند سن، سلامتی عمومی، مرحله سرطان و نوع تومور بستگی دارد. به طور کلی، هورمون درمانی برای موارد زیر مناسب است:

• سرطان پروستات در مراحل اولیه: هورمون درمانی می تواند برای جلوگیری از رشد و پیشرفت سرطان در مراحل اولیه استفاده شود.
• سرطان پروستات در مراحل پیشرفته: هورمون درمانی می تواند برای کنترل علائم و افزایش طول عمر در مراحل پیشرفته سرطان استفاده شود.
• سرطان پروستات که به سایر نقاط بدن گسترش یافته است: هورمون درمانی می تواند برای کنترل رشد تومور در سایر نقاط بدن استفاده شود.

مراحل انجام هورمون درمانی

هورمون درمانی به روش های مختلفی انجام می شود، از جمله:

• داروهای خوراکی: این نوع داروها به صورت قرص یا کپسول مصرف می شوند.
• داروهای تزریقی: این نوع داروها به صورت آمپول یا ایمپلنت تزریق می شوند.
• جراحی: ارکیکتومی یا برداشتن بیضه ها، نوعی جراحی برای هورمون درمانی است.

مراقبت های بعد از هورمون درمانی

پس از شروع هورمون درمانی، لازم است به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت شما بررسی شود. همچنین، باید آزمایشات خونی را به طور منظم انجام دهید تا از عوارض جانبی احتمالی هورمون درمانی آگاه باشید.

عوامل موثر بر موفقیت هورمون درمانی

عوامل مختلفی بر موفقیت هورمون درمانی تاثیر می گذارند، از جمله:

• مرحله سرطان: هورمون درمانی در مراحل اولیه سرطان، معمولا موثرتر است.
• نوع تومور: برخی از تومورها به هورمون درمانی مقاوم هستند.
• سلامتی عمومی: سلامتی عمومی بیمار می تواند بر اثربخشی هورمون درمانی تاثیر بگذارد.

هورمون درمانی تنها راه نیست

فراموش نکنید هورمون درمانی فقط یکی از گزینه های درمانی برای سرطان پروستات هست. جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی هم میتونن در شرایط مختلف، نقششون رو ایفا کنن. پزشک متخصص با در نظر گرفتن شرایط شما، بهترین روش درمانی یا ترکیبی از روش ها رو پیشنهاد میده.

به آینده با امید نگاه کنیم

مبارزه با سرطان، مسیری دشوار ولی قابل عبوره. تحقیقات در زمینه درمان سرطان پروستات هر روز پیشرفت های امیدوارکننده ای داره. با بهره گیری از دانش روز و حمایت های اطرافیان، می تونیم قدم به قدم به سمت بهبودی حرکت کنیم.

اگر هورمون درمانی خط اول اثربخشی خود را از دست بدهد، پزشک ممکن است انواع مختلفی از هورمون درمانی یا دیگر روشهای درمانی مانند شیمی درمانی، ایمونوتراپی یا رادیوتراپی را تجویز کنند. استفاده از ترکیبی از رویکردهای درمانی ممکن است مفیدترین روش برای سرطان پروستات باشد.

پرسش های متداول