مشکلات ناباروری پس از درمان سرطان پروستات + روش باروری

تشکیل خانواده و داشتن فرزند، آرزوی قلبی بسیاری از زوجین است. اما گاهی اوقات، بیماری هایی مانند سرطان پروستات می توانند این رویای شیرین را تحت تاثیر قرار دهند. برخی از درمان های سرطان پروستات، به ویژه جراحی برداشتن پروستات (رادیکال پروستاتکتومی) و پرتودرمانی لگن، می توانند بر باروری مردان تاثیر منفی بگذارند. این مسئله می تواند برای زوج هایی که در سنین باروری قرار دارند و تمایل به فرزندآوری دارند، بسیار نگران کننده باشد.

در این مقاله، به مشکلات ناباروری پس از درمان سرطان پروستات و روش های کمک باروری برای این دسته از زوجین می پردازیم. با پیشرفت های چشمگیر در علم پزشکی، در بسیاری از موارد، رویای بچه دار شدن، حتی پس از درمان سرطان پروستات، دست یافتنی است.

چرا درمان سرطان پروستات می تواند منجر به ناباروری شود؟

درک چگونگی عملکرد سیستم تولید مثل مردانه، به ما کمک می کند تا متوجه شویم که درمان های سرطان پروستات چگونه بر باروری تاثیر می گذارند. اسپرم ها در بیضه ها تولید می شوند و سپس، از طریق مجرای ظریفی به نام "واز دفران" به کیسه های منی (وزیکول سمینال) منتقل می شوند. در کیسه های منی، مایع منی به اسپرم ها اضافه می شود و به حرکت و تغذیه آنها کمک می کند. در نهایت، مایع منی حاوی اسپرم، در زمان انزال از مجرای ادرار خارج می شود.

درمان رایج برای سرطان پروستات، انجام جراحی برای برداشتن غده پروستات است. این عمل، پروستاتکتومی رادیکال نامیده می شود.

در واقع پس از انجام پروستاتکتومی رادیکال، فرد نمی تواند به راحتی از طریق برقراری رابطه جنسی بچه دار شود. بنابراین در صورت تمایل به داشتن فرزند، پزشک می تواند قبل از انجام عمل جراحی، استفاده از روش جمع آوری اسپرم را تجویز کند. این اسپرم ها منجمد شده و ذخیره می شوند تا زمانی که فرد برای استفاده از آنها تصمیم بگیرد. به این کار، ذخیره در بانک اسپرم گفته می شود.

در طول پروستاتکتومی رادیکال، پزشک جراح، موارد زیر را از بدن خارج می کند:

• پروستات
• 2 غده به نام وزیکول منی.

پس ازجراحی، بیضه ها به ساخت سلول های اسپرم ادامه می دهند اما اسپرم ها نمی توانند از امتداد لوله ها عبور کند و از بدن خارج شود. در عوض، بدن مجدداً سلول های اسپرم را  به بدن جذب می کند.

بنابراین پس از پروستاتکتومی رادیکال، دیگر انزال منی ایجاد نخواهد شد؛ اما همچنان فرد می تواند ارگاسم داشته باشد که به آن ارگاسم خشک یا انزال رتروگراد گفته می شود.

چگونه رادیوتراپی، هورمون درمانی و شیمی درمانی بر باروری تأثیر می گذارند؟

پس از انجام رادیوتراپی یا هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات، ممکن است بدن، مایع منی کمتری تولید کند یا بدن مایع منی نداشته باشد. این درمان ها همچنین می تواند به اسپرم ها نیز آسیب برساند و تعداد اسپرم ها را کاهش دهد. بنابراین ممکن است فرزندآوری طبیعی پس از درمان، دشوارتر باشد.

با این حال، در طول درمان با رادیوتراپی، هورمون درمانی یا شیمی درمانی همچنان احتمال باروری وجود دارد. بهتر است بدانید که انجام این درمان ها می توانند باعث آسیب به جنین شوند. بنابراین برای جلوگیری از بارداری در حین انجام این درمان ها، باید از روش های پیشگیری از بارداری استفاده شود.

چگونه متوجه شویم که درمان سرطان پروستات بر باروری ما تاثیر گذاشته است؟

اگر در سنین باروری هستید و قصد بچه دار شدن دارید، قبل از شروع درمان سرطان پروستات، حتما با پزشک خود در مورد تاثیر این درمان ها بر باروری صحبت کنید. در برخی موارد، پزشک ممکن است قبل از شروع درمان، آزمایش اسپرم را تجویز کند تا کیفیت و تعداد اسپرم ها بررسی شود.

همچنین، پس از اتمام درمان، با انجام آزمایش اسپرم می توان وضعیت باروری را مورد بررسی قرار داد. در صورتیکه نتایج آزمایش نشان دهنده کاهش تعداد یا کیفیت اسپرم ها باشد، با مشورت پزشک می توان از روش های کمک باروری برای بچه دار شدن استفاده کرد.

جمع آوری و ذخیره اسپرم (بانک اسپرم)

در صورت تمایل برای داشتن فرزند پس از درمان، می توان روش ذخیره اسپرم را به عنوان یک گزینه پیشنهادی در نظر گرفت. بنابراین پیش از شروع درمان، لازم است اسپرم فرد ذخیره شود.

در صورت انجام پروستاتکتومی رادیکال، می توان به طور مستقیم اسپرم خود را از بیضه ها گرفت. از این اسپرم می توان برای باروری به طور مستقیم یا با روش لقاح آزمایشگاهی یا IVF استفاده کرد.

از پزشک یا پرستار متخصص خود برای معرفی به یک کلینیک تخصصی باروری بپرسید.

مقابله با اختلالات باروری 

داشتن اطلاعات کافی در مورد مشکلات یا تغییراتی که ایجاد می شوند، می تواند برای فرد مفید باشد. همچنین ممکن است توصیه های عملی یا درمان های دیگری نیز وجود داشته باشند که می توان از آنها برای مقابله با اختلالات باروری استفاده کرد.

باروری پس از درمان سرطان پروستات

تقریباً حفظ توانایی تولید مثل از طریق رابطه جنسی، برای افرادی که درمان اولیه را پشت سر گذاشته اند، غیرممکن است.

در طول انجام پروستاتکتومی، هم پروستات و هم وزیکول‌سمینال مجاور برداشته می‌شوند. وزیکول سمینال و پروستات، منی را تولید می‌کنند که اسپرم را در مجرای ادرار به پایین می‌برد و در طول انزال از آلت تناسلی خارج می‌کند. از دست دادن مایع منی پس از جراحی، انزال را غیرممکن می کند، بنابراین اسپرم نمی تواند از نظر فیزیکی از بدن خارج شود. 

پرتودرمانی تقریباً همیشه باروری را مختل می کند. سلول های پروستات و وزیکول سمینال که تحت پرتودرمانی قرار گرفته اند، برای انتقال اسپرم تمایل به تولید مایع منی دارند اما این توانایی را ندارند. همچنین اسپرم نیز ممکن است آسیب ببیند، اگرچه این امر با برنامه ریزی دقیق تر و تجویز دوز بسیار کمتر انجام پذیر است.

گزینه های ایجاد باروری پس از درمان

برای افرادی که می خواهند پس از درمان سرطان پروستات صاحب فرزند شوند، بهترین گزینه برای باروری بانک اسپرم است. منی حاوی اسپرم در نیتروژن مایع منجمد می شود. پس از ذوب، تا 50 درصد از اسپرم ها بازسازی می شوند و می توان از آنها برای لقاح مصنوعی استفاده کرد.

استخراج مستقیم اسپرم از بیضه نیز می تواند گزینه دیگری باشد. پس از برداشت اسپرم از بافت بیضه، یک اسپرم تک میکروسکوپی به یک تخمک میکروسکوپی تزریق می شود. اگر جنین تشکیل شود، در دیواره رحم کاشته می شود و اجازه رشد پیدا می کند.

میزان موفقیت برای دو روش ترکیبی - استخراج اسپرم و سپس تزریق اسپرم به تخمک - کمتر از 50٪ است.

مقابله با کاهش میل جنسی

سرطان پروستات و درمان آن می تواند باعث کاهش یا از بین بردن علاقه به برقراری رابطه جنسی شود.

رابطه جنسی و درمان سرطان برای افراد مجرد

افراد مجرد و مبتلا به سرطان، ممکن است در مورد شروع یک رابطه جدید یا مقابله با ناباروری، دچار نگرانی شوند.

بنابراین در صورت ابتلا به سرطان، لازم است از شریک زندگی خود حمایت کنید.

همچنین ممکن است از خود بپرسید که اگر شریک زندگی تان مبتلا به سرطان باشد، چگونه با هر یک از تغییرات در زندگی جنسی خود می تواند کنار بیاید. این مسئله می تواند شامل مواردی از جمله ارتباط، حمایت از شریک زندگی و یا پیشگیری از بارداری باشد.

صحبت کردن در مورد مشکلات جنسی

زندگی جنسی هر فرد، امری بسیار شخصی است و ممکن است برای فرد دشوار باشد تا با شریک زندگی یا پزشک خود در مورد هر گونه مشکلات جنسی پس از درمان، صحبت کند.

شریک زندگی فرد احتمالا برای صحبت کردن در مورد این موضوع، احساس راحتی داشته باشد. همچنین این مورد را در نظر بگیرید که باید زمان مناسبی برای مطرح کردن این موضوع پیدا کرد. بنابراین پس از صحبت کردن درباره این موضوع، ممکن است احساس نزدیکی بیشتری بین فرد و شریک زندگی او ایجاد شود.

پزشکان و پرستاران با این مسائل سر و کار دارند و صحبت کردن درباره این موضوع، برای آنها امری عادی است؛ بنابراین سعی کنید احساس خجالت نداشته باشید. آنها ممکن است این مسائل را در طول جلسات معاینه با بیمار مطرح کنند. اما در صورتی که مطرح نکردند، می توانید خودتان از آنها بپرسید.

همچنین می توانید از آنها بخواهید که شما را به یک مشاور متخصص یا یک درمانگر جنسی معرفی کنند.

اهمیت مشاوره با پزشک متخصص

اگر پس از درمان سرطان پروستات با مشکل ناباروری مواجه شده اید، ناامید نشوید. حتما با پزشک متخصص در زمینه اورولوژی و ناباروری صحبت کنید. پزشک با بررسی شرایط شما و علت ناباروری، بهترین روش کمک باروری را برای شما و همسرتان تجویز خواهد کرد.

سخن پایانی: رویای بچه دار شدن، همچنان دست یافتنی است

سرطان پروستات هرگز به معنای پایان یافتن رویای تشکیل خانواده و بچه دار شدن نیست. با پیشرفت های چشمگیر در علم پزشکی، روش های کمک باروری متعددی وجود دارد که به زوج های دارای مشکل ناباروری کمک می کند تا صاحب فرزند شوند. تشخیص به موقع سرطان پروستات و صحبت با پزشک متخصص در مورد عوارض جانبی احتمالی درمان بر باروری، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.