جراحی برداشتن بیضه چیست؟ (ارکیکتومی) + عوارض جانبی

بیضه‌ها، غدد مردانه کوچکی هستند که مسئول تولید اسپرم و هورمون تستوسترون‌اند. اما گاهی شرایطی پیش می‌آید که برداشتن بیضه‌ها (ارکیدکتومی) را ضروری می‌سازد. این جراحی می‌تواند برای درمان سرطان بیضه، عفونت شدید بیضه، یا درد مزمن بیضه انجام شود.

این مقاله جامع به تمام سوالات شما درباره ارکیدکتومی پاسخ می‌دهد. با خواندن این مطلب، با ماهیت این جراحی، عوارض جانبی احتمالی آن، و روند بهبودی پس از عمل آشنا خواهید شد.

ارکیدکتومی چیست؟

ارکیدکتومی یک عمل جراحی سرپایی برای برداشتن یک یا هر دو بیضه است. این جراحی معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، به این معنی که در طول عمل کاملا بی‌هوش هستید و دردی احساس نمی‌کنید.

دو نوع اصلی ارکیدکتومی وجود دارد:

• ارکیدکتومی ساده: در این روش، فقط یک بیضه برداشته می‌شود.
• ارکیدکتومی دوطرفه: در این روش، هر دو بیضه برداشته می‌شوند.

چه زمانی به ارکیدکتومی نیاز است؟

پزشک شما ممکن است ارکیدکتومی را به دلایل مختلفی توصیه کند، از جمله:

• سرطان بیضه: شایع‌ترین دلیل برای ارکیدکتومی، درمان سرطان بیضه است. در این موارد، معمولا بیضه سرطانی به طور کامل برداشته می‌شود.
• عفونت شدید بیضه: عفونت شدید بیضه که به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی پاسخ نمی‌دهد، ممکن است نیاز به ارکیدکتومی داشته باشد.
• درد مزمن بیضه: در موارد نادر، ارکیدکتومی ممکن است برای تسکین درد شدید و مزمن بیضه که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده است، انجام شود.
• تغییر جنسیت: مردانی که قصد تغییر جنسیت به زن را دارند، ممکن است تحت ارکیدکتومی قرار بگیرند.
• کنترل رشد سرطان پروستات: تستوسترون، به رشد سرطان پروستات کمک می کند و توسط بیضه ها تولید می شود؛ در نتیجه، برداشتن بیضه ها می تواند به کنترل رشد سرطان پروستات کمک کند. سطح تستوسترون پس از برداشتن بیضه، در خون به سرعت کاهش می یابد.

البته انجام ارکیدکتومی، سرطان پروستات را درمان نمی کند اما می تواند آن را کنترل کرده و علائم ناشی از آن را نیز کاهش دهد.

برداشتن بیضه، نوعی هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات است که البته روش درمانی رایجی نیست و در بیشتر موارد، احتمال استفاده از روش تزریق یا مصرف قرص برای کاهش سطح تستوسترون در خون، بیشتر می باشد.

برخی از افراد، انجام این جراحی را انتخاب می کنند زیرا این روش، نوعی درمان دائمی تر در مقایسه با تزریق منظم است. ارکیدکتومی، برگشت پذیر نیست. با این حال، برای برخی از افراد ممکن است برداشتن بیضه، امری ناراحت کننده باشد.

آمادگی برای ارکیدکتومی

قبل از ارکیدکتومی، پزشک شما یک معاینه فیزیکی کامل انجام خواهد داد و ممکن است آزمایش‌های مختلفی را تجویز کند. همچنین، پزشک در مورد خطرات و مزایای این جراحی با شما صحبت خواهد کرد.

برای آمادگی برای ارکیدکتومی، ممکن است لازم باشد:

• چند روز قبل از عمل، مصرف برخی داروها را قطع کنید.
• چند ساعت قبل از عمل، از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
• کسی را برای همراهی با خود ببرید.

روش انجام

برداشتن بیضه ها، نوعی جراحی ساده است. البته این جراحی، به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارد. اکثر بیماران، پس از یک شب بستری شدن در بیمارستان مرخص می شوند، اما برخی دیگر ممکن در همان روز جراحی نیز از بیمارستان مرخص شوند. مراحل انجام این جراحی به شرح زیر است:

1. بیهوشی: شما تحت بیهوشی عمومی قرار خواهید گرفت.

2. ایجاد برش: جراح برشی در کشاله ران یا کیسه بیضه ایجاد خواهد کرد.

3. برداشتن بیضه(ها): جراح بیضه یا بیضه‌های آسیب‌دیده را با دقت خارج می‌کند.

4. بستن عروق خونی: عروق خونی بریده شده بسته می‌شوند تا خونریزی کنترل شود.

5. بستن برش: برش جراحی با بخیه بسته می‌شود.

6. بیدار شدن: به تدریج از بیهوشی بیدار خواهید شد.

قبل از جراحی

این جراحی معمولا تحت بیهوشی عمومی، انجام می شود. در نتیجه فرد، در تمام طول جراحی بیهوش خواهد بود. البته در برخی موارد می توان با کمک بی حس کننده نخاعی، جراحی را انجام داد که در این شرایط، بیمار هوشیار خواهد بود اما به علت تزریق بی حسی به ستون فقرات خود، هیچگونه دردی را احساس نمی کند.

در طول جراحی

جراح، یک برش کوچک در کشاله ران ایجاد کرده و سپس بیضه ها را از طریق آن، خارج می کند. پس از برداشتن بیضه‌ها، ممکن است بیضه‌های مصنوعی (پروتز) به جای آنها قرار گیرد تا کیسه بیضه همان حالت قبلی خود را حفظ کند.

ممکن است بتوانید یک جراحی کوچکتر برای برداشتن تنها قسمت داخلی بیضه انجام دهید که ارکیدکتومی ساب کپسولی، نامیده می شود. بعد از این عمل دیگر نیازی به پروتز ندارید اما کیسه بیضه، کوچکتر می شود.

پس از جراحی

ممکن است بعد از جراحی، فرد کمی احساس ناراحتی داشته باشد. همچنین روی کیسه بیضه نیز چند بخیه قرار خواهد گرفت که معمولاً قابل جذب هستند بنابراین نیازی به کشیدن آنها نیست. ممکن است فرد همان روز یا یک شب بعد از عمل از بیمارستان مرخص شود.

مراقبت‌های بعد از ارکیدکتومی

پس از ارکیدکتومی، در اتاق ریکاوری تحت نظر قرار خواهید گرفت تا علائم حیاتی شما کنترل شود. در صورت عدم وجود عوارض جانبی جدی، می‌توانید در همان روز به خانه بازگردید.

مراقبت‌های بعد از ارکیدکتومی برای بهبودی سریع و جلوگیری از عوارض جانبی بسیار مهم است. پزشک شما دستورالعمل‌های خاصی را به شما ارائه خواهد داد، اما به طور کلی، مراقبت‌های بعد از ارکیدکتومی شامل موارد زیر است:

• استراحت: در چند روز اول بعد از جراحی، استراحت کافی داشته باشید و از فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
• کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد روی ناحیه جراحی می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
• مصرف دارو: داروهای تجویز شده توسط پزشک را طبق دستورالعمل مصرف کنید. این داروها معمولا شامل مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها هستند.
• تعویض پانسمان: طبق دستور پزشک، پانسمان جراحی را تعویض کنید.
• حمام کردن: از حمام کردن در وان به مدت چند روز خودداری کنید. دوش گرفتن با آب ولرم اشکالی ندارد.
• فعالیت جنسی: تا زمانی که پزشک اجازه ندهد، از فعالیت جنسی خودداری کنید.

عوارض جانبی احتمالی ارکیدکتومی

مانند هر عمل جراحی دیگری، ارکیدکتومی نیز عوارض جانبی احتمالی دارد. این عوارض جانبی معمولا خفیف هستند و به مرور زمان برطرف می‌شوند. برخی از عوارض جانبی احتمالی ارکیدکتومی عبارتند از:

• درد و تورم: بیضه و ناحیه اطراف آن ممکن است بعد از جراحی دچار درد و تورم شود. این عوارض معمولا با داروهای مسکن قابل کنترل هستند.
• خونریزی: خونریزی خفیف در محل جراحی طبیعی است. با این حال، در صورت خونریزی شدید، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
• عفونت: خطر عفونت در محل جراحی وجود دارد. برای کاهش این خطر، پزشک برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد.
• جمع شدن مایع (هماتوم): ممکن است مایعی در محل جراحی جمع شود که به آن هماتوم گفته می‌شود. در صورت لزوم، پزشک این مایع را با سرنگ تخلیه خواهد کرد.

عوارض بلندمدت ارکیدکتومی

برخی از عوارض جانبی ارکیدکتومی ممکن است بلندمدت باشند. این عوارض عبارتند از:

• کاهش سطح تستوسترون: بیضه‌ها مسئول تولید هورمون تستوسترون هستند. برداشتن بیضه‌ها منجر به کاهش سطح تستوسترون می‌شود. کاهش تستوسترون می‌تواند عوارضی مانند کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ، خستگی، و کاهش توده عضلانی داشته باشد.
• کاهش باروری: ارکیدکتومی معمولا منجر به ناباروری می‌شود. با این حال، در برخی موارد، مردان می‌توانند قبل از جراحی اسپرم خود را فریز کنند.
• مشکلات روحی و روانی: ارکیدکتومی می‌تواند بر سلامت روحی و روانی فرد تأثیر بگذارد. احساس افسردگی، اضطراب، و کاهش اعتماد به نفس بعد از عمل جراحی شایع است.

پزشکان پیش از جراحی، از بیشتر بودن مزایای این جراحی در مقایسه با خطرات آن اطمینان حاصل خواهند کرد.

خطرات جراحی برداشتن بیضه شامل موارد زیر هستند:

• گرگرفتگی
• اختلال در نعوظ

این جراحی ممکن است بر توانایی فرد در باروری نیز تأثیر بگذارد؛ بنابراین در صورتی که این موضوع، برای بیمار مهم باشد، لازم است با پزشک خود صحبت کند. برای حل این مشکل معمولاً استفاده از بانک اسپرم قبل از جراحی، پیشنهاد می شود.

کنار آمدن با تغییرات احتمالی در میل جنسی و ناباروری احتمالاً برای فرد دشوار خواهد بود. صحبت کردن با یک دوست صمیمی یا یک مشاور در این مورد می تواند کمک کننده باشد.

بهبودی بعد از ارکیدکتومی

مدت زمان بهبودی بعد از ارکیدکتومی بسته به نوع جراحی و شرایط فردی شما متفاوت است. اما به طور کلی، اکثر مردان می‌توانند ظرف یک هفته به فعالیت‌های عادی خود بازگردند.

در صورت مشاهده هر گونه علائم غیرطبیعی مانند تب، لرز، خونریزی شدید، یا قرمزی و تورم محل جراحی، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.

بیمار پس از ۶ هفته یا بیشتر پس از جراحی باید به پزشک خود، مراجعه کند. پزشک در این ملاقات ها موارد زیر را بررسی خواهد کرد:

• معاینه بیمار
• پرسیدن درباره احساس بیمار و بروز مشکلات احتمالی

این ملاقات همچنین فرصتی برای فرد ایجاد می کند تا هر گونه سوالی که دارد را از پزشک بپرسد؛ بنابراین هر سوالی را که قبل از ویزیت دارید یادداشت کنید تا در زمان مراجعه آنها را از پزشک خود بپرسید. همچنین داشتن یک همراه در این ملاقات ها می تواند در به خاطر سپردن موارد ذکر شده در طول جلسه کمک کند.

پس از اولین معاینه، فرد به پیگیری برای نظارت بر سرطان خود ادامه خواهد داد. زمان های لازم برای چکاپ، متفاوت است. از پزشک خود بپرسید که هر چند وقت یکبار نیاز به معاینه دارید و در این معاینات، چه مواردی مورد بررسی قرار می گیرند.

زندگی بعد از ارکیدکتومی

برداشتن بیضه‌ها می‌تواند بر زندگی فرد تأثیر بگذارد. کاهش سطح تستوسترون می‌تواند منجر به عوارض جانبی مختلفی شود. برای مقابله با این عوارض، پزشک ممکن است برای شما درمان جایگزین تستوسترون (TRT) تجویز کند. TRT می‌تواند به بهبود علائم ناشی از کمبود تستوسترون مانند کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ کمک کند.

علاوه بر درمان دارویی، تغییرات سبک زندگی نیز می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی بعد از ارکیدکتومی کمک کنند. این تغییرات عبارتند از:

• رژیم غذایی سالم: مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به حفظ سطح انرژی و توده عضلانی کمک کند.
• ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم می‌تواند به بهبود خلق و خو، افزایش سطح انرژی، و حفظ سلامت قلب و عروق کمک کند.
• مشاوره روانشناسی: صحبت با یک روانشناس می‌تواند به فرد در کنار آمدن با عوارض روحی و روانی ناشی از ارکیدکتومی کمک کند.

جایگزین‌های احتمالی ارکیدکتومی

در برخی موارد، بسته به شرایط، ممکن است جایگزین‌هایی برای ارکیدکتومی وجود داشته باشد. برخی از این جایگزین‌ها عبارتند از:

• رادیوتراپی: رادیوتراپی از امواج پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.
• شیمی‌درمانی: شیمی‌درمانی از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.
• برداشتن بخشی از بیضه: در برخی موارد، ممکن است تنها بخشی از بیضه که درگیر سرطان است، برداشته شود.

نتیجه‌گیری

ارکیدکتومی یک عمل جراحی برای برداشتن یک یا هر دو بیضه است. این جراحی به دلایل مختلفی از جمله سرطان بیضه، عفونت شدید بیضه، و درد مزمن بیضه انجام می‌شود. ارکیدکتومی معمولا یک عمل جراحی سرپایی است و عوارض جانبی آن نیز معمولا خفیف و گذرا هستند. با این حال، کاهش سطح تستوسترون ناشی از برداشتن بیضه‌ها می‌تواند عوارض بلندمدتی به همراه داشته باشد. برای مقابله با این عوارض، درمان جایگزین تستوسترون و تغییرات سبک زندگی توصیه می‌شود.

اگرچه ارکیدکتومی می‌تواند یک جراحی چالش‌برانگیز باشد، اما با مراقبت‌های بعد از عمل مناسب و حمایت تیم پزشکی، فرد می‌تواند به خوبی بهبود یابد و کیفیت زندگی خود را حفظ کند.

پرسش های متداول