آمپول کابازیتاکسل در سرطان پروستات (تزریق وریدی) + عوارض

سرطان پروستات، شایع‌ترین سرطان در میان آقایان بالای ۵۰ سال است. پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه درمان این بیماری صورت گرفته است. آمپول کابازیتاکسل (Cabazitaxel) یکی از داروهای شیمی درمانی قوی است که در مراحل پیشرفته سرطان پروستات به کار می‌رود. اما این دارو چگونه عمل می‌کند و عوارض جانبی آن چیست؟ در این مقاله قصد داریم به دنیای آمپول کابازیتاکسل سفر کنیم و با هم ببینیم این دارو چگونه به مبارزه با سرطان پروستات می‌رود.

آمپول کابازیتاکسل چیست و چگونه عمل می کند؟

آمپول کابازیتاکسل با نام تجاری دیگری شناخته نمی‌شود و از دسته داروهای شیمی درمانی تاکسان (Taxane) به شمار می‌رود. سلول‌های سرطانی برای تقسیم و تکثیر خود به پروتئین‌هایی به نام توبولین (Tubulin) نیاز دارند. توبولین‌ها اسکلت درونی سلول را تشکیل می‌دهند و در تقسیم سلولی نقش اساسی ایفا می‌کنند. آمپول کابازیتاکسل با مهار عملکرد توبولین‌ها مانع از تقسیم و تکثیر سلول‌های سرطانی می‌شود.

تصور کنید که توبولین‌ها مانند ریل‌های راه‌آهنی هستند که واگن‌های قطار (کروموزوم‌ها) روی آن‌ها حرکت می‌کنند. آمپول کابازیتاکسل با برهم زدن این ریل‌ها، جلوی حرکت قطار و رسیدن واگن‌ها به مقصد (تقسیم سلولی) را می‌گیرد. در نتیجه، سلول‌های سرطانی از بین می‌روند و یا رشد آن‌ها به طور قابل توجهی کند می‌شود.

نام عمومی: کابازیتاکسل

نام تجاری: جوتانا

اشکال مصرفی: محلول داخل وریدی (60 میلی گرم/1.5 میلی لیتر)

دسته دارویی: مهارکننده‌های میتوتیک

کابازیتاکسل همراه با پردنیزون برای درمان سرطان پروستاتی که به سایر قسمت های بدن نیز گسترش یافته است (متاستاتیک) استفاده می شود. کابازیتاکسل معمولاً پس از قطع اثر سایر داروهای سرطان که استفاده کردید، تجویز می شود.

کابازیتاکسل همچنین ممکن است برای اهداف دیگری که در این راهنمای دارویی ذکر نشده است نیز استفاده شود.

آمپول کابازیتاکسل برای چه کسانی تجویز می‌شود؟

آمپول کابازیتاکسل به تنهایی برای درمان سرطان پروستات استفاده نمی‌شود. پزشک متخصص شما ممکن است این دارو را در ترکیب با داروهای دیگر شیمی درمانی مانند دگزامتازون (Dexamethasone) برای آقایان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته هورمونی مقاوم (Castration-Resistant Prostate Cancer - CRPC) تجویز کند.

سرطان پروستات هورمونی مقاوم، نوعی از سرطان پروستات است که بعد از درمان‌های هورمونی مانند مهارکننده‌های تولید تستوسترون، همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد.

عوارض جانبی کابازیتاکسل

کابازیتاکسل می تواند نوعی واکنش آلرژیک جدی ایجاد کند. همچنین در صورت بروز علائم واکنش آلرژیک مانند کهیر، راش پوستی یا قرمزی پوست، تنگی قفسه سینه یا مشکلات تنفسی، احساس سبکی سر یا سرگیجه و تورم در صورت، لب ها، زبان یا گلو بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.

کابازیتاکسل می تواند عوارض جانبی جدی یا کشنده ایجاد کند. بنابراین در صورت بروز موارد زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

• بی حسی، درد ناشی سوزش، یا احساس گزگز در دست ها یا پاها
• درد یا ناراحتی ناگهانی قفسه سینه، خس خس سینه، سرفه خشک، احساس تنگی نفس
• درد یا حساسیت معده، استفراغ یا اسهال شدید، یبوست مداوم
• وجود خون در ادرار، دفع بیشتر ادرار، درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
• علائم کاهش سلول های خونی مانند: تب، لرز، درد عضلانی، زخم های دهان، زخم های پوستی، کبودی آسان، خونریزی غیرعادی، رنگ پریدگی پوست، سردی دست ها و پاها، احساس سبکی سر یا تنگی نفس
• علائم خونریزی معده مانند: مدفوع خونی یا تیره، سرفه خونی یا استفراغ شبیه به تفاله قهوه
• علائم مشکل کلیوی مانند: ادرار کم یا عدم ادرار، ادرار دردناک یا دشوار، تورم در دست یا پا، احساس خستگی یا تنگی نفس

همچنین در صورت بروز عوارض جانبی خاص، ممکن است درمان سرطان به تعویق بیفتد یا برای همیشه قطع شود.

عوارض جانبی رایج کابازیتاکسل می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب، تعداد پایین سلول های خون
• بی حسی یا گزگز
• تهوع، استفراغ، درد معده، کاهش اشتها
• یبوست، اسهال
• ضعف، احساس خستگی
• وجود خون در ادرار
• کمر درد، درد مفاصل
• سرفه، تنگی نفس
• تغییر حس چشایی
• ریزش مو

البته این موارد لیست کاملی از عوارض جانبی نیست و ممکن است موارد دیگری نیز اتفاق بیفتد. با این حال برای مشاوره پزشکی و کسب اطلاعات بیشتر در مورد عوارض جانبی این دارو به پزشک خود مراجعه کنید.

موارد احتیاطی

کابازیتاکسل می تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد. همچنین ممکن است باعث شود راحت‌تر به عفونت‌ها، حتی عفونت‌های جدی یا کشنده، به‌خصوص اگر 65 سال یا بیشتر دارید، مبتلا شوید. با این حال در صورت بروز علائمی همچون: تب، درد عضلانی، سرفه، اسهال، یا درد یا سوزش هنگام ادرار به پزشک خود مراجعه کنید.

ممکن است نوعی واکنش آلرژیک جدی در طول تزریق اتفاق بیفتد. بنابراین در صورت بروز راش پوستی یا قرمزی پوست، گرفتگی قفسه سینه یا مشکلات تنفسی، تورم در صورت یا زمانی که احساس می‌کنید ممکن است بیهوش شوید، فوراً به مراقبان یا پزشک خود اطلاع دهید.

همچنین در صورت بروز علائم دیگری از عوارض جانبی جدی از جمله: درد شدید معده، خون در ادرار یا مدفوع، ادرار کم یا بدون ادرار، درد قفسه سینه یا تنگی نفس، به پزشک خود اطلاع دهید.

نحوه مصرف آمپول کابازیتاکسل

آمپول کابازیتاکسل به صورت تزریق وریدی (داخل رگ) و توسط پرستار یا پزشک متخصص در بیمارستان تجویز می‌شود. دوز مصرفی و تعداد دفعات تزریق بر اساس شرایط بیمار و مرحله پیشرفت بیماری توسط پزشک تعیین می‌شود.

نکات مهم در زمان تزریق آمپول کابازیتاکسل:

• قبل از تزریق دارو، حتما سابقه پزشکی و سایر داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید.
• در صورت داشتن هرگونه عوارض جانبی در حین تزریق، فورا به پرستار یا پزشک خود اطلاع دهید.
• پس از تزریق دارو، باید به مدت چندین ساعت تحت نظر پزشک قرار بگیرید.

قبل از مصرف این دارو

در صورت وجود حساسیت به کابازیتاکسل و یا موارد زیر نباید از آن استفاده کنید:

• مشکلات شدید کبدی
• کاهش گلبول های سفید خون
• حساسیت به هر دارویی که حاوی پلی سوربات 80 باشد

در صورت وجود سابقه بیماری موارد زیر حتماً به پزشک خود اطلاع دهید:

• پرتو درمانی
• بیماری کبد یا کلیه
• مشکلات تنفسی
• واکنش آلرژیک شدید به هر دارویی

اگرچه کابازیتاکسل برای زنان استفاده نمی شود، اما اگر پدر از این دارو استفاده کند، ممکن است باعث نقص مادرزادی در نوزاد شود.

اگر شریک جنسی شما توانایی باردار شدن را دارد، از روش های موثر کنترل بارداری استفاده کنید و به مدت حداقل 3 ماه پس از مصرف آخرین دوز مصرف داروی ضد بارداری را ادامه دهید. همچنین اگر در این مدت بارداری اتفاق افتاد فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

این دارو ممکن است بر باروری (توانایی شما برای بچه دار شدن) تأثیر بگذارد. با این حال، استفاده از روش های موثر کنترل بارداری برای جلوگیری از بارداری مهم است زیرا کابازیتاکسل می تواند به جنین آسیب برساند.

کابازیتاکسل چگونه تجویز می شود؟

کابازیتاکسل به صورت تزریق داخل وریدی تجویز می شود. این کار را باید یک پزشک یا پرستار برای بیمار انجام دهد.

• کابازیتاکسل باید به آرامی تزریق شود و تزریق ممکن است حدود 1 ساعت طول بکشد.
• کابازیتاکسل معمولاً هر 3 هفته یک بار تجویز می شود. همچنین برای جلوگیری از بروز برخی عوارض جانبی، ممکن است پزشک داروهای دیگری را برای شما تجویز کند.
• به احتمال زیاد ممکن است پزشک دستور دهد که بیمار پردنیزون (داروی استروئیدی) را هر روز در طول درمان با کابازیتاکسل به صورت خوراکی مصرف کند. همچنین بدون اجازه پزشک مصرف پردنیزون را متوقف نکنید، زیرا ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی ناشی از توقف مصرف کابازیتاکسل ایجاد شود. اگر دوز مصرفی خود را فراموش کردید یا به هر دلیلی مصرف پردنیزون را متوقف کردید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
• کابازیتاکسل همچنین می تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد و ممکن است باعث شود که بیمار راحت‌تر به عفونت‌ها، حتی عفونت‌های جدی یا کشنده، به‌خصوص اگر 65 سال یا بیشتر دارید، مبتلا شوید. بنابراین پزشک باید به طور منظم شما را معاینه کند.
• در صورت بروز استفراغ یا اسهال مداوم، با تعریق بیش از حد معمول، به پزشک خود مراجعه کنید. زیرا هنگام دریافت کابازیتاکسل ممکن است بیمار به راحتی دچار کمبود آب بدن و به دنبال آن عدم تعادل الکترولیت جدی شود.
• همچنین ممکن است پزشک به شما بگوید که در طول درمان با کابازیتاکسل به طور منظم دمای خود را در خانه بررسی کنید.

توجه

به یاد داشته باشید، این دارو و سایر داروها را دور از دسترس کودکان قرار دهید، هرگز داروهای خود را با دیگران به اشتراک نگذارید و از این دارو تنها برای موارد تجویز شده استفاده کنید.

پرسش های متداول