عوامل موثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات کدامند؟

به طور کلی، همه آقایان ممکن است در طول زندگی خود به سرطان پروستات مبتلا شوند. با این حال، برخی عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات وجود دارند که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند.

سرطان پروستات چیست؟

پروستات غده کوچکی است که در زیر مثانه قرار دارد و بخشی از دستگاه تناسلی مردان را تشکیل می دهد. بیشتر افراد در سنین بالا به سرطان پروستات مبتلا می شوند. معمولاً سلول های سرطانی پروستات رشد کندی دارند؛ با این حال در موارد نادر، سلول‌های سرطانی ممکن است تهاجمی‌تر بوده، به سرعت رشد کرده و به سایر نواحی بدن نیز گسترش یابند. هرچه بیماری سریع‌تر توسط پزشک تشخیص داده شود و درمان شروع شود، احتمال بیشتری برای اثربخشی و موفقیت درمان وجود دارد.

به گفته بنیاد درمانی اورولوژی، سرطان پروستات دومین علت شایع مرگ و میر ناشی از سرطان در میان آمریکایی‌ها می باشد. از هر 7 مرد 1 نفر در طول زندگی خود به این بیماری مبتلا می شود و تقریباً از هر 39 نفر 1 نفر در اثر ابتلا به آن فوت می کند. بیشتر این مرگ و میرها در افراد مسن رخ می دهد.

چه چیزی باعث بروز سرطان پروستات می شود؟

مانند دیگر انواع سرطان‌ها، تعیین علت دقیق ابتلا به سرطان پروستات آسان نیست. در بسیاری از موارد، عوامل متعددی، از جمله ژنتیک و قرار گرفتن در معرض سموم محیطی، مانند برخی مواد شیمیایی یا پرتوهای رادیواکتیو، در بروز این بیماری نقش دارند.

در نهایت، جهش در DNA یا ماده ژنتیکی منجر به رشد سلول های سرطانی می شود. این جهش‌ها باعث می‌شوند که سلول‌های پروستات شروع به رشد غیرقابل کنترل و غیر طبیعی کنند. سلول های غیرطبیعی یا سرطانی، به رشد و تقسیم ادامه داده و تومور را تشکیل می دهند. در صورت ابتلا به نوع تهاجمی سرطان پروستات، سلول های سرطانی ممکن است از محل اصلی تومور خارج شده و به دیگر قسمت های بدن گسترش یابند (متاستاز).

عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات

سرطان پروستات نوعی بیماری‌ مختص به مردان است. خطر بروز سرطان پروستات در بعضی موارد قابل کنترل است و شناخت عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به آن می‌تواند در پیشگیری و درمان این بیماری مؤثر باشد. در این مقاله، به بررسی عواملی که در ابتلا به سرطان پروستات تأثیرگذار هستند، می‌پردازیم. عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارتند از: سن، نژاد، چاقی و سابقه خانوادگی.

برخی از عوامل می توانند در بروز این سرطان تأثیر بگذارند، این عوامل عبارتند از:

• سابقه خانوادگی
• سن
• نژاد
• موقعیت جغرافیایی
• رژیم غذایی

یکی دیگر از عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات، سابقه خانوادگی است. بنا بر نظر انجمن سرطان آمریکا، اگر پدر یا برادر فردی مبتلا به سرطان پروستات باشند، احتمال ابتلا به این بیماری برای او بیشتر از دو برابر می شود. خطر ابتلای فرد به سرطان پروستات به خصوص اگر بستگان درجه یک او در زمان جوانی به این سرطان مبتلا شده باشند، به مراتب بیشتر خواهد بود.

در برخی موارد، جهش هایی که منجر به سرطان پروستات می شوند، ارثی هستند، به همین دلیل است که اگر شخصی سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پروستات را داشته باشد، بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارد، زیرا ممکن است DNA آسیب دیده را به ارث برده باشد.

طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، تقریباً 5 تا 10 درصد از موارد ابتلا به سرطان پروستات ناشی از جهش های ارثی است. این مورد با جهش های ارثی در چندین ژن مختلف مرتبط است، این ژن‌ها عبارتند از:

• RNASEL که قبلا HPCI نامیده می شد
• BRCA1 و BRCA2 که با سرطان پستان و تخمدان در زنان نیز مرتبط است
• MSH2، MLH1، و دیگر ژن های سیستم ترمیم عدم تطابق DNA
• HOXB13

شما می توانید از مرجع سرطان پروستات ایران اطلاعات تکمیلی را در خصوص "ژن های وراثتی و ارتباط آنها با سرطان پروستات" کسب کنید.

یکی از بزرگ ترین عوامل مؤثر در ابتلا به سرطان پروستات، سن است. این بیماری به ندرت در افراد جوان بروز می کند. بنیاد سرطان پروستات گزارش می دهد که از هر 10000 مرد زیر 40 سال در ایالات متحده 1 نفر از آن‌ها به این سرطان مبتلا می شود. این عدد برای افراد بین 40 تا 59 سال به 1 در 38 و در افراد بین 60 تا 69 سال به 1 در 14 می رسد. اکثر موارد ابتلا به سرطان پروستات، در افراد بالای 65 سال تشخیص داده می شود.

میزان ابتلا به سرطان پروستات در نژاد مختلف

اگرچه دلایل تاثیر این مورد به طور کامل شناخته نشده است اما نژاد و قومیت از عوامل موثر در بروز سرطان پروستات هستند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها گزارش می دهد در کشور آمریکا، افرادی با نژاد آفریقایی-آمریکایی، بالاترین میزان ابتلا به سرطان پروستات را دارند و پس از آن ها سفیدپوست ها، اسپانیایی ها، سرخپوستان آمریکایی/ بومی های آلاسکا قرار دارند. بر اساس گزارش انجمن سرطان آمریکا، افراد دارای نژاد آفریقایی-آمریکایی دو برابر بیشتر از افراد سفیدپوست در معرض مرگ ناشی از ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند؛ همچنین در این افراد احتمال تشخیص در مراحل بدخیم سرطان و در نتیجه بی تاثیر بودن درمان نیز بیشتر است. احتمال کاهش بقا پس از ابتلا به سرطان پروستات در این افراد، دو برابر افراد سفیدپوست است.

پس می توان گفت که یکی دیگر از عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات، نژاد می باشد. احتمال ابتلا به سرطان پروستات نیز می تواند در افراد اسکاندیناویایی بیشتر باشد. از نظر تاریخی، بروز این سرطان در شرق آسیا (ژاپن و چین) کمتر است. با این حال، چینی ها و ژاپنی هایی که به ایالات متحده مهاجرت می کنند، در مقایسه با جمعیت بومی خود، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار می گیرند.

 

تحقیقات پزشکی نشان می دهند که رژیم غذایی مردم در کشورهای صنعتی می تواند یکی از عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات باشد. در ادامه اطلاعاتی در مورد رژیم غذایی و تأثیر آن بر احتمال ابتلا به سرطان پروستات ذکر شده است:

• چربی. برخی مطالعات نشان می دهند، افراد که رژیم غذایی پرچربی دارند، به خصوص اگر حاوی گوشت قرمز یا لبنیات پرچرب باشد، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند.
• میوه ها و سبزیجات. داشتن رژیم های غذایی سرشار از میوه ها و سبزیجات می تواند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد، اگرچه مشخص نیست که به طور خاصی، کدام ماده مغذی باعث این اثر می شود.
• کاروتنوئیدها. طی آزمایش هایی مشاهده شده است که کاروتنوئیدها مانند لیکوپن از رشد سلول های سرطانی پروستات، جلوگیری می کنند. منبع اصلی لیکوپن، گوجه فرنگی فرآوری شده است.

مطالعه‌ای که در سال 2017 انجام شد، به بررسی رژیم غذایی 525 فرد که به تازگی به سرطان پروستات مبتلا شده بودند، پرداخت و ارتباط بین مصرف لبنیات پرچرب و بروز سرطان را بیان کرد. 

به نظر می رسد افرادی که از رژیم های غذایی سرشار از گوشت و لبنیات پرچرب استفاده می کنند، میوه و سبزیجات کمتری مصرف می کنند؛ محققان هنوز به طور دقیق اظهار نکرده اند که آیا افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات به مصرف بالای موادغذایی پرچرب بستگی دارد یا کمبود مصرف میوه ها و سبزیجات. به همن منظور تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

شما می توانید از مرجع سرطان پروستات ایران ، اطلاعات تکمیلی را در خصوص"نقش تغذیه در پیشگیری از سرطان پروستات" کسب کنید.

بیشتر مطالعات انجام شده به این نتیجه رسیده اند که چاقی به طور مستقیم از عوامل اصلی ابتلا به سرطان پروستات نمی باشد اما می تواند بدن را مستعد ابتلا به این بیماری کند.

شما میتوانید از مرجع سرطان پروستات ایران ، اطلاعات تکمیلی را در خصوص"وزن مناسب برای پیشگیری از سرطان پروستات" کسب کنید.

تأثیر عوامل محیطی بر ابتلا به سرطان پروستات

برخی از مطالعات نشان می دهند افرادی که در تماس با انواع خاصی از مواد شیمیایی قرار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند. به عنوان مثال، آتش نشانان به طور دائم در تماس محصولات ضد احتراق قرار می گیرند و یا کشاورزان در معرض مواد شیمیایی کشاورزی قرار دارند؛ افرادی که در این حرفه ها فعالیت می کنند ممکن است به دلیل قرار گرفتن در تماس با مواد شیمیایی، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار داشته باشند؛ پس یکی دیگر از عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات عوامل محیطی و شیمیایی است.

موقعیت جغرافیایی

محل زندگی نیز می تواند بر ابتلا به سرطان پروستات تأثیر بگذارد. در حالی که افراد آسیایی ساکن آمریکا (نژاد زرد پوست) نسبت به سایر نژادهای ساکن در این قاره کمتر به این بیماری مبتلا می شوند، آسیایی‌های ساکن آسیا به مراتب کمتر به سرطان پروستات مبتلا می شوند. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، بروز سرطان پروستات در آمریکای شمالی، کارائیب، شمال غربی اروپا و استرالیا بیشتر از آسیا، آفریقا، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی است. عوامل محیطی و فرهنگی می توانند در این زمینه نقش داشته باشند.

بنیاد سرطان پروستات اشاره می‌کند که در ایالات متحده، افرادی که در ایالات شمالی زندگی می کنند، نسبت به افرادی که در موقعیت جنوبی تر زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض مرگ ناشی از ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند. دلیل این اتفاق می تواند کاهش دریافت نور خورشید و در نتیجه کاهش ویتامین D توضیح داده شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد کمبود ویتامین D می تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.

عوامل موثر در ابتلا به سرطان پروستات بدخیم (تهاجمی) چیست؟

سرطان های پروستات تهاجمی کمی متفاوت تر از سرطان پروستات با رشد آهسته هستند. برخی عوامل در ابتلا به انواع تهاجمی تر این بیماری نقش دارند؛ به عنوان مثال، از این دسته می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استعمال دخانیات
• چاقی
• بی تحرک بودن
• مصرف سطوح بالای کلسیم

چه مواردی در ابتلا به این سرطان مؤثر نیستند؟

برخی از مواردی که زمانی به عنوان عوامل موثر در ابتلا به سرطان پروستات در نظر گرفته می شدند، اکنون به نظر می رسد که هیچ ارتباطی به این بیماری ندارند؛ از جمله:

• به نظر نمی رسد که فعالیت جنسی تأثیری بر احتمال ابتلا به سرطان پروستات داشته باشد.
• به نظر نمی رسد انجام وازکتومی احتمال ابتلا را افزایش دهد.
• هیچ ارتباط شناخته شده ای بین مصرف الکل و سرطان پروستات وجود ندارد.

پس از درمان، چه انتظاری می توان داشت؟

اگرچه برخی از موارد ابتلا به سرطان پروستات، تهاجمی هستند، اما بیشتر آنها اینطور نیستند. اکثر افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، می توانند انتظار نتیجه خوب و سال های طولانی زندگی را داشته باشند. هرچه سرطان زودتر تشخیص داده شود، نتیجه درمان بهتر خواهد بود. با این حال حتی افرادی که بیماریشان در مراحل بالاتر تشخیص داده می شود، می توانند نتیجه خوبی از درمان بگیرند. کاهش یا از بین رفتن علائم، کند شدن رشد سرطان و افزایش بقا تا چندین سال از نتایج درمان مؤثر، حتی با وجود پیشرفته بودن بیماری است.

راهکارهای پیشگیری از سرطان پروستات

برای پیشگیری از سرطان پروستات، می‌توان اقداماتی انجام داد. از این اقدامات می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. مراقبت از سلامت عمومی: حفظ سلامت عمومی بدن از طریق تغذیه سالم، ورزش منظم و کاهش استرس می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات مؤثر باشد.
2. مراجعه به پزشک: برای افرادی که در گروه پر خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند، مراجعه منظم به پزشک و انجام منظم  آزمایش های پروستات می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان به موقع این بیماری کمک کند. 
3. مصرف مواد غذایی سالم: مصرف مواد غذایی سالم و غنی از مواد مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، ماهی و مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و فیتوکمیکال‌ها می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات نقش داشته باشد.
4. اجتناب از مصرف مواد آسیب رسان: اجتناب از مصرف عوامل آسیب رسان؛ مانند سیگار، الکل و مواد مخدر می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات مؤثر باشد.

نتیجه‌گیری

شناخت عوامل مؤثر و خطرساز در ابتلا به سرطان پروستات، می‌تواند به پیشگیری، تشخیص زودرس و درمان این بیماری کمک کند. سن، نژاد، چاقی و سابقه خانوادگی از جمله عواملی هستند که در ابتلا به سرطان پروستات تأثیرگذار هستند. با رعایت راهکارهای پیشگیری مانند حفظ سلامت عمومی، مراجعه منظم به پزشک، مصرف مواد غذایی سالم، و اجتناب از مصرف مواد مضر، می‌توان خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش داد.