اخته کردن شیمیایی (روش دارویی کاهش هورمون های جنسی)

اخته کردن شیمیایی همچنین به عنوان اخته کردن پزشکی یا روش دارویی کاهش هورمون های جنسی نیز شناخته می‌شود. از این روش برای درمان برخی از سرطان‌های پروستات و پستان استفاده می‌شود و درمانی برگشت پذیر است.

اخته کردن شیمیایی چیست؟

اخته کردن شیمیایی، که در برخی موارد به عنوان اخته پزشکی نیز نامیده می شود، با استفاده از مواد شیمیایی یا مصرف برخی داروها برای توقف تولید هورمون‌های جنسی انجام می شود. اگرچه بسیاری از مردم این فرآیند را به عنوان راهی برای متوقف کردن مجرمان جنسی می دانند، اما اخته پزشکی به عنوان درمانی برای تومورهایی که از هورمون های جنسی تغذیه می کنند نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از این درمان که روش دارویی کاهش هورمون های جنسی نیز نامیده می شود، معمولاً برای درمان سرطان پستان و سرطان پروستات استفاده شود.

اقدامات پیش از اخته کردن شیمیایی

قبل از اینکه پزشک، انجام اخته کردن شیمیایی را تجویز کند، باید از پاسخ دهی و تاثیر روش دارویی کاهش هورمون های جنسی بر سرطان آگاه شود.

اگر هدف درمان، کاهش تستوسترون باشد، پزشک ممکن است در مورد ارکیکتومی، که نوعی جراحی است که به طور دائم سطح تستوسترون را در بدن کاهش می دهد، با بیمار صحبت کند. در طی این جراحی ممکن است یک یا هر دو بیضه برداشته شوند. همچنین نسخه دیگری از این روش وجود دارد که تنها بافت تولید کننده تستوسترون را برمی دارد که به آن عمل ارکیکتومی ساب کپسولار می گویند. برخلاف اخته کردن شیمیایی، این روش‌ها قابل برگشت نیستند.

نحوه انجام اخته کردن شیمیایی

هورمون‌های جنسی مردانه به نام آندروژن‌ها شناخته می‌شوند. این هورمونها شامل تستوسترون و دی هیدروتستوسترون (DHT) هستند. یکی از وظایف آن‌ها رشد و عملکرد غده‌ی پروستات است. هورمون درمانی برای سرطان پروستات معمولاً با هدف کاهش تعداد آندروژن‌های تولید شده و جلوگیری از تحریک رشد سرطان توسط آن‌ها طراحی شده است. همچنین به آن درمان محرومیت از آندروژن نیز گفته می شود.

روش دارویی کاهش هورمون های جنسی برای مبارزه با سرطان پروستات می تواند به یکی از روش های زیر عمل کند:

• کاهش تولید آندروژن توسط بیضه ها.
• جلوگیری از فعالیت آندروژن ها در بدن.
• جلوگیری از تولید آندروژن در قسمت دیگری از بدن.

دارو های مورد استفاده در اخته کردن شیمیایی

در این قسمت، دسته بندی داروهای مورد استفاده برای اخته کردن شیمیایی برای درمان سرطان پروستات بیان شده است:

آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) یا آنالوگ های GnRH -  که آگونیست های هورمون آزاد کننده هورمون لوتئینه کننده (LHRH) یا آنالوگ های LHRH نیز نامیده می شوند:

این داروها غده هیپوفیز را از ترشح هورمون لوتئینیزه کننده که به بیضه‌ها دستور تولید تستوسترون می‌دهد، باز می دارند. با این حال، پس از دریافت این داروها، ابتدا سطح هورمون ها بالا می روند و در نهایت از بین می روند. در این مرحله، ممکن است فرد با افزایش تستوسترون مواجه شود. همچنین ممکن است همزمان با شروع درمان با آگونیست GnRH برای کمک به کنترل عوارض جانبی، نیاز به دریافت نوع دیگری از دارو (درمان آنتی آندروژن) نیز باشد. این داروها به صورت تزریق یا ایمپلنت زیر پوستی تجویز خواهند شد. داروهای موجود در این دسته در ایالات متحده شامل موارد زیر هستند:

• گوسرلین (زولادکس)
• هیسترلین ( وانتاس)
• لوپرولید ( لوپرون)
• تریپتورلین (Trelstar)

آنتاگونیست های GnRH یا آنتاگونیست های LHRH

این داروها بدون ایجاد اثر شعله ور شدن تستوسترون، از تولید تستوسترون جلوگیری می کنند. معمولا داروهای زیر برای درمان سرطان پیشرفته پروستات مورد استفاده قرار می گیرند:

• دگارلیکس (فرماگون)، به صورت تزریقی.
• رلوگولیکس (اورگوویکس )، به صورت قرص های خوراکی.

درمان های آنتی آندروژن

این داروها بدن را از استفاده از آندروژن ها باز می دارند. به این درمان ها، به مسدود کننده های کامل آندروژن گفته می شود. این داروها معمولاً هنگامی مورد استفاده قرار می گیرند که درمان محرومیت از آندروژن (ADT) اثربخشی نداشته باشد. برخی داروها معمولاً به تنهایی استفاده نمی شوند اما می توانند در ترکیب با ADT مورد استفاده قرار گیرند که این داروها شامل موارد زیر هستند:

• فلوتامید.
• بیکالوتامید(کاسودکس)
• آپالوتامید (ارلیدا)
• نیلوتامید (نیلاندرون)
• انزالوتامید (اکستندی)
• دارولوتامید (Nubeqa)

مهارکننده های سنتز آندروژن

این داروها تولید آندروژن‌ها را در هر قسمت از بدن با متوقف کردن آنزیمی به نام CYP17 که برای هر بافت، از جمله بافت سرطان پروستات، برای تولید تستوسترون ضروری است، متوقف می‌کنند. معمولا داروهای زیر مهارکننده‌های سنتز آندروژن (همه قرص‌ها) هستند که می توانند مورد استفاده قرار بگیرند:

• آمینوگلوتتیمید.
• کتوکونازول.
• آبیراترون ( یونسا، زایتیگا)

توجه: در گذشته از هورمون جنسی زنانه استروژن برای درمان سرطان پروستات استفاده می شد. با این حال، در حال حاضر اغلب به دلیل عوارض جانبی که این هورمون می تواند ایجاد شود، دیگر از آن استفاده نمی شود.

در طول اخته کردن شیمیایی برای درمان سرطان پستان چه اتفاقی می افتد؟

ممکن است بپرسید که آیا اخته کردن شیمیایی در مورد درمان سرطان در زنان نیز وجود دارد یا خیر. مسدود کردن هورمون ها، روشی برای درمان افراد مبتلا به تومورهای سرطان پستان که از استروژن و یا پروژسترون تغذیه می کنند، می باشد. این روش، روش دارویی کاهش هورمون های جنسی یا درمان غدد درون ریز نامیده می شود. البته این استراتژی‌ها دائمی نیستند و برای روش جراحی به نام اوفورکتومی، که برای برداشتن تخمدان‌ها انجام می شود صدق نمی کند.

درمان هایی که بر تولید یا استفاده استروژن تأثیر می گذارد

داروهایی که می توانند مورد استفاده قرار گیرند شامل موارد زیر هستند:

• تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن مانند تاموکسیفن و تورمیفین (فارستون). این داروها به شکل قرص مورد استفاده قرار می گیرند.
• تجزیه کننده های انتخابی گیرنده استروژن مانند فولوسترانت (فازلودکس) است. فولوسترانت به صورت تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند.
• مهارکننده های آروماتاز ​​مانند آناستروزول (آریمیدکس)، اگزمستان (آروماسین)، لتروزول(فمارا) می باشد. این داروها به شکل قرص مورد استفاده قرار می گیرند.

درمان هایی که باعث سرکوب تخمدان ها می شوند

این درمان‌ها شامل مصرف برخی داروها و انجام جراحی هستند.

• آنالوگ‌های آزادکننده هورمون لوتئینیزینگ LHRH، از جمله گوسرلین (زولادکس) و لوپرولید ( لوپرون) است. این موارد باعث ایجاد یائسگی موقت می‌شوند.
• داروهای شیمی‌درمانی که ممکن است دائمی باشند زیرا باعث آسیب به تخمدان‌ها می شوند.

خطرات یا عوارض اخته کردن شیمیایی چیست؟

داروهای هورمون درمانی که برای درمان سرطان پروستات و پستان استفاده می شوند، با برخی عوارض جانبی همراه هستند. هر دارو، مشخصات عوارض جانبی مخصوص به خود را دارد. به طور کلی، استفاده طولانی مدت از آنها می تواند باعث بروز یک یا چند مورد از عوارض زیر شوند:

• پوکی استخوان.
• بیماری قلبی.
• مشکلات متابولیسم چربی و قند.
• افسردگی.
• گرگرفتگی.
• کم خونی.
• کاهش میل جنسی (تمایل جنسی).

زمان نقاهت یا بهبودی چقدر است؟

در واقع در این روش هیچ زمان بهبودی یا ریکاوری وجود ندارد. فرد می‌تواند بلافاصله پس از انجام درمان، به فعالیت های خود در محل کار یا دانشگاه ادامه دهد. همچنین امکان نوشیدن و خوردن هرگونه ماده غذایی وجود خواهد داشت. این بدان معنا نیست که ممکن است عوارض جانبی ناراحت کننده ای ایجاد نشود.

چه زمانی باید به پزشک معالج مراجعه شود؟

در صورت بروز هرگونه نشانه یا علائم نگران‌کننده، از جمله بروز یا تشدید علائم، باید به پزشک مراجعه شود. در بیشتر موارد، پزشک مواردی را که باید به آنها توجه شود را به بیمار اطلاع می دهد، اما همیشه بهتر است در صورت داشتن هرگونه سوال یا مشکل با پزشک صحبت شود.

 

 

آیا اخته کردن شیمیایی، روشی قانونی است؟

بله، این گزینه یک درمان پزشکی است. اخته کردن شیمیایی (دارویی) برای درمان برخی از انواع سرطان ها استفاده می شود. اخته کردن شیمیایی به عنوان یک گزینه درمانی قانونی، دارای قوانین متفاوتی در هر کشور است.

آیا وازکتومی نوعی اخته کردن است؟

خیر، وازکتومی نوعی اخته کردن نیست. وازکتومی، نوعی عقیم سازی است، اما در ای روش همچنان فرد می تواند نعوظ داشته باشد و بر عملکرد یا میل جنسی شخص تأثیری نمی گذارد.

آیا اخته کردن دارویی برگشت پذیر است؟

بله، به طور کلی اخته کردن دارویی روشی برگشت پذیر است. البته ممکن است موارد نادری نیز وجود داشته باشند که دائمی باشند.

چقدر طول می کشد تا اثربخشی اخته کردن دارویی ایجاد شود؟

پس از شروع مصرف داروها، اثربخشی آنها شروع می شود و تا زمانی که مصرف آنها ادامه یابد، اثربخشی آن نیز باقی خواهد ماند.