سرطان پروستات متاستاتیک چیست؟ | تشخیص سرطان پیشرفته پروستات

اگر به تازگی از ابتلا به سرطان پروستات پیشرفته یا سرطان پروستات متاستاتیک در خود و یا یکی از اطرافیانتان آگاه شده اید، ممکن است سوالات و نگرانی های زیادی در این مورد داشته باشید. کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می تواند شروع خوبی در این شرایط باشد. در این مطلب، متداول ترین سوالات در باره سرطان پیشرفته پروستات بیان و به آنها پاسخ داده شده است. پس از بررسی این پاسخ‌ها، روی دیگر مقالات راهنما کلیک کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد درمان‌ها، عوارض جانبی و دیگر مسائلی مرتبط با بیمار و خانه او را مشاهده کنید.

سرطان پیشرفته پروستات چیست؟

هنگامی که سرطان پروستات، به خارج از غده پروستات گسترش می یابد به آن "سرطان پیشرفته پروستات" یا سرطان پروستات متاستاتیک گفته می شود. امکان گسترش این سرطان به بافت های مجاور، غدد لنفاوی، استخوان ها یا دیگر قسمت های بدن نیز وجود دارد. هنگامی که سرطان فراتر از بافت های اطراف غده پروستات گسترش یابد، به آن سرطان متاستاتیک پروستات گفته می شود. معمولا استخوان‌ها یکی از قسمت هایی هستند که گسترش سرطان به آنها زیاد است و ممکن است این گسترش در استخوان ستون فقرات، لگن یا دنده‌ها و یا قسمت بالایی استخوان ران ظاهر شود.

هنگامی که سرطان به سمت استخوان‌ ها گسترش می یابد، می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند موارد زیر شود:

• درد. این درد می تواند مانند یک درد مبهم یا تیز و کوبنده باشد و ممکن است در هنگام شب تشدید شود.
• کم خونی. سرطان می تواند بر مغز استخوان که گلبول های قرمز می سازد، تأثیر بگذارد. کم خونی یا کاهش گلبول های قرمز خون می تواند باعث ایجاد احساس خستگی، ضعف، سرگیجه و تنگی نفس شود.
• پوکی استخوان و شکستگی. سرطان می تواند باعث ضعیف شدن استخوان ها شود. به علاوه، مصرف داروهایی که سطح تستوسترون و سایر هورمون‌های جنسی مردانه (که آندروژن نامیده می‌شوند) را کاهش می‌دهند و می‌توانند منجر به تضعیف استخوان‌ها و شکستگی آنها شوند.
• فشار بر روی نخاع. این عارضه هنگامی رخ می دهد که سرطان به ستون فقرات گسترش می یابد و می تواند باعث بروز مشکلات مرتبط با مثانه و روده، اختلال در راه رفتن و ضعف یا بی حسی در پاها شود که این عوارض خطرناک هستند و نیاز به درمان فوری دارند.

همچنین در صورتی که سرطان پروستات باعث بزرگی پروستات را شده باشد، می تواند باعث ایجاد مشکل در دفع در ادرار شود و این عارضه می تواند یکی از علائم سرطان زودرس یا پیشرفته پروستات باشد.

گسترش سرطان پیشرفته پروستات: علائم، تشخیص و درمان

• سرطان پیشرفته پروستات، سرطانی است که در آن، سلول های سرطانی از پروستات به دیگر قسمت های بدن گسترش یافته اند. زمانی که سلول های سرطانی پروستات از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی حرکت می کنند، سرطان پیشرفته پروستات ایجاد می شود.
• به سرطان گسترش یافته، سرطان پروستات متاستاتیک، سرطان پروستات ثانویه، ثانویه، متاستاز یا مت نیز گفته می شود. توجه کنید که این سرطان، در هر قسمت از بدن که باشد همچنان به نام سرطان پروستات شناخته می شود.
• سرطان پروستات می تواند به هر قسمت از بدن گسترش یابد، اما احتمال گسترش آن به استخوان ها و گره های لنفاوی بیشتر است. گره های لنفاوی (که به آنها غدد لنفاوی نیز گفته می شود) بخشی از سیستم لنفاوی هستند که قسمتی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهند. گره های لنفاوی در سراسر بدن از جمله در ناحیه لگن، نزدیک پروستات وجود دارند.
• سرطان پیشرفته پروستات می تواند علائمی مانند خستگی مفرط (خستگی شدید)، استخوان درد و مشکلات ادراری ایجاد کند. 
• علائم ایجاد شده، به محل گسترش سرطان بستگی دارند. در صورت بروز هرگونه علائم، با پزشک یا پرستار صحبت کنید. می توان با انجام برخی روش های درمانی، این علائم را کنترل کرد.
• سرطان پیشرفته پروستات معمولا قابل درمان نیست. اما انجام روش های درمانی می‌تواند به کنترل بیماری و کنترل علائم آن کمک کند.

نحوه تشخیص سرطان پیشرفته پروستات

تشخیص سرطان پیشرفته پروستات ممکن است به کمک روش‌های مختلفی انجام شود، سرطان پروستات متاستاتیک، بر اساس نتایج برخی آزمایش های زیر تشخیص داده می شود:

• آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA): آزمایش خون می‌تواند به بررسی سطح آنتی‌ژن خاصی به نام آنتی‌ژن پروستات خاص (PSA) کمک کند. افزایش سطح PSA می‌تواند نشان دهنده وجود سرطان پروستات باشد.
• معاینه لمسی پروستات (DRE)
• اسکن ام آر آی (MRI): تصویربرداری مانند سونوگرافی، توموگرافی استخوان و توموگرافی مغناطیسی (MRI) می‌تواند به تشخیص و مشخص کردن محل گسترش سرطان در بدن کمک کند.
• سی تی اسکن (CT)
• اسکن استخوان
• بیوپسی: در صورت مشکوک بودن به وجود سرطان پروستات، بیوپسی ممکن است انجام شود. در این روش، نمونه‌ای از بافت پروستات برداشت شده و تحت میکروسکوپ بررسی می‌شود.
• اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)

نتایج آزمایش چه مواردی را نشان می دهند؟

نتایج آزمایش ها، اطلاعاتی درباره گسترش سرطان پروستات به پزشک می دهد. اطلاع از این موضوع، به انتخاب روش درمانی مناسب برای فرد کمک می کند.

روش‌های درمانی مورد استفاده

در صورت ابتلا به سرطان پیشرفته پروستات، درمان بیماری با استفاده از روش های درمانی ممکن نیست؛ اما استفاده از آنها می تواند به کنترل بیماری و کنترل علائم آن کمک کند.

برای افرادی که به تازگی از ابتلا به سرطان پیشرفته پروستات مطلع شده اند، انجام روش‌های زیر می تواند تحویز شد:

• شیمی درمانی همراه با هورمون درمانی
• هورمون درمانی به تنهایی
• شرکت در کارآزمایی‌های بالینی

تحقیقات نشان داده اند که انجام رادیوتراپی همراه با یکی از درمان های اصلی ذکر شده، می تواند در افزایش بقا در برخی بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات موثر باشد. اما باید بدانید که استفاده از رادیوتراپی برای همه بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات (متاستاتیک) مناسب نیست.

اگر اهل اسکاتلند باشید، ممکن است نوعی هورمون درمانی به نام ابیراترون استات (زیتیگا) همراه با انجام هورمون درمانی استاندارد نیز تجویز شود. در سایر نقاط بریتانیا، آبیراترون در حال حاضر فقط برای افرادی تجویز می شود که مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته بوده و به درمان با دیگر انواع هورمون درمانی پاسخ نمی دهند. موسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی (NICE) در حال حاضر در حال تصمیم گیری است که آیا می توان از این روش برای درمان افرادی که به تازگی به سرطان پیشرفته پروستات مبتلا شده اند استفاده کرد یا خیر.

پیش از شروع درمان

پیش از شروع هر درمان، بیمار باید اطلاعات مورد نیاز درباره درمان مورد نظر را کسب کند. همچنین بیمار باید از تمام عوارض جانبی احتمالی نیز مطلع شود. در این مورد می توان با پزشک یا پرستار صحبت کرد.

یادداشت کردن سوالات مورد نظر برای جلسه معاینه بعدی با پزشک اهمیت زیادی دارد. همچنین داشتن یک همراه مانند همسر، یکی از اعضای خانواده یا دوستان نیز می تواند مفید باشد.

همچنین، یادداشت کردن یا ضبط کردن جلسات معاینه، به یادآوری مطالب گفته شده کمک می کند. بیماران می توانند جلسات معاینه خود را ضبط کنند زیرا در طول این جلسات، اطلاعات شخصی بیمار بیان می شوند. برای این کار می توان از تلفن یا دستگاه های ضبط دیگری استفاده کرد. بهتر است درباره دلیل انجام این کار با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید، زیرا ممکن است همه افراد با این موضوع احساس راحتی نکنند.

در صورت عدم بروز هرگونه علائم، برای اجتناب از شروع درمان و ایجاد عوارض جانبی و همچنین به تعویق انداختن آن‌ها، می توان سرطان را تحت نظر قرار داد. به این روش، نظارت فعال (watchful waiting) گفته می شود. استفاده از این روش معمولاً برای بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات توصیه نمی شود، زیرا نمی تواند سرطان را کنترل و از رشد یا گسترش آن جلوگیری کند. پزشک یا پرستار می توانند به بیمار در تصمیم گیری درباره مزایا و معایب آن کمک کنند.

نحوه کنترل سرطان

پزشک، درباره جلسات معاینه با بیمار صحبت می کند. در برخی از مراکز درمانی، ممکن است بیشتر جلسات معاینه در همان مرکز انجام نشوند. در عوض، می توان با پزشک یا پرستار خود به صورت تلفنی صحبت کرد که به این روش، خود کنترلی گفته می شود.

آزمایش های PSA به طور منظم انجام خواهند شد. انجام این آزمایش ها، راه موثری برای بررسی میزان پاسخ دهی به درمان است. همچنین آزمایش های خونی منظمی برای بررسی تاثیر سرطان بر دیگر قسمت‌های بدن مانند کبد، کلیه‌ها یا استخوان‌ها نیز، انجام می شوند.

همچنین، ممکن است اسکن های بیشتری برای بررسی نحوه پاسخ دهی سرطان به درمان و بررسی احتمال گسترش سرطان نیز انجام شود.

پزشک یا پرستار، درباره بروز احساسات و علائمی مانند درد یا خستگی از بیمار سوال می کنند. پاسخ مناسب به این سوالات، در اطلاع از نحوه پاسخ به درمان و کنترل علائم موثر خواهد بود. در صورت بروز عوارض جانبی مرتبط با درمان، لازم است به پزشک اطلاع داده شود. در بیشتر موارد می توان این عوارض را با برخی روش های درمانی کنترل کرد.

در صورت عود سرطان، چه اقداماتی نیاز است؟

درمان اولیه می تواند به کنترل سرطان کمک کند. اما با گذشت زمان، سرطان ممکن است تغییر کند و دوباره شروع به رشد کند.

در این شرایط، معمولاً هورمون درمانی اولیه ادامه خواهد یافت، حتی اگر پاسخ دهی بسیار خوبی نداشته باشد. زیرا تداوم آن می تواند همچنان به پایین نگه داشتن میزان تستوسترون در بدن کمک کند. اما روش های درمانی دیگری نیز وجود دارند که می‌توان در کنار درمان های معمول، برای کمک به کنترل سرطان و کنترل هر گونه علائم انجام شود. برخی از این روش های درمانی شامل موارد زیر هستند:

• هورمون درمانی مضاعف
• شیمی درمانی مضاعف
• رادیوم-223 (زوفیگو)
• شرکت در کارآزمایی‌های بالینی

درمان های مناسب

درمان مناسب برای هر فرد، بر اساس عوامل مختلفی انتخاب می شود؛ عواملی از جمله سلامت عمومی فرد، پاسخ دهی به درمان و سابقه درمان های انجام شده. بیماران می توانند در مورد وضعیت خود با پزشک یا پرستار خود یا با پرستاران متخصص صحبت کنند.

روش های درمانی برای کمک به کنترل علائم

ابتلا به سرطان پیشرفته پروستات می تواند باعث ایجاد علائمی مانند استخوان درد شود. در صورت بروز هرگونه علائم، باید با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید – آنها می توانند روش های درمانی را برای کنترل آنها تجویز کنند. استفاده از این درمان‌ها می تواند در به تأخیر انداختن یا تسکین برخی علائم کمک کند. همچنین درمان‌های به خصوصی نیز برای کمک به کنترل علائم وجود دارند که به آنها درمان‌های تسکینی می گویند. این درمان ها شامل موارد زیر هستند:

• مصرف داروهای مسکن درد
• انجام رادیوتراپی
• مصرف بیس فسفونات ها

تیم پزشکی چند تخصصی (MDT)

این تیم، شامل متخصصان درمانی است که در مراقبت از فرد نقش دارند. این تیم معمولا از افراد زیر تشکیل شده است:

• یک پرستار متخصص
• یک پرستار شیمی درمانی
• متخصص اورولوژی (جراح متخصص در بیماری های دستگاه ادراری و تناسلی، از جمله سرطان پروستات)
• یک انکولوژیست (پزشکی که در درمان سرطان به غیر از جراحی تخصص دارد)
• پزشک رادیوگراف تشخیصی (شخصی که از بدن رادیوگرافی و اسکن می گیرد)
• یک رادیوگراف درمانی (کسی که درمان رادیوتراپی انجام می دهد)
• رادیولوژیست (پزشکی که اسکن هایی مانند ام آر آی، سی تی اسکن و اسکن استخوان را تحلیل می کند)
• دیگر متخصصان درمانی ، مانند متخصص تغذیه یا فیزیوتراپیست.

MDT بیمار، برای گفت و گو درباره گزینه های تشخیص و درمان، با او ملاقات خواهند کرد. ممکن است بیمار، با همه متخصصان در این تیم ملاقات نکند.

نقطه تماس اصلی فرد، دستیار کلیدی (key worker) نامیده می شود. این شخص، معمولاً متخصص پرستار بالینی (CNS) است، اما شخص دیگری نیز می تواند برای این کار در نظر گرفته شود. کارمند کلیدی، کارهای درمانی بیمار را هماهنگ می کند و به او در دریافت اطلاعات و پشتیبانی کمک می کند. همچنین، بیمار می تواند با پزشک عمومی و پرستاران مطب پزشک عمومی خود نیز تماس نزدیک داشته باشد.

چشم انداز بیمار

در صورتی که تشخیص داده شود که فرد مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات است، ممکن است تمایل داشته باشد بداند که درمان تا چه اندازه و تا چه مدت می تواند سرطان او را کنترل کند. در برخی موارد، به آن چشم انداز یا پیش آگهی گفته می شود. ممکن است همه بیماران تمایلی به اطلاع از پیش آگهی خود نداشته باشند.

در حالی که راهی برای درمان سرطان پیشرفته پروستات وجود ندارد، اما استفاده از برخی روش های درمانی می تواند به کنترل آن، اغلب برای چندین سال کمک کند. درمان‌ها همچنین به مدیریت هر گونه علائمی مانند درد نیز کمک می‌کنند.

هیچ کس نمی تواند به طور دقیق بگوید که پس از انجام درمان چه اتفاقی خواهد افتاد، زیرا روند درمان به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند اینکه سرطان به کدام قسمت ها گسترش یافته است، سرعت گسترش و پاسخ به درمان چقدر است. برخی از افراد ممکن است نسبت به تیم درمان، پاسخ‌دهی خوبی نداشته باشند، اما ممکن است به درمان دیگری پاسخ دهی بهتری داشته باشند. و هنگامی که اولین درمان بی تاثیر بود، درمان های دیگری نیز وجود دارد که به کنترل سرطان برای مدت طولانی تری کمک می کنند. در مورد وضعیت خود و هر گونه سوال یا نگرانی خود با پزشک صحبت کنید.

سوالاتی که باید از پزشک یا پرستار بپرسید

• چه نوع هورمون درمانی تجویز می شود و چرا؟
• آیا درمان های دیگری نیز وجود دارند که بتوان انجام داد؟
• مزایا و معایب هر درمان چیست؟
• چه درمان ها و حمایت هایی برای کمک به کنترل عوارض جانبی وجود دارند؟
• آیا با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، می توان به کنترل سرطان، بهبود علائم یا عوارض جانبی کمک کرد؟
• هر چند وقت یک بار چک آپ انجام خواهد شد و این چک آپ شامل چه مواردی می شود؟
• چگونه می توان متوجه شد که سرطان دوباره شروع به رشد می کند؟
• در صورت عود سرطان، از چه درمان های دیگری می توان استفاده کرد؟
• آیا می توان در هر کارآزمایی بالینی شرکت کرد؟
• در صورت داشتن هرگونه سوال یا بروز علائم جدید، با چه کسی می توان تماس گرفت؟